Thủ tướng Ethiopia Hailemariam Desalegn. (Nguồn: THX/TTXVN) Ngày 21/1, một ngày sau khi kết thúc chuyến thăm chính thức tới Cairo, Thủ tướng Ethiopia Hailemariam Desalegn tuyên bố rằng nước này sẽ không chấp nhận đề nghị của Ai Cập mời Ngân hàng Thế giới (WB) đứng ra làm trọng tài phân xử trong các các cuộc đàm phán của Ủy ban kỹ thuật ba bên về dự án đập thủy điện Đại Phục hưng của Ethiopia (GERD) trên sông Nile.
Theo phóng viên TTXVN tại Bắc Phi, Thủ tướng Desalegn khẳng định Ethiopia sẽ không chấp nhận bất kỳ vai trò phân xử nào của một bên thứ ba về vấn đề GERD, cho rằng ba nước liên quan là Ethiopia, Sudan và Ai Cập có thể tự giải quyết các tranh chấp.
Ông Desalegn nhấn mạnh không cần thiết phải viện đến một bên thứ ba trong tiến trình đàm phán vì các bên có thể đạt được thỏa thuận nếu các cuộc đàm phán diễn ra trên tinh thần hợp tác và tin tưởng.
Sau cuộc hội đàm với nhà lãnh đạo Ethiopia, Tổng thống Ai Cập Abdel Fattah al-Sisi cũng cam kết sẽ không để những bất đồng về việc xây dựng đập ảnh hưởng đến quan hệ song phương.
[Ai Cập đề xuất WB làm trung gian vấn đề đập thủy điện Đại Phục Hưng]
Ai Cập và Ethiopia hiện đang bất đồng về dự án xây dựng GERD trên sông Nile, với việc Cairo quan ngại dự án này sẽ hạn chế nguồn nước chảy từ cao nguyên của Ethiopia xuống hạ nguồn. Sông Nile có ý nghĩa sống còn đối với Ai Cập, quốc gia có tới hơn 90% diện tích lãnh thổ là sa mạc.
Đất nước Kim tự tháp đang khai thác khoảng 55,5 tỷ m3 nước mỗi năm từ sông Nile, đáp ứng 95% nhu cầu của khoảng 100 triệu dân.
Căng thẳng bắt đầu gia tăng giữa Ai Cập và Ethiopia khi Addis Ababa khởi công dự án GERD trên nhánh Nile Xanh vào năm 2011.
Đập thủy điện này có tổng kinh phí xây dựng hơn 4 tỷ USD và công suất 6.000 MW, tương đương với 6 nhà máy điện hạt nhân.
Đây là đập thủy điện lớn nhất châu Phi, với dung lượng hồ chứa lên tới 74 tỷ m3. Chính phủ Ethiopia coi dự án là một "dấu mốc lịch sử," giúp khắc phục tình trạng thiếu điện và phát triển kinh tế. Giai đoạn đầu của dự án dự kiến được hoàn thành trong năm 2017.
Ai Cập mới đây thông báo muốn Ngân hàng Thế giới (WB) giữ vai trò trung gian để dàn xếp các cuộc đàm phán giữa các bên liên quan đến đập thủy điện của Ethiopia.
Ngoại trưởng Ai Cập Sameh Shoukry đã đưa ra đề xuất này trong cuộc gặp với người đồng cấp Ethiopia tại thủ đô Addis Ababa ngày 26/12 năm ngoái.
Các cuộc đàm phán về GERD đã bị đình hoãn nhưng dự án vẫn được triển khai. Tới nay, Ethiopia đã hoàn thành hơn 60% công trình của đập thủy điện, bất chấp những tranh cãi còn chưa được giải quyết liên quan đến tác động môi trường cũng như các vấn đề kỹ thuật.
Giới phân tích cũng liên tục cảnh báo những bất đồng giữa các nước có thể gây ra xung đột tại khu vực./.
