Ngày 14/5, ông Lê Văn Thời, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Dự trữ Nhà nước, cho biết tại lần đấu thầu gạo gói thầu cung cấp 182.300 tấn gạo lần 2 vừa diễn ra ngày 12/5, có tổng số 54 doanh nghiệp tham gia dự thầu.
Trong số đó, có nhiều doanh nghiệp đã từ chối không ký hợp đồng cung ứng gạo cho dự trữ quốc gia đợt 1 vừa qua cũng tham gia đấu thầu lần này, vì theo pháp luật hiện hành không có quy định nào cấm họ không được tham gia dự thầu.
Theo ông Lê Văn Thời, hiện các Cục Dự trữ Nhà nước khu vực đang khẩn trương tổ chức đánh giá hồ sơ kỹ thuật, năng lực, kinh nghiệm của các nhà thầu tham dự thầu.
[Nhiều doanh nghiệp gạo bỏ trúng thầu dự trữ sang xuất khẩu]
Những nhà thầu vượt qua bước đánh giá hồ sơ kỹ thuật, đáp ứng được năng lực và kinh nghiệm theo yêu cầu của hồ sơ mời thầu thì được mở hồ sơ tài chính để lựa chọn nhà thầu trúng thầu.
Nhà thầu nào đáp ứng được hồ sơ kỹ thuật, năng lực, kinh nghiệm và có giá dự thầu thấp nhất được lựa chọn trúng thầu cung ứng cho dự trữ quốc gia.
Tổng cục Dự trữ Nhà nước đã có công điện chỉ đạo các Cục Dự trữ Nhà nước khu vực khẩn trương tổ chức đánh giá hồ sơ dự thầu và phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu trúng thầu chậm nhất là ngày 19/5 để ký hợp đồng xong trước ngày 22/5, thời gian thực hiện hợp đồng đến hết ngày 30/6/2020.
Do dịch bệnh COVID-19 bùng phát trên toàn cầu, nhu cầu gạo cho xuất khẩu tăng cao, Thủ tướng Chính phủ đã cho phép hoạt động xuất khẩu gạo trở lại bình thường kể từ ngày 1/5.
Do đó, các doanh nghiệp đẩy mạnh gom hàng phục vụ xuất khẩu trong khi nguồn cung gạo Đông Xuân đã vào cuối vụ thu hoạch không còn nhiều nên đã kéo giá gạo trên thị trường tăng cao.
Cụ thể, gạo tẻ 15% tấm ở mức khoảng từ 10.300-10.500 đồng/kg (chưa có bao bì, đóng gói, kiểm định chất lượng, bốc xếp, hao hụt, lãi vay, lợi nhuận doanh nghiệp… và cước vận chuyển tới từng cửa kho dự trữ quốc gia).
Ông Lê Văn Thời cho biết theo quy định của Luật giá, Luật Dự trữ Quốc gia và các văn bản hướng dẫn thi hành và gạo mua nhập kho dự trữ là mặt hàng lương thực mang tính thời vụ. Giá gạo phụ thuộc nhiều vào tình hình cung cầu trên thị trường và thời vụ thu hoạch.
Do đó, để đảm bảo việc quy định giá sát giá thị trường tại thời điểm và đảm bảo phải quy định trước thời điểm mở thầu, trên cơ sở kết quả thẩm định của Cục Quản lý giá về phương án giá của Tổng cục Dự trữ Nhà nước, ngày 11/5, Bộ Tài chính đã quyết định giá mua tối đa.
Đồng thời, cũng trong ngày 11/5, căn cứ vào giá thị trường tại thời điểm trên địa bàn cụ thể đã được các Cục Dự trữ Nhà nước khu vực khảo sát; ý kiến tham gia về giá mua gạo dự trữ quốc gia của các Sở Tài chính địa phương và mức giá các Cục Dự trữ Nhà nước khu vực đề nghị, Tổng cục trưởng Tổng cục Dự trữ Nhà nước đã quyết định giá gói thầu cho từng Cục Dự trữ Nhà nước khu vực bằng với mức giá mua tối đa được Bộ Tài chính quy định đồng thời gửi các Cục Dự trữ Nhà nước khu vực để kịp tổ chức mở thầu vào ngày 12/5 theo đúng quy định.
Theo diễn biến của thị trường, việc định giá và sự biến động của giá trong việc quy định giá đấu thầu là phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành về giá và về dự trữ quốc gia.
Để khắc phục tình trạng các nhà thầu tham gia đấu thầu khi đã trúng thầu rồi lại bỏ thầu như lần trước, ông Lê Văn Thời cho biết việc giao dịch, tham gia cung ứng gạo cho dự trữ quốc gia được thực hiện theo Bộ luật dân sự năm 2015, Luật Dự trữ quốc gia năm 2012 và Luật Đấu thầu năm 2013.
Trường hợp doanh nghiệp trúng thầu không tới ký hợp đồng thì biện pháp chế tài là thu bảo lãnh dự thầu.
Nếu đã ký hợp đồng mà không thực hiện hoặc có thực hiện, nhưng không giao đủ số lượng theo hợp đồng đã ký sẽ bị thu bảo đảm thực hiện hợp đồng hoặc chịu phạt tối đa bằng 8% giá trị không thực hiện và cấm tham gia đấu thầu từ 3 năm đến 5 năm Luật Đấu thầu đã quy định.
Căn cứ quy định của pháp luật về Đấu thầu, đợt mở thầu lần hai vào ngày 12/5/2020 vừa qua, trong Hồ sơ mời thầu, Tổng cục Dự trữ Nhà nước đã chỉ đạo các Cục Dự trữ Nhà nước khu vực nâng cao biện pháp ràng buộc hơn với các nhà thầu khi tham gia thầu, mức bảo lãnh dự thầu đã được nâng lên từ 1,5% đến 3% trên giá gói thầu bằng mức tối đa pháp luật đã quy định.
Về lâu dài, Tổng cục Dự trữ Nhà nước đã có kiến nghị cần sửa đổi Luật Đấu thầu bổ sung các chế tài khác để ràng buộc hơn với các nhà thầu khi tham gia đấu thầu không riêng chỉ có mua gạo dự trữ quốc gia, mà cho nhiều mặt hàng và các lĩnh vực khác.
Trước đó, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định giao chỉ tiêu kế hoạch dự trữ quốc gia năm 2020, Bộ Tài chính (Tổng cục Dự trữ nhà nước) được giao mua 190.000 tấn gạo.
Tổng cục Dự trữ Nhà nước đã mở thầu lần 1 và kết quả mở thầu ngày 12/3 có tổng cộng có 28 doanh nghiệp trúng thầu cung cấp gạo dự trữ quốc gia với số lượng 178.000 tấn.
Tuy nhiên, hết thời hạn phải ký hợp đồng đã có 24 doanh nghiệp từ chối ký hợp đồng, với số gạo trúng thầu là 170.300 tấn; 2 doanh nghiệp ký hợp đồng cung cấp một phần số lượng gạo đã trúng thầu là 1.800 tấn; chỉ có 2 doanh nghiệp đã ký hợp đồng cung cấp đủ số lượng gạo trúng thầu là 5.900 tấn.
Đối với nhà thầu từ chối ký hợp đồng, các Cục Dự trữ nhà nước khu vực đã nộp vào ngân sách nhà nước toàn bộ số tiền đảm bảo dự thầu của nhà thầu theo quy định của Luật Đấu thầu số tiền trên 27,877 tỷ đồng./.