Kiểm đồng bath Thái tại một cửa hàng đổi tiền ở Bangkok, Thái Lan. (Ảnh: AFP/TTXVN) Theo trang mạng eastasiaforum.org, hoạt động kinh tế của Thái Lan trong Quý III/2020 cho thấy những dấu hiệu phục hồi đầy hứa hẹn trong bối cảnh đại dịch COVID-19 vẫn chưa được kiểm soát.
Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) giảm xuống còn 6,4% so với cùng kỳ năm 2019, từ mức 12% trong quý II/2020. Dấu hiệu phục hồi ở các nhóm ngành công nghiệp chủ chốt như điện tử và gia dụng, ô tô và nhựa là những điểm sáng.
Tốc độ phục hồi kinh tế của Thái Lan chậm hơn so với các quốc gia láng giềng như Malaysia, Việt Nam và Trung Quốc, đặc biệt là về sản lượng công nghiệp và dịch vụ.
Một phần nguyên nhân là do các chính sách bất cập của Thái Lan trong thời kỳ phong tỏa, đặc biệt là các biện pháp thuế và các sáng kiến cho vay đặc biệt để giúp các doanh nghiệp dễ bị tổn thương duy trì dòng tiền và giảm chi phí sản xuất.
Cũng không có chính sách rõ ràng nào định hướng trực tiếp vào việc duy trì việc làm trong các ngành như du lịch, vốn bị ảnh hưởng nặng nề bởi COVID-19.
Các biện pháp thuế hỗ trợ doanh nghiệp hầu hết chỉ giới hạn ở việc hoãn nộp thuế trong 3 tháng và đẩy nhanh việc hoàn thuế, trong khi các nước khác như Malaysia, Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản đưa ra các biện pháp cắt giảm thuế. Hàn Quốc đã cho phép hoãn nộp thuế trong 9 tháng, trong khi Nhật Bản thậm chí còn cho phép hoãn nộp thuế gần một năm.
[Bộ Tài chính Thái Lan nêu 3 lĩnh vực trọng tâm để khôi phục kinh tế]
Singapore, Malaysia và Việt Nam đều đã đưa ra các khoản trợ cấp tiền lương cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SME) để giúp giữ chân nhân viên. Chính sách của Thái Lan chỉ giới hạn trong việc giảm tỷ lệ đóng góp vào Quỹ An sinh Xã hội (SSF), kéo dài thời gian nộp biểu mẫu đóng góp và cung cấp các quỹ đặc biệt cho đào tạo nghề.
May mắn là những người lao động đã đăng ký với SSF, những lao động tự do, những người dễ bị tổn thương và những người có thu nhập thấp đã thực sự nhận được hỗ trợ tài chính từ chính phủ, mặc dù việc thanh toán bị trì hoãn.
Ngân hàng Trung ương Thái Lan đã cung cấp khoản vay ưu đãi 500 tỷ baht (16,7 tỷ USD) như một phần của ngân sách 1.900 tỷ baht (63,4 tỷ USD) - khoảng 14% GDP - để đưa ra các biện pháp khắc phục, kích thích nền kinh tế và nâng cao tiềm năng sản xuất trong một số ngành.
Khả năng tiếp cận các khoản vay này đã bị đặt dấu hỏi - tính đến tháng 11/2020, chỉ 25% trong số đó đã được giải ngân. Các điều kiện về khả năng đủ điều kiện vay, thời hạn vay, tốc độ của quá trình phê duyệt khoản vay và các điều kiện đảm bảo khoản vay vẫn còn đang được thảo luận.
Sau khi dỡ bỏ hoàn toàn lệnh phong tỏa vào tháng 7/2020, Chính phủ Thái Lan đã tung ra một loạt biện pháp có mục tiêu hơn để kích thích nền kinh tế.
Ví dụ, ngân hàng trung ương đã mở rộng các biện pháp xóa nợ cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ bắt đầu từ tháng 4/2020, nhưng chỉ đối với một số doanh nghiệp nhất định không thể trả các khoản vay cho các tổ chức tài chính. Các biện pháp này sẽ kết thúc vào ngày 30/6/2021 tới.
Khoảng 25 tỷ baht (835 triệu USD) đã được phân bổ để hỗ trợ du lịch và các ngành liên quan. Gói kích cầu “We Travel Together”, được đưa ra hồi tháng 7/2020 và sẽ kết thúc vào tháng 4/2021, cho phép trợ cấp một phần chi phí du lịch bao gồm chỗ ở khách sạn, vé máy bay và các hoạt động du lịch khác. Các biện pháp như vậy có thể sẽ hỗ trợ phục hồi kinh tế.
Tháng 10/2020, Chính phủ đã đề xuất đồng chi trả vô điều kiện cho 10 triệu công dân Thái Lan để mua hàng hóa hàng ngày, không bao gồm rượu và thuốc lá, với hy vọng kích thích tiêu dùng cá nhân.
Theo kế hoạch này, chính phủ trợ cấp một nửa chi phí mua hàng với khoản đồng thanh toán hàng ngày tối đa là 150 baht (5 USD)/ngày, tổng cộng 3.000 baht (100 USD) cho mỗi người dân, trong thời hạn tối đa 3 tháng.
Từ tháng 12/2020, chính phủ đã mở rộng kế hoạch này cho 5 triệu người khác và nâng tổng số trợ cấp lên 3.500 baht (117 USD)/người. 10 triệu người lúc đầu cũng được nhận thêm 500 baht (17 USD)/người.
Do không có bất kỳ điều kiện nào về thu nhập, việc tiếp cận chương trình một cách bình đẳng là một vấn đề nan giải và nhiều người nộp đơn đã phàn nàn về việc mất cơ hội hưởng lợi từ chương trình.
Còn phải xem chương trình này sẽ kích thích tiêu dùng ở mức độ nào khi các khoản trợ cấp kéo dài đến 3 tháng. Thay vì kích thích nền kinh tế như dự kiến, kế hoạch này có thể chỉ là biện pháp “chữa cháy.”
Mặc dù một loạt biện pháp đã được thực thi, song một số khía cạnh chính trong hoạt động kinh tế của Thái Lan có vẻ ảm đạm. Tỷ lệ thất nghiệp gia tăng trong khi tỷ trọng đầu tư tư nhân trong GDP trong quý 3/2020 giảm xuống mức thấp nhất (14%) kể từ năm 2003. Nợ hộ gia đình lên tới 83,8% GDP trong tháng 10/2020, mức cao nhất trong 18 năm.
Để giải quyết những thách thức này, Thái Lan cần có thêm các chính sách kích thích việc làm, một chương trình tái cơ cấu nợ phù hợp và các biện pháp kích thích tăng trưởng trung và dài hạn.
Chính phủ Thái Lan đã chuẩn bị ngân sách 400 tỷ baht (13,3 tỷ USD) để nâng cao tiềm năng sản xuất và khả năng cạnh tranh trong một số lĩnh vực. Nhưng dự thảo ngân sách chỉ bằng 17% của con số này và chỉ đề cập đến 3 lĩnh vực: nông nghiệp, du lịch và dệt may. Các kế hoạch liên quan đến nền kinh tế kỹ thuật số, nền kinh tế “xanh” và hậu cần còn nhiều bất cập.
Để thúc đẩy các dự án này, Chính phủ Thái Lan cần phát triển nguồn nhân lực của đất nước trong bối cảnh chuyển đổi kỹ thuật số hiện nay. Các chính sách chồng chéo và sự thất bại trong phối hợp giữa các cơ quan cần được giải quyết.
Cơ sở hạ tầng bao gồm quản trị điện tử, đầu tư vào 5G và băng thông rộng đáng tin cậy và giá cả phải chăng ở các vùng sâu vùng xa cần được ưu tiên.
Việc xử lý đại dịch đúng cách, bao gồm xét nghiệm, truy vết và tiêm vắcxin cũng như những thách thức chính trị gần đây của Thái Lan cũng là chìa khóa để thúc đẩy nền kinh tế phát triển trong năm 2021./.
