Người hùng đơn độc trốn chạy thế lực hùng mạnh nhất thế giới trong một cuộc săn đuổi đậm màu sắc gián điệp ở quy mô toàn cầu, câu chuyện về Edward Snowden có những đặc điểm hoàn hảo cho một cuốn tiểu thuyết có thể dựng thành phim Hollywood. Phần kết hiện giờ vẫn chưa rõ ra sao cho câu chuyện đậm màu sắc Jason Bourne (cựu điệp viên CIA bị truy đuổi trong loạt phim ăn khách của Hollywood) này. Với những người ủng hộ Snowden, việc anh vạch mặt chương trình thu thập thông tin bí mật của Cơ quan an ninh quốc gia Mỹ (NSA) là hành động của một người hùng. Với chính quyền Mỹ, chuyên viên công nghệ thông tin 30 tuổi này lại là kẻ thù quốc gia. Snowden nhận được nhiều sự thông cảm trên toàn thế giới, nhưng ở Washington, tốt đẹp nhất thì anh bị coi là một kẻ ngu ngốc đã phạm sai lầm chết người, còn xấu nhất là kẻ phản bội tổ quốc, phục vụ cho kẻ thù. Cho tới giờ, kịch bản của cuốn phim đã có nhiều tình tiết hết sức kịch tính, bắt đầu với quyết định của Snowden bỏ cô bạn gái làm nghề múa cột ở Hawaii để sang Hong Kong vào tháng Năm, bắt đầu cuộc đời trốn chạy. “Ngay cả các tiểu thuyết gia chuyện gián điệp cũng ngưng bút vào thời điểm này, vì họ phải theo dõi câu chuyện đang diễn ra, vụ gián điệp lớn nhất trong nhiều thập kỷ,” Jeremy Duns, tác giả ba tiểu thuyết về một điệp viên nhị trùng người Anh trong thời chiến tranh lạnh, nói với AFP. Giống như những người khác theo dõi vụ việc, Duns hy vọng một cuốn phim hay sách về Snowden sẽ sớm ra mắt. Chuyển thể bộ phim, tuy nhiên, có thể sẽ bị NSA kiểm duyệt bởi lẽ tổ chức này bí mật và quyền lực tới mức từng được gọi là "No Such Agency" (Không có cơ quan nào như thế, một kiểu chơi chữ tên viết tắt của NSA: National Security Ageny: Cơ quan an ninh quốc gia). NSA lên phim nổi tiếng nhất có lẽ là trong tác phẩm nổi tiếng năm 1998 "Enemy of the State," có mặt các tài tử Will Smith và Gene Hackman. Được làm trước những vụ tấn công 11/9, bộ phim tiết lộ phần nào quy mô của cỗ máy do thám khổng lồ NSA, với những tình tiết cho thấy tổ chức này sẽ không từ thủ đoạn nào, ngay cả giết người, để mở rộng quyền lực và che giấu những bí mật. Snowden ngày 17/6 cũng nói là chính quyền Mỹ “sẽ sát hại tôi,” nhưng từ chối nhượng bộ. “Sự thật sẽ đến, và không thể ngăn cản,” anh nói với các độc giả của báo Anh Guardian, một tuyên bố có thể lấy làm slogan cho cuốn phim của Hollywood sắp tới. Cốt truyện thì đã có sẵn. “Kẻ lập dị ngồi ôm máy tính trong xe tải đã trở thành Bourne,” Duns bình luận. Ông viết lịch sử của điệp viên Liên Xô những năm 1960 Oleg Penkovsky, đã xuất bản trong tháng này. Thật ra, theo báo chí ở Hollywood, đạo diễn hạng A Michael Mann hiện đã bắt tay vào một dự án có tên gọi ban đầu là "Cyber," bộ phim mô tả sự hợp tác trên mạng giữa quân đội hai nước Trung Quốc và Mỹ ngăn chặn một âm mưu tin tặc nguy hiểm. Mann đang tìm điểm quay ở Hong Kong.
Snowden được cho là đang mắc kẹt ở sân bay Sheremetyevo, Mátxcơva (Nguồn: AFP)
Vùng lãnh thổ thuộc Trung Quốc này là nơi đã chứa chấp Snowden một tháng trời bằng những bữa ăn phục vụ tận phòng trong một khách sạn sang trọng tại khu Cửu Long đông đúc. Những chi tiết đậm màu điện ảnh bao gồm bữa tối với bánh pizza và Pepsi cùng các luật sư khi Snowden khẳng định tất cả mọi người phải ném điện thoại di động vào tủ lạnh để ngăn chặn tín hiệu có thể bị nhà chức trách Mỹ bắt được. Để tăng thêm phần điện ảnh, báo Mỹ New York Times dẫn lời một chuyên gia nói trong tủ lạnh có rất nhiều rượu martini, lựa chọn ưa thích của điệp viên màn ảnh huyền thoại James Bond. Với tất cả những chi tiết đó, bất cứ bộ phim nào muốn phản ánh lại trung thực hành trình kiểu Odyssey hiện đại của Snowden sẽ cần một ngân sách khổng lồ với các điểm quay Hawaii, Hong Kong, Nga, chưa kể những bối cảnh ở Washington, Bắc Kinh, Cuba và Nam Mỹ. Giống như Tom Hanks trong phim "The Terminal", Snowden giờ mắc kẹt ở sân bay Mátxcơva, nơi anh tính toán bước đi tiếp theo của mình, có thể là xin tị nạn chính trị ở Mỹ Latin. Trong khi đó, Nhà Trắng đang giận dữ đến lồng lộn vì bất lực trong việc truy đuổi Snowden. Một nguồn tin chính phủ Mỹ đã bác bỏ những so sánh giữa Snowden và “người thổi còi” trong chiến tranh Việt Nam Daniel Ellsberg, mà cuộc đời đã làm thành bộ phim năm 2003 "The Pentagon Papers." Trong khi Ellsberg ở lại và đấu tranh ở tòa án Mỹ, nguồn tin này mỉa mai Snowden chỉ sẵn sàng đấu tranh cho những gì anh ta tin tưởng “từ Hong Kong!” “Câu chuyện có rất nhiều phiên bản kịch tính, có lẽ vì những nhân tố xấu-tốt, thiện-ác quá mơ hồ”, giáo sư Robert Thompson, một học giả về văn hóa đại chúng tại Đại học Syracuse, bang New York, bình luận. “Tôi tưởng tượng một bộ phim sẽ mô tả hình ảnh Snowden không phải người hùng nhưng cũng không phải tội đồ, một câu chuyện Mỹ hết sức hiện đại”.
Trần Trọng (Vietnam+)
