“Chương trình giới thiệu, trưng bày di sản văn hóa phi vật thể được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp Quốc (UNESCO) công nhận gắn với phát triển du lịch vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi” vừa chính thức khai mạc chiều tối nay, ngày 1/12.
Trong không gian của Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật 22 Hàng Buồm, Hà Nội, các nghệ nhân dân gian đã có màn diễn xướng, chia sẻ về thực hành di sản văn hóa đặc biệt của đồng bào Tây Bắc, Tây Nguyên.
Đưa không gian di sản đến với du lịch
Xòe Thái là hình thức sinh hoạt văn hóa quan trọng trong đời sống tinh thần của người Thái, phản ánh tâm tư, tình cảm, thể hiện sự hòa đồng gắn kết, tinh thần hiếu khách và mang tính nhân văn sâu sắc. Trong khi đó, Cồng chiêng gắn bó mật thiết với đời sống người dân Tây Nguyên, là thanh âm của đại ngàn, là chất liệu góp phần tạo nên những áng sử thi Tây Nguyên hùng tráng.
Từ những giá trị đặc biệt đó, Trung tâm Thông tin Du lịch (Cục Du lịch Quốc gia) đã giới thiệu và trưng bày hai di sản văn hóa phi vật thể là Không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên và Nghệ thuật Xòe Thái tại Thủ đô Hà Nội.
Chương trình nhằm truyền tải tới công chúng câu chuyện về hai di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại được UNESCO công nhận hiện nay đang được cộng đồng thực hành ra sao ở địa phương và mong muốn bảo tồn, phát huy các giá trị di sản như thế nào thông qua tiếng nói của chính những nghệ nhân đang thực hành di sản.
Cũng thông qua đó, ban tổ chức mong muốn truyền tải thông điệp tới du khách: Hãy cùng “Lên Tây Bắc-Về Tây Nguyên, cùng cộng đồng đưa di sản đến với du lịch;” mỗi du khách đến đây gặp gỡ các cộng đồng để trực tiếp giao lưu và nghe chia sẻ từ họ sẽ thêm hiểu, yêu mến và trân quý các di sản văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số, từ đó nâng cao ý thức bảo vệ và chung tay cùng cộng đồng phát huy giá trị di sản văn hóa Việt Nam.
Ông Hoàng Quốc Hòa, Giám đốc Trung tâm Thông tin du lịch - đơn vị chủ trì tổ chức sự kiện, cho hay: “Để tổ chức chương trình này, chúng tôi đã phối hợp chặt chẽ với các địa phương, đơn vị liên quan, nhất là các chuyên gia, nghệ nhân đến từ các lĩnh vực văn hóa, di sản, giáo dục, du lịch… với mong muốn truyền tải tốt nhất những giá trị nổi bật của Không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên và Nghệ thuật Xòe Thái. Nhân dịp này Trung tâm Thông tin du lịch cũng xây dựng và cho ra mắt các video clip quảng bá về các di sản này với mong muốn góp phần đưa di sản đến gần hơn với du khách trong và ngoài nước”.
Di sản văn hóa tạo nên thương hiệu du lịch Việt
Phát biểu tại sự kiện, Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Nguyễn Lê Phúc cho biết: “Du lịch di sản văn hóa được xác định là một trong những dòng sản phẩm chủ đạo của du lịch Việt Nam và là một thành tố cốt lõi tạo nên thương hiệu du lịch Việt Nam. Trong ba năm 2019, 2020, 2022, Việt Nam đã vinh dự được Tổ chức Giải thưởng Du lịch thế giới (World Travel Awards) trao tặng danh hiệu ‘Điểm đến Di sản hàng đầu thế giới’ cho thấy những giá trị nổi bật toàn cầu và sức hấp dẫn của di sản văn hóa Việt Nam đối với cộng đồng quốc tế.”
Ông Nguyễn Lê Phúc đánh giá chương trình giới thiệu, trưng bày di sản văn hóa phi vật thể được UNESCO công nhận gắn với phát triển du lịch vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi là hoạt động có ý nghĩa thiết thực nhằm đẩy mạnh quảng bá các giá trị độc đáo của di sản nhằm phát triển du lịch.
“Thông qua chương trình này, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam mong muốn các địa phương, điểm đến, hiệp hội, doanh nghiệp du lịch, lữ hành và cộng đồng sẽ tiếp tục chung tay bảo tồn, phát huy các giá trị di sản, tăng cường thu hút khách du lịch đến tham quan và trải nghiệm các giá trị quý giá của di sản văn hóa đất nước ta,” ông Phúc nhấn mạnh.
Cồng chiêng - "báu vật tinh thần" trong đời sống của người Tây Nguyên
Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên trải khắp 5 tỉnh ở Tây Nguyên: Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông, Lâm Đồng; chủ thể là hơn mười dân tộc sinh sống từ lâu đời tại đây, như Bana, Xơđăng, Giarai, Êđê, Mnông, Cơho, Mạ…
Năm 2005, UNESCO công nhận Không gian Văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên là Kiệt tác Truyền khẩu và di sản phi vật thể của nhân loại; đến năm 2008 di sản này được chuyển sang Danh sách Di sản Văn hóa Phi vật thể đại diện của nhân loại. Cồng chiêng được sử dụng nhiều và tập trung nhất trong lễ cúng ăn trâu và tang ma. Ngày nay cồng chiêng còn được sử dụng trong các sinh hoạt văn hóa đời thường.
Còn Nghệ thuật Xòe Thái phổ biến ở các tỉnh Tây Bắc, như Yên Bái, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La...; chủ thể là dân tộc Thái, nhưng đã được nhiều dân tộc trong khu vực tiếp thu và thực hành.
Năm 2021, UNESCO ghi danh Nghệ thuật Xòe Thái vào Danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Hiện nay, Nghệ thuật Xòe Thái là một trong những điểm nhấn đặc sắc thu hút du khách đến với vùng Tây Bắc để có những trải nghiệm chân thực về di sản văn hóa bản địa.
Trong khuôn khổ chương trình còn có các gian hàng của các doanh nghiệp sản xuất các sản phẩm đặc trưng của địa phương, giới thiệu thông tin về các chương trình tour tuyến du lịch hấp dẫn đến với vùng Tây Bắc và Tây Nguyên đại ngàn, trải nghiệm ẩm thực đặc sắc của địa phương, không gian trưng bày hai loại hình di sản Xòe Thái và Cồng chiêng Tây Nguyên…/.