Lò đốt vàng mã ở chùa Bà ở thị xã Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương, lúc nào cũng quá tải. (Ảnh: Đỗ Ngọc Giang/TTXVN) Tại hội nghị sơ kết công tác quản lý và tổ chức lễ hội 6 tháng đầu năm nay, diễn ra ngày 6/6, tại Hà Nội, các đại biểu, cơ quan báo chí đã quan tâm đến giải pháp hạn chế đốt vàng mã ở di tích, lễ hội.
Hiện nay, giải pháp nhằm hạn chế việc đốt vàng mã, đồ mã ở các di tích, lễ hội đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch giao cho Viện Nghiên cứu văn hóa nghệ thuật Việt Nam nghiên cứu, xây dựng.
Tại hội nghị, phó giáo sư, tiến sỹ Lương Hồng Quang, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu văn hóa nghệ thuật Việt Nam cho biết đốt vàng mã, đồ mã tại di tích, lễ hội là một hiện tượng thách thức đối với các nhà quản lý văn hóa hiện nay. Đây cũng là vấn đề được cả xã hội quan tâm.
Ông Lương Hồng Quang cho hay: Đốt đồ mã, vàng mã là một phần của nghi thức truyền thống trong tín ngưỡng tôn giáo của người Việt Nam, là một phương tiện giao tiếp giữa người còn sống với thế giới siêu nhiên. Trong các dịp lễ trọng của cá nhân, gia đình hay cộng đồng đều có phần cung tiến và đốt đồ mã, vàng mã, nhưng hiểu biết về nghi thức, ý nghĩa cũng như cách thức thực nghi lễ này, không phải ai cũng hiểu hết.
Việc đưa ra giải pháp quản lý đốt đồ mã, vàng mã ở di tích, lễ hội không phải là để bài trừ mà là đưa ra định hướng đúng cho cộng đồng trước sự bùng nổ cũng như những sai lệch về tâm linh với những ý tưởng, ý nghĩa mới mà người ta gắn cho nghi thức này. Ý nghĩ cung tiến càng nhiều, đốt càng nhiều đồ mã, vàng mã thì được lộc càng nhiều là tư duy thực dụng, xuất hiện trong đời sống hiện đại chứ không phải là truyền thống.
Viện Nghiên cứu văn hóa nghệ thuật Việt Nam xây dựng giải pháp quản lý đốt đồ mã, vàng mã theo cách tiếp cận là hiện tượng xã hội cần tích cực tuyên truyền vận động nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi của cộng đồng. Việc thay đổi hành vi của cộng đồng về vấn đề này cần phải kiên trì, chủ động vì đây là một tập quán, không thể thay đổi ngay trong một sớm một chiều.
Giải pháp hạn chế đốt vàng mã ở di tích, lễ hội được Viện Nghiên cứu văn hóa nghệ thuật Việt Nam đưa ra đề cao sự vào cuộc, tham gia của người đứng đầu các cơ sở thờ tự, ban quản lý di tích lễ hội. Đặc biệt, Viện đặc biệt chú trọng đến công tác giáo dục cho người dân hiểu rõ ý nghĩa của việc đốt đồ mã, vàng mã và thực hành nghi lễ cung tiến, đốt đồ mã, vàng mã và thực hiện nếp sống văn minh trong lễ hội...
Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Huỳnh Vĩnh Ái cũng cho biết lễ hội đầu năm nay đã diễn ra vui tươi, lành mạnh, an toàn, việc thực hiện nếp sống văn minh trong lễ hội, vệ sinh môi trường đã có nhiều chuyển biến tích cực hơn hẳn so với các kỳ lễ hội của những năm trước đây.
Trong mùa lễ hội năm nay, nhiệm vụ đột phá là sử dụng hợp lý, đúng mục đích tiền có mệnh giá nhỏ trong việc đặt lễ và tiền công đức trong hoạt động lễ hội, tín ngưỡng. Do đó, các dịch vụ đổi tiền không còn phổ biến như trước.
Ban quản lý di tích đã bố trí bàn ghi công đức, đặt hòm công đức đúng quy định, khoa học, thuận tiện cho du khách. Nhờ đó, hiện tượng thắp hương nhiều trong di tích, dâng lễ mặn, cài tiền vào tay phật, đặt, rải, quăng ném tiền không đúng chỗ đã giảm đi rõ rệt. Đặc biệt là hiện tượng đốt đồ mã đã giảm rõ rệt. Việc quản lý tiền công đức, tiền giọt dầu từng bước được thống nhất và đảm bảo việc thu, chi được tổng hợp, ghi chép công khai, đầy đủ...
Cũng tại hội nghị, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã giới thiệu thông tư liên tịch về hướng dẫn thực hiện nếp sống văn minh tại các cơ sở tín ngưỡng, cơ sở tôn giáo vừa được ký kết ngày 30/5 tới giữa Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Bộ Nội vụ sau nhiều năm nghiên cứu, xây dựng, sửa đổi.
Thông tư này sẽ có hiệu lực thi hành từ ngày 15/7 tới. Trong quá trình thực hiện, nếu có khó khăn, vướng mắc, các tổ chức, cá nhân phản ánh về Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Bộ Nội vụ để xem xét, giải quyết./.
