Ngày 15/3, Liên minh châu Âu (EU) thông báo đã thực hiện hai tiến trình pháp lý nhằm vào Anh, cáo buộc London vi phạm nghị định thư về Bắc Ireland mà hai bên đã thống nhất trong thỏa thuận Brexit.
Tiến trình pháp lý nhằm vào những thay đổi mà Anh đơn phương áp dụng với những điều khoản về thương mại với vùng Bắc Ireland mà EU cho rằng vi phạm thỏa thuận song phương.
Cụ thể, EU đã gửi thư thông báo chính thức để kích hoạt một quy trình xử lý vi phạm lên tòa án EU. Tòa có thể sẽ cho hai bên thời gian một năm để tìm cách hòa giải trước khi đưa vụ việc ra xét xử và ra phán quyết.
Trong thông báo mới đưa ra, Phó Chủ tịch châu Âu Maros Sefcovic cho biết EU và Anh đã cùng thống nhất nội dung và có nghĩa vụ cùng thực hiện nghị định thư. Ông Sefcovic, quan chức chuyên trách các vấn đề quan hệ với Anh, cũng đã gửi một lá thư riêng cho người đồng cấp Anh David Frost, với nội dung kêu gọi Anh kiềm chế trước động thái mới của EU nhưng cũng mong muốn hai bên sẽ có các cuộc thảo luận về vấn đề này.
Động thái trên đánh dấu thêm một căng thẳng mới trong quan hệ EU-Anh thời hậu Brexit, chỉ hai tháng sau khi hai bên đạt được thỏa thuận thương mại sau thời gian đàm phán chông gai và 15 tháng sau khi Anh rời khỏi liên minh.
[Anh cam kết giải quyết các vấn đề thương mại của Bắc Ireland với EU]
Anh chính thức cắt đứt mọi ràng buộc thành viên với EU từ ngày 1/1/2021, nhưng riêng vùng lãnh thổ Bắc Ireland vẫn tiếp tục tuân thủ các quy định của thị trường chung EU và liên minh thuế quan để tránh phải thiết lập "biên giới cứng" giữa vùng này và Cộng hòa Ireland (một thành viên của EU).
Hai bên cũng thống nhất miễn kiểm tra hải quan với các thực phẩm và nông sản từ Anh vào Bắc Ireland trong ba tháng đầu năm 2021 để các doanh nghiệp Bắc Ireland có thời gian chuẩn bị thích nghi với các quy định mới.
Căng thẳng gia tăng từ đầu tháng này khi Chính phủ Anh đơn phương gia hạn giai đoạn miễn kiểm tra thuế quan với các loại thực phẩm từ Anh đưa tới vùng Bắc Ireland. Theo đó, giai đoạn này được kéo dài tới tháng 10 thay vì kết thúc vào từ cuối tháng Ba như thỏa thuận trước đó.
Ủy banh châu Âu (EC), cơ quan điều hành của EU, cho rằng đây là lần thứ hai Anh đe dọa phá vỡ luật pháp quốc tế và cam kết sẽ sử dụng các công cụ pháp lý theo quy định trong thỏa thuận Brexit. Về phần mình, Anh khẳng định không vi phạm nghị định thư./.