Trong năm 2019, Dự án tuyến đường sắt đô thị số 1 Thành phố Hồ Chí Minh (metro 1 Bến Thành-Suối Tiên) gặp nhiều khó khăn và tiếp tục phải lùi thời hạn hoàn thành đến năm 2021 do những vướng mắc trong thủ tục pháp lý.
Hiện các rào cản đã được tháo gỡ, dự án này được kỳ vọng sẽ có sự bứt tốc trong năm 2020; qua đó hoàn thành mục tiêu “về đích” năm 2021.
Rào cản được tháo gỡ
Tuyến đường sắt đô thị số 1 Thành phố Hồ Chí Minh dài 19,7km, trong đó đoạn tuyến đi ngầm dài 2,6km và đoạn trên cao 17,1km.
Theo kế hoạch trước đây, tuyến metro số 1 Bến Thành-Suối Tiên sẽ hoàn thành năm 2020, tuy nhiên, do những vấn đề về thủ tục pháp lý điều chỉnh tổng vốn đầu tư, điều chỉnh thiết kế kỹ thuật nên bị chậm tiến độ.
Theo ông Trần Quang Lâm, Giám đốc Sở Giao thông Vận tải Thành phố Hồ Chí Minh (Chủ tịch Hội đồng thẩm định điều chỉnh hai dự án metro 1 và metro 2), tiến độ thực hiện các dự án đường sắt đô thị đến nay chậm hơn so với kế hoạch đề ra.
Một số nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là các dự án đường sắt đô thị có quy mô và tổng mức đầu tư rất lớn, sử dụng vốn vay ODA, phức tạp về kỹ thuật nên trong quá trình triển khai thực hiện gặp nhiều khó khăn, phải điều chỉnh dự án; bồi thường, giải phóng mặt bằng và di dời các công trình hạ tầng kỹ thuật gặp nhiều khó khăn.
Trong năm 2019, thành phố đã rất nỗ lực thực hiện được việc thẩm định, phê duyệt điều chỉnh 2 tuyến đường sắt đô thị.
Ông Trần Quang Lâm cho biết, đây là sự tháo gỡ khó khăn rất quan trọng để tạo điều kiện đẩy nhanh tiến độ 2 dự án đường sắt đô thị có tính chất khởi đầu, để sớm tiếp cận với loại hình giao thông hiện đại, đang được sự kỳ vọng sẽ cải thiện vận tải hành khách công cộng của thành phố.
Sau thời gian thẩm định điều chỉnh, ngày 13/11/2019, Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh ban hành Quyết định số 4856/QĐ-UBND về Phê duyệt điều chỉnh dự án đầu tư xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 1, tổng mức đầu tư là 43.700 tỷ đồng.
Cuối năm 2019, Hội đồng Nhân dân Thành phố đã thông qua Nghị quyết cho phép Ủy ban Nhân dân Thành phố vay lại gần 24.000 tỷ đồng để đầu tư tuyến metro số 1 (Bến Thành-Suối Tiên) và gần 30.000 tỷ đồng để đầu tư tuyến metro số 2 (Bến Thành-Tham Lương).
[Kiểm toán Nhà nước chỉ ra loạt vấn đề tại Metro Bến Thành-Suối Tiên]
Cùng với đó, Ban Thường vụ Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh cũng ban hành Chỉ thị số 25-CT/TU về lãnh đạo, chỉ đạo tăng cường trách nhiệm người đứng đầu, xây dựng cơ chế phối hợp hiệu quả để đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 1 (Bến Thành-Suối Tiên) và tuyến số 2 (Bến Thành-Tham Lương); trong đó, Thành ủy thành phố xác định mục tiêu hoàn thành xây dựng và đưa vào khai thác vận hành metro số 1 trong quý IV năm 2021.
Thành ủy thành phố đề nghị Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh khẩn trương xem xét, phê duyệt cơ chế tài chính đặc thù của Ban Quản lý Đường sắt đô thị Thành phố giai đoạn 2020-2022 và định hướng đến năm 2030; đồng thời, xây dựng cơ chế thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, chế độ đãi ngộ cho các vị trí việc làm đòi hỏi trình độ cao, chuyên môn giỏi và có kinh nghiệm trong lĩnh vực đường sắt đô thị để áp dụng cho Ban Quản lý Đường sắt đô thị, Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Đường sắt đô thị số 1, đảm bảo cơ chế đãi ngộ cao hơn so với mặt bằng chung hiện nay, tạo động lực thu hút nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn giỏi trong lĩnh vực đường sắt đô thị.
Ông Võ Văn Hoan, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, hiện tại vấn đề pháp lý, tài chính và nhân lực của dự án đã ổn định. Thành phố cam kết đồng hành và giải quyết triệt để các nút thắc để dự án metro 1 đưa vào đúng tiến độ. Ngay như Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một thành viên đường sắt đô thị số 1 (vận hành metro số 1) cũng được chú trọng và đầu năm 2020, Ủy ban Nhân dân Thành phố đã ký văn bản cấp vốn điều lệ để công ty chuẩn bị vận hành.
Theo ông Võ Văn Hoan, nhiệm vụ năm 2020 là rất quan trọng bởi thời gian còn lại rất ngắn, tuyến metro số 1 chỉ còn hai năm để thực hiện. Do đó, phải xem đây là năm bản lề để hoàn thành nhanh hơn tuyến metro số 1. Dự án đã chậm trễ, chúng ta phải khẩn trương hơn, làm việc nhiều hơn để bù lại thời gian đó, bởi nếu để chậm nữa sẽ khó khăn.
Gấp rút thi công
Những ngày cận Tết Nguyên đán, công trường metro số 1 lại rộn ràng và kỳ vọng sẽ có những bứt tốc trong năm 2020. Theo ông Trần Quang Lâm, chủ đầu tư đã có những kế hoạch thiết thực hơn để cập nhật tiến độ chi tiết, trên cơ sở thời gian thực hiện của Dự án để điều hành, đẩy nhanh tiến độ thi công.
Dự kiến trong năm 2020, các công trình hạng mục chính sẽ được hoàn thành, đồng thời sẽ triển khai các bước thủ tục, khép nối các công đoạn để chuẩn bị thử nghiệm vận hành.
Nhà ga Nhà hát Thành phố là một trong hai ga ngầm của gói thầu CP1b, được thiết kế ngầm dài 190m, rộng 26m, gồm bốn tầng hầm. Nhà ga đã gần kết thúc phần xây dựng kết cấu và đang bắt đầu triển khai gấp rút thi công hoàn thiện cho nhà ga, để kịp hoàn thành đưa công trình vào vận hành phục vụ người dân Thành phố.
Ghi nhận tại ga Nhà hát Thành phố những ngày giáo Tết Nguyên đán, các công nhân đang tập trung hoàn thiện các tầng hầm, trong khi trên mặt đất cũng đang được san lấp để trả lại mặt bằng.
Dự kiến trước 30/4, khu vực này sẽ tái lập mặt bằng cho Thành phố thực hiện các công trình khác.
Đã làm việc tại công trường 6 năm, chị Dương Thị Thu Hồng (quê Đồng Tháp) cho biết, từ những ngày đầu công trường gói thầu CP1b triển khai xây dựng nên có nhiều gắn bó với dự án. Anh em công nhân đang rất nỗ lực, cố gắng làm việc để dự án gói thầu cũng như dự án metro hoàn thành đúng kế hoạch đã đề ra.
Gói thầu CP1b thuộc Dự án Xây dựng tuyến Đường sắt đô thị số 1 được khởi công vào tháng 7/2014.
Hiện gói thầu đã đạt trên 80% khối lượng; trong đó, khối lượng kết cấu đã đạt trên 98%, khối lượng hoàn thiện trên 50%, tầng B1 đã hoàn thiện đạt trên 70%... Tất cả công nhân đang cố gắng nỗ lực thi công ngày đêm để đảm bảo tiến độ.
Theo ông Lê Thành Lê, Quản lý thi công ga Nhà hát Thành phố, gói thầu CP1b vẫn đang bám theo tiến độ chung tổng thể là cuối năm 2021.
Gói thầu liên quan đến nhiều hạn mục tích hợp và nhà thầu vẫn đang gấp rút tăng cường nhân lực để đáp ứng tiến độ chung của toàn dự án tuyến số 1 Bến Thành-Suối Tiên.
Tính đến hết năm 2019, gói thầu CP1a (đoạn ngầm từ ga Bến Thành đến ga Nhà hát Thành phố) đạt khoảng 64%; CP1b (đoạn ngầm từ ga Nhà hát Thành phố đến ga Ba Son) đạt khoảng 80%; gói thầu CP2 (đoạn trên cao và depot) đạt trên 81%; gói thầu CP3 (mua sắm thiết bị cơ điện, đầu máy toa xe, đường ray và bảo dưỡng) đạt trên 53%...
Ông Bùi Xuân Cường, Trưởng Ban Quản lý đường sắt đô thị Tp. Hồ Chí Minh cho biết, hiện tại tiến độ toàn tuyến metro số 1 đã đạt được 70% khối lượng. Ban quản lý, các nhà thầu và đơn vị thi công đang khẩn trương, nỗ lực thực hiện theo kế hoạch mới đề ra. Trong năm 2020, các đơn vị sẽ tăng tốc để đạt mục tiêu hoàn thành 85% tổng khối lượng toàn dự án.
Khi những khó khăn tháo gỡ, công trình metro số 1 vẫn rộn ràng trong những ngày cận Tết Canh Tý 2020. Chủ đầu tư và các kỹ sư, công nhân trên công trường háo hức chuẩn bị bước vào năm mới, với khí thế mới, quyết tâm tăng tốc để “đoàn tàu metro số 1” kịp về đích năm 2021./.
