Ngày 4/6, Liên minh châu Âu (EU) đã đệ trình lên Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) một bản kế hoạch có thể giúp tăng nguồn cung vaccine ngừa COVID-19 hiệu quả hơn phương án bỏ quyền sở hữu trí tuệ đối với vaccine mà Mỹ đề xuất.
Trong bản kế hoạch này, giới chức châu Âu đã nhấn mạnh tới những bất cập của biện pháp hạn chế xuất khẩu vaccine cũng như trong luật hiện hành của WTO khiến các quốc gia gặp khó khăn trong việc cấp phép cho các nhà sản xuất vaccine.
Đề xuất trên được EU đưa ra trong bối cảnh gia tăng quan ngại cho rằng tình trạng bất bình đẳng trong tiếp cận vaccine ngừa COVID-19 giữa các quốc gia giàu và nghèo đang là nguyên nhân khiến đại dịch COVID-19 kéo dài hơn và trở nên phức tạp hơn.
Ngày 31/5 vừa qua, EU cùng một số nước và vùng lãnh thổ đã tiếp tục bày tỏ hoài nghi với WTO về đề xuất miễn áp dụng bản quyền sáng chế đối với vaccine ngừa COVID-19.
Trong những tháng qua, nhiều nước đề xuất tạm thời miễn áp dụng những nghĩa vụ phát sinh theo Hiệp định Về các khía cạnh liên quan đến thương mại của quyền sở hữu trí tuệ (TRIPS) đối với vaccine ngừa COVID-19 để bất kỳ quốc gia nào cũng có thể sản xuất vaccine mà không cần lo lắng về bằng sáng chế.
[WHO kêu gọi các nước theo gương Mỹ chia sẻ vaccine COVID-19]
Những ý kiến ủng hộ cho rằng điều này giúp tăng sản lượng vaccine tại các nước đang phát triển, nơi cho đến nay nhận được quá ít vaccine.
Tuy nhiên, các hãng dược phẩm lớn cũng như các nước mà các hãng này đặt trụ sở đến nay vẫn phản đối gay gắt đề xuất, khẳng định rằng bản quyền đối với vaccine không phải là rào cản chính ảnh hưởng đến sản lượng và cảnh báo động thái này có thể cản trở sáng tạo.
Mới đây, Ấn Độ và Nam Phi đã trình lên WTO đề xuất mới điều chỉnh. Theo văn bản được hai nước này và những nước ủng hộ lưu hành, việc từ bỏ quyền sở hữu trí tuệ nên áp dụng với các loại vaccine và cả các phương pháp điều trị, chẩn đoán, trang thiết bị y tế và bảo hộ cũng như các nguyên liệu và thành phần cần thiết để sản xuất những sản phẩm phòng ngừa COVID-19 này.
Đến nay, đề xuất mới đã được 63 thành viên WTO ủng hộ. Để được WTO thông qua, các thỏa thuận cần phải được sự ủng hộ của tất cả 164 thành viên.
Theo kế hoạch, hội đồng WTO giám sát TRIPS sẽ tổ chức cuộc họp không chính thức trong các ngày 8-9/6 tới để các nước thành viên tiếp tục đưa ra quan điểm về vấn đề gây tranh cãi trên./.