Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi), sáng 28/5, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết nhiều ý kiến không tán thành quy định đổi tên tòa án nhân dân cấp tỉnh thành tòa án nhân dân phúc thẩm, tòa án nhân dân cấp huyện thành tòa án nhân dân sơ thẩm.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng nhận thấy việc đổi tên tòa án nhân dân cấp tỉnh thành tòa án nhân dân phúc thẩm, tòa án nhân dân cấp huyện thành tòa án nhân dân sơ thẩm theo thẩm quyền xét xử, nhưng nhiệm vụ, quyền hạn của các tòa án này thì không thay đổi. Cụ thể, các tòa án vẫn gắn với đơn vị hành chính cấp huyện, cấp tỉnh; tòa án nhân dân phúc thẩm vẫn xét xử sơ thẩm một số vụ án.
“Quy định này chưa thống nhất về tổ chức với các cơ quan tư pháp khác ở địa phương và phải sửa đổi một số luật liên quan để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật đồng thời phát sinh một số chi phí (như sửa con dấu, biển hiệu, các loại biểu mẫu, giấy tờ),” Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga nhấn mạnh.
Quốc hội bàn thảo về dự thảo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân và Luật Thủ đô
Dự thảo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi) và dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) là hai nội dung quan trọng sẽ tiếp tục được Quốc hội bàn thảo trong ngày làm việc thứ 8, chương trình làm việc đợt 1.
Từ cơ sở đó, bà Nga cho biết Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị cho giữ nguyên quy định của luật hiện hành về tòa án nhân dân cấp tỉnh, tòa án nhân dân cấp huyện.
Tuy nhiên, do đại biểu Quốc hội còn có ý kiến khác nhau và Tòa án Nhân dân Tối cao tiếp tục đề nghị đổi mới tòa án nhân dân cấp tỉnh thành tòa án nhân dân phúc thẩm, tòa án nhân dân cấp huyện thành tòa án nhân dân sơ thẩm, nên Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo xây dựng 2 phương án trình Quốc hội xem xét, thảo luận.
Cụ thể: Phương án 1 quy định tòa án nhân dân tỉnh và tòa án nhân dân huyện (như quy định của luật hiện hành). Phương án 2 quy định tòa án nhân dân sơ thẩm và tòa án nhân dân phúc thẩm (như đề nghị của Tòa án Nhân dân tối cao).
Về tham dự và hoạt động thông tin tại phiên tòa, phiên họp (khoản 3 Điều 141), bà Nga cho biết có ý kiến đề nghị quy định hoạt động thông tin tại phiên tòa, phiên họp như luật tố tụng hiện hành. Bên cạnh đó cũng có ý kiến đề nghị rà soát quy định để không trái với nguyên tắc tòa án xét xử công khai.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh tại phiên tòa, phiên họp phải bảo đảm: Quyền con người, quyền công dân; hoạt động thông tin theo quy định của pháp luật; bảo đảm tôn nghiêm tại phiên tòa, tạo điều kiện cho hội đồng xét xử điều hành tốt phiên tòa, không bị phân tâm bởi các yếu tố khác.
Bà Nga cũng nhấn mạnh đa số ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị chỉnh lý như Điều 141 dự thảo Luật theo hướng: Việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh của hội đồng xét xử tại phiên tòa, phiên họp phải được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa...
“Việc ghi hình ảnh tại phiên tòa, phiên họp chỉ được thực hiện trong thời gian khai mạc phiên tòa, phiên họp và tuyên án, công bố quyết định; bổ sung quy định tại khoản 4 về việc Tòa án ghi âm, ghi hình toàn bộ diễn biến phiên tòa, phiên họp (theo phương án 1 quy định tại khoản 3 và khoản 4 dự thảo luật),” bà Nga nói.
Ngoài ra, một số ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cho rằng quy định về ghi âm, ghi hình tại phiên tòa, phiên họp trong dự thảo luật là hẹp hơn so với quy định của các luật tố tụng.
Do vậy, để tạo thuận lợi cho hoạt động thông tin tại phiên tòa, phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị giữ như quy định của pháp luật hiện hành (phương án 2, không quy định khoản 3 và khoản 4 Điều 141 trong dự thảo luật, mà thực hiện theo quy định của luật tố tụng và pháp luật có liên quan).
Một số ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Tòa án Nhân dân Tối cao đề nghị quy định khoản 3 Điều 141 như sau: “Việc ghi âm lời nói, ghi hình ảnh tại phiên tòa, phiên họp chỉ được thực hiện trong thời gian khai mạc phiên tòa, phiên họp và tuyên án, công bố quyết định khi có sự cho phép của Chủ tọa phiên tòa, phiên họp…”
Hai đơn vị này cũng đề nghị bổ sung quy định tại khoản 4 về việc tòa án ghi âm, ghi hình toàn bộ diễn biến phiên tòa, phiên họp để phục vụ nhiệm vụ chuyên môn./.
