Trên công trường thi công tuyến metro số 1 Bến Thành-Suối Tiên. (Nguồn: TTXVN) Ngoài việc phân tích, chỉ rõ các sai phạm tại dự án metro số 1 Bến Thành-Suối Tiên, các cơ quan chức năng cũng đã có nhiều kiến nghị xử lý trách nhiệm các cá nhân, tổ chức có liên quan, đảm bảo thời gian thực hiện và chất lượng, hiệu quả của dự án.
Cùng với đó, những “lình xình” về công tác nhân sự tại Ban Quản lý đường sắt đô thị Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay cũng cần sớm được chấn chỉnh, ổn định để đảm bảo công tác điều hành thực hiện dự án hiệu quả.
Theo Kiểm toán Nhà nước, tại dự án tuyến metro số 1, chủ đầu tư đã báo cáo không đầy đủ, chưa chính xác... Chưa kể sai phạm trong xác định đơn giá và khối lượng gói thầu 1a, dẫn tới tăng giá trị dự toán hơn 1.608 tỷ đồng (sai đơn giá nhân công, nhiên liệu sắt thép, chi phí trực tiếp khác, chi phí lán trại...), không tiến hành sơ tuyển nhà thầu theo quy định, Ban quản lý đường sắt đô thị đã thay đổi thiết kế kỹ thuật trái với thẩm quyền...
Ngoài ra, Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra hàng loạt sai phạm trong công tác quản lý chi phí đầu tư, đấu thầu, lựa chọn nhà thầu, ký kết hợp đồng, đền bù giải phóng mặt bằng, chế độ quản lý tài chính, kế toán.
[Dự án metro số 1 Bến Thành-Suối Tiên: Có dấu hiệu làm trái thẩm quyền]
Trên cơ sở kết luận nêu trên, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị Ban Quản lý đường sắt đô thị Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức đàm phán, thương thảo với các nhà thầu để giảm giá hợp đồng các gói thầu CP1b, CP2 và tư vấn chung, tránh thất thoát, lãng phí vốn đầu tư; rà soát khối lượng, đơn giá, định mức và các căn cứ pháp lý xây dựng dự toán, giá gói thầu để điều chỉnh giảm giá trị dự toán các gói thầu 1a, CP1b, CP2; kiểm tra, rà soát và giảm giá trị quyết toán gói thầu 1a đối với các hạng mục không thuộc chi phí dự án tuyến số 1 (chi phí giá trị dự toán tuyến số 2 là 345,9 tỷ đồng, tuyến số 4 là hơn 50,5 tỷ đồng).
Tổ chức kiểm điểm, xác định trách nhiệm tập thể, cá nhân và xử lý theo đúng quy định trong công tác lập, thẩm định, phê duyệt điều chỉnh tổng mức đầu tư, công tác lập, thẩm định phê duyệt thiết kế kỹ thuật, dự toán và việc xác định giá gói thầu, công tác lựa chọn nhà thầu, điều chỉnh kiểu dáng từ dầm Super T sang dầm chữ U của đoạn tuyến đi trên cao làm tăng giá trị công trình lên 1.420 tỷ đồng, nghiệm thu, thanh toán và quản lý tiến độ của các gói thầu còn có sai sót, tồn tại...
Lao lắp các đốt dầm đoạn trên cao tuyến metro số 1. (Ảnh: Trần Xuân Tình/TTXVN) Đối với Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, Kiểm toán Nhà nước đề nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh rà soát, báo cáo Thủ tướng tình hình thực hiện dự án từ khi thực hiện đến nay, các vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện, rà soát các hợp đồng, biên bản đàm phán thương thảo hợp đồng; đồng thời rà soát, xác định chính xác tổng mức đầu tư của dự án và tổ chức thẩm định theo quy định của pháp luật để tránh thất thoát, lãng phí vốn đầu tư, trình cấp có thẩm quyền xem xét, thông qua chủ trương đầu tư và phê duyệt dự án theo đúng quy định.
Ngoài ra, Ủy ban Nhân dân Thành phố tổ chức kiểm điểm và làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan về những tồn tại, sai sót như đã nêu tại Báo cáo kiểm toán và có hình thức xử lý theo đúng quy định. Ủy ban Nhân dân Thành phố chỉ đạo Ban Quản lý Đường sắt đô thị Thành phố Hồ Chí Minh thực hiện nghiêm túc, kịp thời các kết luận, kiến nghị và báo cáo kết quả thực hiện về Kiểm toán Nhà nước trước ngày 31/3/2019.
Theo báo cáo của Ban Quản lý Đường sắt Đô thị Thành phố Hồ Chí Minh, tuyến metro số 1 (tổng mức đầu tư sau điều chỉnh là 236.626 triệu Yên Nhật, tương đương 47.325 tỷ đồng) đã thực hiện được tổng khối lượng đạt 57%. Cụ thể, gói thầu CP1a (đoạn ngầm từ ga Bến Thành đến ga Nhà hát thành phố) đạt 50,6%; gói thầu CP1b (đoạn ngầm từ ga Nhà hát thành phố đến ga Ba Son) đạt 67,6%; gói thầu CP2 (đoạn trên cao và depot) đạt 78%; gói thầu CP3 (mua sắm thiết bị cơ điện, đầu máy toa xe, đường rat và bảo dưỡng) đạt 33,7%; gói CP4 (hệ thống thông tin cho tòa nhà vận hành và bảo dưỡng) dự kiến triển khai thiết kế kỹ thuật từ đầu năm 2019.
Trong năm 2018, dự án tiếp tục không được Bộ Kế hoạch Đầu tư giao vốn cấp phát (vốn ODA) do vướng thủ tục pháp lý liên quan đến điều chỉnh tổng mức đầu tư. Ủy ban Nhân dân thành phố đã tạm ứng 1.000 tỷ đồng. Từ đầu năm 20018 đến nay, dự án đã giải ngân được 220 tỷ đồng (tỉ lệ 22%). Kể từ khi dự án không được giao vốn (tháng 9/2016) đến nay, Ủy ban Nhân dân thành phố đã tạm ứng cho dự án tổng cộng 3.273 tỷ đồng.
Không chỉ “lình xình” công tác đầu tư dự án mà tại Ban Quản lý dự án đường sắt đô thị Thành phố Hồ Chí Minh còn “nhùng nhằng” công tác nhân sự. Đáng chú ý là ông Lê Nguyễn Minh Quang với vai trò Trưởng Ban (từ tháng 6/2016) đã 2 lần có đơn xin nghỉ việc nhưng chưa được giải quyết. Hiện Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chú Minh đang thực hiện theo quy trình để giải quyết vấn đề này.
Thực hiện chỉ đạo của Thường trực Thành uỷ Thành phố Hồ Chí Minh, Ủy ban Nhân dân thành phố cũng đang tiến hành công tác nhân sự tại Ban Quản lý đường sắt đô thị; trong đó, thực hiện tạm đình chỉ chức Trưởng Ban đối với ông Lê Nguyễn Minh Quang để thay người mới cũng như tạm đình chỉ chức vụ Bí thư Đảng uỷ đối với ông Hoàng Như Cương, Phó Trưởng Ban quản lý đường sắt đô thị do đi nước ngoài việc riêng khi chưa được cấp có thẩm quyền cho phép theo quy định.
Đơn xin nghỉ việc của ông Hoàng Như Cương thể hiện, bản thân ông cũng đã nhiều lần làm đơn xin nghỉ việc, lần cuối là vào ngày 16/11. Trước khi đi nước ngoài, bản thân ông đã giải trình việc điều chỉnh tổng mức đầu tư của dự án tuyến metro số 1 và tuyến metro số 2; giải trình kết luận của Thanh tra Thành phố đối với dự án tuyến metro số 1; giải trình dự thảo kết luận của Kiểm toán Nhà nước đối với dự án tuyến metro số 1, đồng thời làm xong bản kiểm điểm cá nhân sau thanh tra theo chỉ đạo của Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố./.
