Từ hơn một tháng nay, thấy phương án hỗ trợ của Tiểu đoàn Bảo đảm kỹ thuật sân bay Kiến An-Cát Bi (thuộc Sư đoàn 371, Bộ Quốc phòng) chưa thỏa đáng, 5 hộ dân nằm trong diện phải bàn giao đất để thi công Dự án Đầu tư xây dựng mở rộng Khu bay-Cảng hàng không quốc tế Cát Bi (gọi tắt là Dự án Cát Bi) tiếp tục gửi đơn kiến nghị đến nhiều cấp chính quyền để đòi hỏi quyền lợi.
Chuyện chính đáng hay không chính đáng thì chưa rõ, song việc làm sai quy định của Tiểu đoàn đang tạo thêm điểm nóng về khiếu kiện đất đai và việc bàn giao mặt bằng dự án Cát Bi đang đứng trước nguy cơ bị chậm tiến độ.
Tiểu đoàn làm sai Thông tư
Ngày 19/3/2013, thực hiện dự án Cát Bi, Ủy ban Nhân dân quận Hải An đã nhanh chóng làm việc với hai đơn vị chủ sử dụng đất thuộc diện phải bàn giao để thực hiện dự án là Sư đoàn 371 và Sư đoàn 363.
Đến thời điểm kiểm đếm, qua thực tế và báo cáo của hai Sư đoàn cho thấy, hai đơn vị đang hợp đồng liên kết tăng gia sản xuất với 32 hộ dân dưới hình thức cho thuê đất để canh tác.
Trước mối liên kết phức tạp trên, thực hiện chủ trương thống nhất giữa Ủy ban Nhân dân thành phố và Quân chủng Phòng không-Không quân, Ủy ban Nhân dân thành phố Hải Phòng đã ra quyết định thành lập Tổ công tác liên ngành gồm các sở, ngành thành phố và lãnh đạo hai Sư đoàn để nghiên cứu, đề xuất giải quyết các vướng mắc, đề xuất phương án hỗ trợ khi thu hồi đất đai của hai đơn vị.
Ngày 1/8/2013, Tổ công tác đã có báo cáo số 01/BC-TCT. Theo đó, căn cứ nội dung báo cáo về nguồn gốc đất đai, quá trình sử dụng đất, quá trình hình thành tài sản trên đất và hiện trạng sử dụng đất, hiện trạng tài sản trên đất của Sư đoàn 371, Sư đoàn 363, theo các quy định hiện hành, các công trình xây dựng trên đất sẽ được hỗ trợ tối đa là 70% mức bồi thường, hỗ trợ của công trình.
Tuy nhiên, ngày 19/4/2011, Bộ Quốc phòng đã ban hành Thông tư số 67/2011/TT-BQP, tại điều 5 quy định:” nghiêm cấm các đơn vị quân đội chuyển mục đích sử dụng đất quốc phòng sang mục đích khác; cấm cho thuê làm kho tàng, bến bãi, nhà xưởng….; cấm cho mượn, phát canh thu tô; cấm dùng quyền sử dụng đất để thế chấp, góp vốn liên doanh, liên kết, hợp tác làm kinh tế…”
Từ việc làm sai của hai Sư đoàn, các công trình xây dựng theo hợp đồng trên đất của Sư đoàn 363 và Sư đoàn 371 từ sau ngày Thông tư 67 có hiệu lực sẽ không được bồi thường, không được hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất.
Trên thực tế, theo hồ sơ và báo cáo của hai Sư đoàn, quá trình hình thành các đầm nuôi trồng thủy sản của các hộ dân được hình thành từ những năm 1980-1990. Người dân đã sản xuất tại đây từ trước khi đất được quyết định bàn giao cho các đơn vị quân đội và duy trì liên tục đến nay, tài sản đầu tư trên đất là có thật và đang tồn tại trên đất. Khi quyết định giao đất cho các đơn vị quân đội quản lý, các hộ dân chưa được bồi thường, hỗ trợ; điều kiện sống của các hộ dân gặp khó khăn khi phải chấm dứt hợp đồng với các đơn vị quân đội.
Hai đơn vị quân đội chủ sở hữu đất đã có báo cáo giải trình và đề nghị hỗ trợ tài sản trên đất để đơn vị có kinh phí hỗ trợ những hộ dân đã ký hợp đồng với đơn vị. Việc thu hồi mà không hỗ trợ là không phù hợp thực tiễn, sẽ gây ra khiếu kiện từ những hộ dân đã ký hợp đồng với đơn vị sử dụng đất.
Vì những lý do trên, Ủy ban Nhân dân thành phố đã đề nghị Quân chủng Phòng không-Không quân báo cáo Bộ Quốc phòng có văn bản đề nghị Ủy ban Nhân dân thành phố áp dụng chính sách hỗ trợ khi thu hồi đất của hai Sư đoàn như chính sách trước thời điểm Thông tư 67 có hiệu lực.
Sau khi kiểm đếm, thống kê, ngày 30/8/2013 Ủy ban Nhân dân quận Hải An đã thông qua quyết định số 1106/QĐ-UBND phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ hai đơn vị trên là 9.401.551.344 đồng. Đến nay đã có 27 hộ đã nhận tiền bồi thường, hỗ trợ, còn 5 hộ chưa nhận và đang tiếp tục kiến nghị lên chính quyền các cấp.
Tìm tiếng nói chung
Theo đơn kiến nghị của các hộ dân, lý do các hộ dân chưa nhận tiền hỗ trợ là vì: khi hội đồng kiểm kê của quận Hải An đi kiểm kê không có mặt sự chứng kiến của chủ tài sản là các hộ dân; biên bản kiểm đếm bị dập xóa, không ghi tên cụ thể các hộ; biên bản kiểm kê thiếu quá nhiều so với hiện trạng thưc tế của từng hộ; đơn giá áp cho các hộ chưa được thỏa đáng. Số tiền bị “hụt” của các hộ lên đến nhiều tỷ đồng.
Trước kiến nghị của các hộ dân, ngày 26/11/2013, Ủy ban Nhân dân quận Hải An đã tổ chức cuộc họp đối thoại với 5 hộ dân do ông Hồ Chí Bắc, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân quận chủ trì. Tại cuộc họp có sự tham gia của đại diện của hai Sư đoàn 363, 371 và các phòng chức năng của quận.
Sau gần 3 giờ họp, ông Hồ Chí Bắc đã kết luận: việc Tiểu đoàn ký hợp đồng với các hộ dân trong diện tích quy hoạch xây dựng sân bay là “Hợp đồng không có giá trị pháp lý” vì Tiểu đoàn bảo đảm kỹ thuật sân bay Kiến An-Cát Bi không chấp hành Thông tư số 67 của Bộ Quốc phòng.
Ông Bắc yêu cầu, chậm nhất đến ngày 29/11, Tiểu đoàn phải gặp gỡ, đối chiếu, thống kê với từng hộ dân về những tài sản, vật kiến trúc, phương pháp, cách tính toán còn thiếu (nếu có) đối với các hộ dân. Tài sản nào không được tính toán, kiểm kê phải giải thích rõ cho dân hiểu để khẩn trương hỗ trợ tiền cho các hộ dân và bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công nhằm tiếp tục triển khai đảm bảo đúng tiến độ của dự án.
Dự án Cát Bi là dự án có ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển kinh tế-xã hội Hải Phòng nói riêng cũng như của vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc và cả nước nói chung, các cấp chính quyền thành phố Hải Phòng đang nỗ lực triển khai nhiều biện pháp để bảo đảm đẩy nhanh tiến độ dự án trọng điểm này./.
