Trên tờ The Start, tác giả Philip Golingai nhận định rằng nếu năm 2020 là một năm “khác thường” về chính trị, thì năm 2021d có thể sẽ còn “khác thường" hơn nữa.
Theo tác giả, nếu không có một chính đảng mạnh chi phối chính trường Malaysia, thì nhiều khả năng cuộc tổng tuyển cử lần thứ 15 (GE 15) của nước này sẽ được tổ chức trong năm 2021.
Các nỗ lực nhằm hạ bệ chính phủ của Liên minh Dân tộc (PN) cầm quyền - vốn chiếm đa số mong manh tại Hạ viện với 111/220 nghị sỹ (dựa trên số lượng nghị sỹ đã bỏ phiếu thông qua Dự thảo Ngân sách năm 2021) - sẽ chỉ làm tình hình chính trị thêm phức tạp.
Đảng Tổ chức Dân tộc Mã Lai thống nhất (UMNO) – chủ yếu là các thành viên đang phải đối mặt với các vụ kiện - muốn rời bỏ chính phủ PN để hoạt động độc lập hoặc liên kết với Liên minh Hy vọng (PH) trong cuộc tổng tuyển cử lần thứ 15.
Tháng 12/2020, cuộc họp các nhà lãnh đạo từ 13 đảng thuộc PN đã được thông báo rằng GE 15 có thể sẽ được tổ chức vào quý 1/2021.
Theo một nguồn tin tham dự cuộc họp được tổ chức tại Kuala Lumpur giải thích: “Chính phủ muốn dự thảo phân bổ ngân sách năm 2021 sẽ được thông qua tại Hạ viện vào tháng Một và tháng Hai, và chính phủ không muốn cuộc tổng tuyển cử được tiến hành sau tháng Bảy - thời điểm mà độ tuổi có quyền đi bầu cử được giảm từ 21 xuống 18 tuổi. Vì vậy, GE 15 sẽ có khả năng diễn ra vào khoảng tháng Tư.”
Tuy nhiên, đối với một số chính trị gia, đó chỉ là một âm mưu nhằm xoa dịu đảng UMNO vốn đang hối thúc tiến hành bầu cử.
Họ dự báo rằng nếu các vụ kiện mà các thành viên của đảng UMNO đang đối mặt bị vô hiệu hóa, thì Thủ tướng Muhyiddin Yassin có thể hoàn thành một nhiệm kỳ trọn vẹn khi Quốc hội Malaysia tự động giải tán vào ngày 16/7/2023.
Chính trị gia thuộc đảng Người Mã Lai bản địa (Bersatu) Shahrir Wan Abd Jalil cho biết, đảng này đã thông báo cho ông kế hoạch chuẩn bị từ tháng 3-6 cho cuộc bầu cử tiếp theo.
[Malaysia sẽ tổ chức tổng tuyển cử sau hết dịch bệnh COVID-19]
Ông nói: “Tuy nhiên, điều đó không chắc chắn vì chính phủ vẫn đang phân vân xem xét liệu có phải đây là thời điểm thích hợp để tổ chức bầu cử hay không. Có khả năng - tùy thuộc vào hoàn cảnh và những diễn biến mới – chính phủ của đảng PN có thể hoàn thành một nhiệm kỳ trọn vẹn.”
Lãnh đạo phe Thanh niên của UMNO, ông Asyraf Wajdi Dusuki cho biết đảng của ông đã đồng ý trên nguyên tắc tại cuộc họp hội đồng tối cao trước đó rằng GE15 cần được tổ chức càng sớm càng tốt trong quý 1/2021.
Ông nói: “Chúng tôi cần một sự ủy nhiệm mới để đảm bảo sự ổn định chính trị của đất nước được duy trì.”
Trả lời câu hỏi liệu thủ tướng sẽ giải tán quốc hội trong năm nay hay không, ông Asyraf cho biết việc này phụ thuộc vào chính phủ của PN.
Ông nói: “Nhưng đối với tôi, với tình hình đất nước hiện nay, bạn có thể nhận thấy trong cuộc bỏ phiếu thông qua Dự thảo Ngân sách 2021, tình hình tại Quốc hội đang căng thẳng như thế nào với số nghị sỹ (ủng hộ Dự luật) thay đổi liên tục, tình hình này sẽ chỉ cho thấy sự bất ổn chính trị trong nước.”
Đó là điều UMNO mong muốn. Tuy nhiên, khi được hỏi liệu Thủ tướng Muhyiddin trì hoãn GE 15, thì UMNO sẽ làm gì, hối thúc tiến hành bầu cử hay “ngoan ngoãn” tuân theo sự trì hoãn này, ông Asyraf trả lời: “Còn quá sớm để đưa ra quan điểm cá nhân vì chúng ta sẽ sớm có cuộc họp hội đồng tối cao. Tôi hy vọng vấn đề sẽ được thảo luận.”
Trong khi đó, ông Wong Chen thuộc đảng Công lý Nhân dân (PKR), nghị sỹ thuộc khu vực Subang, cho rằng chưa chắc GE 15 sẽ diễn ra vào năm 2021.
Ông nói: “Cuộc bầu cử sẽ phụ thuộc phần lớn vào tình hình diễn biến của dịch viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus Corona (COVID-19) gây ra. Ngoài ra, cả hai liên minh đều cần xử lý những vấn đề nội bộ.”
Ông Wong cũng nhận định rằng mặc dù rất khó xảy ra khả năng sắp xếp lại các đảng phái chính trị mới, song các liên minh có thể rạn nứt. Ông nói: “Nếu bất kỳ liên minh nào tan vỡ thì những gì bạn sẽ chứng kiến là các thỏa thuận bầu cử, hơn là một cấu trúc liên minh chính thức.”
Theo ông Asyraf, UMNO vẫn là một phần của chính phủ PN. Ông nói: “Chúng tôi đang đàm phán về số ghế với các đảng trong chính phủ. Việc chúng tôi có gắn bó với liên minh hiện tại hay không phụ thuộc vào các cuộc đàm phán về số ghế hiện tại của chúng tôi.”
Ông này giải thích thêm rằng việc UMNO hợp tác với PH trong GE 15 sẽ rất khó xảy ra vì UMNO đã tuyên bố rõ lập trường của mình về việc đặc biệt không chấp nhận “bắt tay” với đảng Hành động Dân chủ (DAP).
Ông Wan Shahrir cho rằng cách tốt nhất để Bersatu và UMNO dễ dàng giành được số ghế mong muốn trong quốc hội là tránh đấu đá nhau.
Ông giải thích: “Đó là điều Bersatu muốn và việc cả hai có đạt được đủ số ghế mong muốn hay không còn phụ thuộc vào liệu UMNO cũng muốn tránh đấu đá nhau hay không. Có điều là Bersatu không biết UMNO muốn gì. Trong khi đó, đảng Hồi giáo Malaysia (PAS) luôn đồng hành cùng Bersatu.”
Đề cập đến việc liệu chính phủ PN có thể sụp đổ hay không, ông Wong cho rằng, chính phủ PN thường xuyên chịu áp lực vì chỉ chiếm được đa số ghế mong mong trong quốc hội. Ông dự đoán: “Khả năng sụp đổ của PN là 50:50 trong năm 2021”./.
