Ngày 28/9, Câu lạc bộ Nhà báo Công nghệ Thông tin Việt Nam đã tổ chức Tọa đàm: "Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ cho doanh nghiệp Việt trên môi trường số."
Sự kiện được tổ chức theo hình thức thảo luận mở nhằm lắng nghe tiếng nói của các doanh nghiệp nội dung số cũng như quan điểm từ các bên liên quan trước những thách thức hiện nay về vấn đề bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ trên môi trường số.
Doanh nghiệp than khó
Báo cáo "Kinh tế khu vực Đông Nam Á năm 2021" của Google, Temasek và Bain & Company cho biết khu vực Đông Nam Á đang trên con đường trở thành nền kinh tế kỹ thuật số trị giá một nghìn tỉ USD vào năm 2030, trong đó Việt Nam có thể đạt ngưỡng 220 tỉ USD tổng giá trị hàng hóa.
Báo cáo này cũng dự đoán Đông Nam Á đang bước vào "Thập kỷ Kỹ thuật số" khi internet ngày càng trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày của người tiêu dùng.
Rõ ràng, nền kinh tế Internet mở ra cơ hội rất lớn cho các doanh nghiệp Việt sáng tạo ra những nội dung có giá trị, nằm trong top đầu của thế giới. Chúng ta có nhiều lợi thế về nguồn nhân lực trẻ, sáng tạo, thích nghi công nghệ cao… để tạo ra các giải pháp phù hợp cho doanh nghiệp phát triển.
Ông Tạ Mạnh Hoàng, CEO Sconnect cho hay hiện Việt Nam có khoảng 700.000 doanh nghiệp tham gia vào nền kinh tế số. Tuy nhiên vẫn còn nhiều thách thức, dẫn tới sự phát triển của doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn.
Theo vị CEO này, Việt Nam vẫn chưa có các chính sách, hoạt động cụ thể cho các doanh nghiệp nội dung số phát triển, thiếu các công cụ hữu hiệu trong chống độc quyền, chống cạnh tranh không lành mạnh, bảo vệ các doanh nghiệp Việt trên không gian mạng.
Ngoài ra, ông Hoàng cho rằng khả năng áp dụng các quy định pháp luận hiện hành với các chủ thể nước ngoài còn nhiều hạn chế dẫn đến những thiệt hại cho quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp trong nước.
Ông Trần Quốc Khánh, Giám đốc đào tạo Ant Group, công ty vận hành 500 kênh YouTube và các nền tảng số khác cho rằng đơn vị từng gặp vấn đề sản xuất nội dung về âm nhạc, sản xuất khi có một đơn vị khác lấy bản quyền, đăng ký giai điệu bài hát nên không thể sản xuất nội dung về bài hát đó. Công ty đã gửi giấy phép cho YouTube nhưng YouTube yêu cầu phải có đơn vị pháp lý ở Việt Nam chấp nhận vấn đề quyền sở hữu trí tuệ, lúc đó mới có thể xử lý được toàn bộ vấn đề.
Phải chủ động bảo vệ chính mình
Ở góc độ quản lý, ông Trần Lê Hồng, Phó Cục trưởng Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho biết vấn đề bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ chưa được quan tâm đúng mức, nhất là doanh nghiệp.
[Tiếp tục đẩy mạnh vai trò quản lý Nhà nước về sở hữu trí tuệ]
"Doanh nghiệp ngay từ khi khởi nghiệp, nên ý thức bảo vệ quyền tác giả trước khi thực hiện các việc khác. Đó chính là bảo vệ quyền của bản thân mình ngay từ ý tưởng. Doanh nghiệp cũng phải chủ động bảo vệ quyền của chính mình," ông Hồng nhấn mạnh.
Ông Hồng cũng cho biết quyền sở hữu trí tuệ là vấn đề phức tạp, có chuyên môn sâu. Do vậy, các doanh nghiệp cần quan tâm, nhận thức và tiếp cận một cách rõ ràng, chuyên nghiệp, nếu không sẽ rất khó giải quyết được các vụ việc liên quan đến sở hữu trí tuệ khi bị tranh chấp, nhất là trên không gian mạng.
"Cơ quan Nhà nước cô độc trên mặt trận thúc đẩy quyền sở hữu trí tuệ trong khi doanh nghiệp chưa có những nhận thức đầy đủ về việc bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ của mình trên môi trường mạng."
Đồng tình với ông Trần Lê Hồng, luật sư Hà Liên đại diện Văn phòng Luật sư Phan Law cũng cho rằng các quy định pháp luật hiện hành đã quy định đầy đủ quyền của chủ sở hữu trong Luật Sở hữu trí tuệ. Theo đó, vấn đề quan trọng nhất của các doanh nghiệp Việt khi tham gia sân chơi chung là phải xác lập rõ quyền của mình theo quy định của luật.
Luật sư Hà Liên cho biết xác lập quyền nên là vấn đề đầu tiên và quan trọng nhất mà doanh nghiệp phải xử lý. Nếu trên môi trường mạng xã hội có xuất hiện vấn đề lạm dụng quyền, chiếm đoạt quyền của chủ sở hữu… doanh nghiệp cần áp dụng các biện pháp kỹ thuật để bảo vệ quyền của chính mình.
Ông Nguyễn Quang Đồng, Viện trưởng Viện IPS cũng cho rằng nhiều doanh nghiệp Việt vẫn chưa sẵn sàng về mặt pháp lý khi tham gia môi trường toàn cầu.
Vị chuyên gia này khuyến nghị doanh nghiệp nên tìm hiểu kỹ các quy định pháp luật, đặc biệt là môi trường quốc tế bởi các nền tảng toàn cầu đã có công cụ giúp bảo vệ nội dung; xây dựng bằng chứng mình là chủ hợp pháp của các sản phẩm nội dung đó.../.