Thủ tướng Anh Boris Johnson tại cuộc họp ở London, Anh. (Ảnh: AFP/TTXVN) Hãng tin Reuters (Anh) dẫn các nguồn thạo tin cho biết Liên minh châu Âu (EU) có thể sẽ có hành động pháp lý nhằm vào Anh nếu các cuộc họp khẩn giữa hai bên trong ngày 9/9 không mang lại đảm bảo rằng dự luật mới được London công bố không vi phạm những điều khoản trong Thỏa thuận rút lui mà hai bên đã ký kết.
EU và Anh sẽ tiến hành các cuộc thảo luận khẩn cấp vào khoảng 19h ngày 10/9 (giờ Việt Nam) về Dự luật Thị trường nội địa mới được Chính phủ Anh công bố, trong đó thừa nhận khả năng sẽ vi phạm một số điều khoản của Thỏa thuận rút lui.
Hai bên mới ký kết thỏa thuận này hồi đầu năm giúp hiện thực hóa tiến trình Brexit - chỉ Anh rời EU.
Một quan chức ngoại giao EU khẳng định hai bên có một Ủy ban chung và cũng có sẵn một cơ chế giải quyết tranh chấp nêu trong Thỏa thuận rút lui nếu Anh không đưa ra được những giải thích thỏa đáng về dự luật mới.
Hai quan chức EU khác sẽ tham gia các cuộc thảo luận khẩn cấp cũng cho biết Ủy ban châu Âu (EC), cơ quan điều hành EU, sẽ tiến hành phân tích một khi dự luật mới được Quốc hội Anh thông qua và có những sửa đổi nếu có, trước khi đưa ra quyết định cuối cùng về việc kiện tụng.
Theo Thỏa thuận rút lui, để thực hiện hành động pháp lý, EU cần nộp một thông báo văn bản tới Ủy ban chung - cơ quan phụ trách triển khai thỏa thuận chia tách Anh và EU.
Sau đó, EU có ba tháng để đề nghị thành lập một ủy ban trọng tài. Như vậy, việc đưa vấn đề ra giải quyết theo quy trình pháp lý sẽ không thể mang lại những giải pháp nhanh chóng.
Một quan chức EU cũng thừa nhận rõ ràng quy trình này sẽ phủ bóng lên các cuộc đàm phán thương mại song phương nhưng sẽ được thực hiện riêng rẽ và dự luật mới của Anh "làm tổn hại niềm tin" của EU trong quá trình đàm phán với London.
Trong khi đó, hãng tin AFP (Pháp) dẫn một bản thảo đề xuất của các đại sứ EU cho biết khối này cũng có thể sẽ đưa vấn đề lên Tòa án Tư pháp châu Âu (ECJ) nếu các cuộc họp khẩn cấp không tháo gỡ được những lo ngại của khối này.
Trong ngày 9/9, Phó Chủ tịch EC Maros Sefcovic sẽ tới London gặp Văn phòng Nội các Anh Michael Gove để tiến hành các cuộc thảo luận khẩn cấp về dự luật mới, bên cạnh vòng đàm phán thương mại song phương đang diễn ra giữa hai bên.
[Đàm phán hậu Brexit: EU quan ngại về dự luật gây tranh cãi của Anh]
Một người phát ngôn của EC cho biết EU muốn Anh sẽ làm rõ kế hoạch triển khai Thỏa thuận rút lui một cách đầy đủ và cụ thể trong các cuộc thảo luận khẩn cấp.
Có thể nói, cùng với những biến động khôn lường trong suốt cuộc khủng hoảng Brexit đã kéo dài hơn bốn năm qua, dự luật mới của Anh như một tối hậu thư mà London dành cho Brussel: chấp nhận Thỏa thuận rút lui sẽ bị vi phạm hoặc chuẩn bị cho một kịch bản Anh chính thức ra khỏi khối này vào cuối năm mà không có thỏa thuận.
Trong trường hợp này, hoạt động thương mại quy mô gần 1.000 tỷ USD giữa Anh và EU sẽ rơi vào hỗn loạn ngay từ đầu năm 2021, một kịch bản mà không bên nào mong đợi, đặc biệt trong bối cảnh hai nền kinh tế đều đang chật vật hồi phục từ đại dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19.
Mâu thuẫn mới phát sinh liên quan chủ yếu tới vùng Bắc Ireland thuộc Anh, nơi có đường biên giới trên bộ duy nhất với Cộng hòa Ireland, một thành viên EU.
Theo Hiệp ước Thứ Sáu tốt lành giúp chấm dứt nhiều thập kỷ xung đột ở vùng đất này, đường biên giới trên phải luôn luôn trong trạng thái mở. Để đảm bảo điều này, Thỏa thuận rút lui đã nêu rõ một số quy định của EU sẽ được duy trì tại vùng Bắc Ireland sau khi Anh rời khỏi khối.
Tuy nhiên, dự luật mới của Chính phủ Anh phản ánh mong muốn của London có quyền hạn bỏ qua những điều khoản này. Quốc hội Anh sẽ bắt đầu thảo luận về dự luật này trong tuần tới và tiến trình xem xét dự luật sẽ kéo dài sang tuần sau đó.
Thủ tướng Ireland Micheal Martin ngày 9/9 kêu gọi Anh hủy bỏ dự luật này đồng thời bày tỏ lo ngại hai bên sẽ không thể đạt được thỏa thuận thương mại sau động thái mới của London.
Ông này cho rằng Chính phủ Anh cần khôi phục lòng tin và cung cấp đảm bảo chắc chắn cho các nhà đàm phán EU rằng London thiện chí đạt thỏa thuận với Brussels./.
