Trong 8 tháng năm 2015, mặc dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức nhưng nền kinh tế Việt Nam vẫn có những chuyển biến tích cực và đã đạt được nhiều kết quả trên hầu hết các lĩnh vực.
"Kinh tế vĩ mô ổn định. Nền kinh tế phát triển đúng hướng. Môi trường đầu tư kinh doanh tiếp tục được cải thiện. An sinh xã hội được bảo đảm..." Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bùi Quang Vinh nhìn nhận.
Những kết quả tích cực
Theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, tình hình kinh tế-xã hội trong 8 tháng năm 2015 mặc dù chịu nhiều tác động từ các diễn biễn phức tạp của tình hình kinh tế thế giới và khu vực như giá dầu thế giới giảm mạnh, những bất thường của thị trường chứng khoán thế giới, Trung Quốc phá giá đồng Nhân dân tệ kéo theo nhiều nước điều chỉnh tỷ giá... nhưng với sự chỉ đạo tập trung, quyết liệt kịp thời của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự chủ động ứng phó của các bộ, ngành, địa phương, về tổng thể nền kinh tế vĩ mô vẫn được kiểm soát tốt và tiếp tục phục hồi với nhiều kết quả tích cực.
Theo đó, sản xuất một số ngành có dấu hiệu phục hồi tốt. Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp tháng 8 của cả nước ước tính tăng 9% so với cùng kỳ năm ngoái.
Tính chung 8 tháng, chỉ số sản xuất công nghiệp tăng 9,9% so với cùng kỳ năm ngoái; trong đó một số ngành có chỉ số sản xuất tăng cao so với cùng kỳ năm ngoái như sản xuất sản phẩm điện tử, máy tính và quang học, sản xuất xe có động cơ, sản xuất da và các sản phẩm có liên quan, dệt ....
Bên cạnh đó, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 8 giảm 0,07% so với tháng trước, tăng 0,61% so với cùng kỳ năm ngoái và tăng 0,61% so với tháng 12 năm ngoái.
CPI bình quân 8 tháng tăng thấp ở mức 0,83% so với cùng kỳ năm ngoái. Tổng mức hàng hóa bán lẻ và doanh thu dịch vụ tiêu dùng tháng 8 ước tính đạt 271,7 nghìn tỷ đồng, tăng 0,2% so với tháng trước và tăng 10,1% so với cùng kỳ năm ngoái.
Nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) có dấu hiệu tăng khả quan. Tính đến thời điểm 20/8, cả nước có 1.219 dự án mới được cấp giấy chứng nhận đầu tư với tổng vốn đăng ký 7,87 tỷ USD, tăng hơn 8,7% so với cùng kỳ năm 2014.
Có 389 lượt dự án đăng ký tăng vốn đầu tư với tổng vốn đăng ký tăng thêm là 5,46 tỷ USD, tăng 82,8% so với cùng kỳ năm 2014.
Kim ngạch hàng hóa xuất khẩu tháng 8 của cả ước đạt 14,5 tỷ USD, tăng 2,3% so với tháng trước; trong đó khu vực kinh tế trong nước đạt 4,4 tỷ USD, tăng 3,4%; khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) đạt 10,1 tỷ USD, tăng 1,7%. Tính chung 8 tháng, kim ngạch hàng hóa xuất khẩu ước đạt 106,3 tỷ USD, tăng 9% so với cùng kỳ năm ngoái.
Trong tháng 8 (từ 20/7 đến 20/8), số doanh nghiệp thành lập mới tăng 41% so với tháng trước với trên 9.300 doanh nghiệp ra đời, bình quân vốn đăng ký đạt 5,9 tỷ đồng/doanh nghiệp. Trong tháng 8, cả nước có trên 1.350 doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, giảm 7,4% so với tháng trước.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được nền kinh tế vẫn tồn tại những khó khăn với ảnh hướng nổi bật là Trung Quốc phá giá đồng Nhân dân tệ. Mặc dù, Ngân hàng Nhà nước đã có những điều chỉnh tỷ giá kịp thời, phù hợp với diễn biến thị trường. Nhưng theo đánh giá của nhiều chuyên gia kinh tế, hàng hóa nước ta sẽ gặp nhiều bất lợi khi cạnh tranh với hàng hóa giá rẻ nhập khẩu từ Trung Quốc, nhất là mặt hàng tiêu dùng.
Tâm lý doanh nghiệp găm giữ ngoại tệ, tỷ giá bị đẩy lên sát trần hoặc dấu hiệu căng thẳng về lãi suất ở một số thời điểm cũng ít nhiều tác động đến hoạt động sản xuất kinh doanh và nền kinh tế.
Bên cạnh đó, việc giá dầu thô thế giới sụt giảm sâu cũng được đánh giá sẽ ảnh hưởng tới mục tiêu thu ngân sách mặc dù diễn biến này đã được dự báo ngay từ đầu năm 2015. Hay những diễn biến giảm trên thị trường chứng khoán Việt Nam những tuần qua cũng gây nên tâm lý e ngại.
Bên cạnh những tồn tại trên, tiến sỹ Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) còn cho rằng, hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp còn gặp nhiều khó khăn, số doanh nghiệp giải thể, ngừng hoạt động vẫn ở mức khá cao và chưa có dấu hiệu giảm; lượng hàng tồn kho vẫn ở mức cao; năng suất lao động còn thấp…
“Quá trình cải cách doanh nghiệp nhà nước tiến triển chậm và nhu cầu thị trường trong nước chưa có nhiều cải thiện” cũng là một trong những điểm nghẽn của nền kinh tế, tiến sỹ Cung nhấn mạnh.
Cần những giải pháp tích cực
Tại cuộc họp mới đây với lãnh đạo các bộ ngành chức năng đánh giá về những biến động của kinh tế thế giới gần đây tác động đến nền kinh tế Việt Nam, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cho rằng "qua những diễn biến vừa qua cũng như đánh giá của các bộ, ngành chức năng, có thể nói chưa có dấu hiệu gì lớn làm đảo lộn kinh tế vĩ mô hay buộc chúng ta phải điều chỉnh mục tiêu."
Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu tăng trưởng 6,4% trong năm 2015, lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, trước hết, Việt Nam cần chủ động điều hành linh hoạt, hiệu quả và phối hợp chặt chẽ giữa chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa và các chính sách khác; điều hành lãi suất, tỷ giá theo hướng linh hoạt, phù hợp với tình hình kinh tế thế giới và trong nước để thúc đẩy xuất khẩu, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đi đôi với việc bảo đảm ổn định thị trường trong nước.
Bên cạnh đó, thúc đẩy tăng trưởng tín dụng gắn với bảo đảm cơ cấu tín dụng hợp lý, hướng vào lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên, đồng thời, kiểm soát chặt chẽ tín dụng đối với một số lĩnh vực rủi ro cao. Ngoài ra, tiếp tục theo dõi chặt chẽ các diễn biến khó lường của kinh tế thế giới, đặc biệt diễn biến giá dầu để có những giải pháp, đối sách một cách chủ động, kịp thời, hạn chế thấp nhất những tác động tiêu cực và khai thác tốt nhất các mặt thuận lợi.
Mặt khác, Việt Nam cần đẩy mạnh tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, trọng tâm là cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước; đổi mới công nghệ, nâng cao năng suất lao động các ngành sản xuất có tỷ trọng kim ngạch xuất khẩu lớn; phát triển sản xuất các mặt hàng xuất khẩu có tiềm năng, có tốc độ tăng trưởng và giá trị gia tăng cao. Các doanh nghiệp không chỉ khai thác tối đa thị trường trong nước mà còn tranh thủ các ưu đãi mà các Hiệp định thương mại tự do mang lại nhằm mở rộng thị trường, thúc đẩy xuất khẩu nông sản.
Tiến sỹ Võ Đại Lược, chuyên gia kinh tế cho hay, tình hình kinh tế đang phức tạp, có điểm sáng, có điểm tối; đặc biệt, ảnh hưởng bởi những biến động của thị trường thế giới. “Do đó, chúng ta cần phải có sự đổi mới về tư duy quan điểm, từ đó đổi mới thể chế để phát triển,” ông Lược nói.
Để đạt được mục tiêu đề ra, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng cho rằng, những diễn biến còn hết sức khó lường của kinh tế khu vực và thế giới đều tác động đến Việt Nam, nếu không nắm chắc, ứng phó không tốt, không kịp thời, chủ động thì không những không đối phó, khắc phục được những khó khăn, thách thức mà còn không tận dụng được những cơ hội mới.
Do đó, người đứng đầu Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành chức năng không được chủ quan, tiếp tục dõi sát diễn biến tình hình, phân tích, dự báo, đưa ra các giải pháp, đối sách kịp thời, phù hợp, kể cả trong những tình huống xấu nhất.
“Luôn luôn tính toán các phương án khác nhau, kể cả phương án xấu nhất. Chỉ có như vậy chúng ta mới chủ động được; đồng thời phải chủ động thông tin về tình hình, dự báo, các giải pháp để người dân, doanh nghiệp biết; chủ động, đồng thuận chính sách, không gây tâm lý hoang mang không cần thiết,” Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chỉ đạo.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng nhắc các bộ, ngành kiên định các mục tiêu điều hành đã đề ra; trong đó, lấy ổn định kinh tế vĩ mô là mục tiêu cao nhất. Không thay đổi các chỉ tiêu như tăng trưởng GDP, kiểm soát lạm phát, thu chi ngân sách, xuất nhập khẩu…; kiểm soát tốt, bảo đảm giữ ổn định tỷ giá, lãi suất; tiếp tục các giải pháp phát triển và quản lý thị trường chứng khoán đang thực hiện hiệu quả; bảo đảm cân đối thu chi ngân sách, phấn đấu tăng thu và triệt để tiết kiệm chi.
Các bộ, ngành tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động sản xuất, kinh doanh, đầu tư; trong đó có sản xuất, kinh doanh dầu khí; đẩy mạnh xuất khẩu, kiểm soát chặt chẽ nhập khẩu, đồng thời tập trung chống buôn lậu, gian lận thương mại./.