Như thường lệ, vào tháng 10 hằng năm, giải thưởng Nobel dành cho những cá nhân, tổ chức có đóng góp nổi bật trong hàng loạt lĩnh vực lần lượt được công bố.
Ngày hôm nay (2/10), mùa giải Nobel 2017 sẽ được bắt đầu với việc trao giải Nobel Y học, tiếp đó lần lượt là Nobel Vật lý (3/10), Hóa học (4/10), Hòa bình (6/10) và Kinh tế (9/10), trong khi vẫn chưa ấn định ngày xướng tên chủ nhân giải Nobel Văn học, dù theo thường lệ thì đây sẽ là một ngày thứ Năm (5/10 hoặc 12/10).
Sau đây là những thông tin thú vị có thể bạn chưa biết về giải thưởng danh giá này:
- Có tổng cộng 579 giải Nobel đã được trao kể từ năm 1901 khi lập ra giải thưởng thường niên này.
- Tính đến thời điểm hiện tại, trong tổng cộng 911 chủ nhân (cá nhân hoặc tổ chức) của giải Nobel, có 48 phụ nữ. Trong số này, nhà khoa học Marie Curie được tôn vinh tới 2 lần, với giải thưởng Vật lý năm 1903 và giải Hóa học năm 1911.
- Chủ nhân trẻ tuổi nhất của giải Nobel là Malala Yousafzai (người Pakistan), đoạt giải Nobel Hòa bình năm 2014 khi mới 17 tuổi.
- Chủ nhân cao tuổi nhất của giải Nobel là nhà kinh tế học Leonid Hurwicz (người Mỹ), đoạt giải Nobel Kinh tế năm 2007 khi 90 tuổi.
- Trong lịch sử, từng có 49 giải không được trao (trong đó có 19 giải Nobel Hòa bình) và 6 người từ chối nhận giải.
- Trong năm nay, có 318 ứng cử viên (cá nhân và tổ chức) cho giải Nobel Hòa bình, ít hơn nhiều so với con số đề cử đạt mức kỷ lục năm 2016 (376 người). Tính đến nay, đã có 104 cá nhân và 26 tổ chức được trao giải Nobel Hòa bình.
- Giải Nobel Vật lý và Hóa học do Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển đề cử và quyết định.
- Viện Hàn lâm Thụy Điển phụ trách giải Nobel Văn học.
- Giải Nobel Y học do Ủy ban Nobel của Viện Karolinska ở thủ đô Stockholm của Thụy Điển quyết định.
- Giải Nobel Hòa bình do Ủy ban Nobel gồm 5 thành viên thuộc Quốc hội Na Uy đảm trách.
- Cũng được trao trong dịp này, song không được tính vào hệ thống giải thưởng chính thức của Nobel, đó là giải "Sveriges Riksbank trong lĩnh vực Kinh tế học để tưởng nhớ Alfred Nobel" - hay còn được biết đến với tên gọi tắt là "Nobel Kinh tế." Giải thưởng này do Ngân hàng trung ương Thụy Điển lập ra và trao thường niên kể từ năm 1969.
- Chủ nhân của giải Nobel sẽ được trao giấy chứng nhận, huy chương vàng cùng phần thưởng tiền mặt. Ngày 25/9 vừa qua, Quỹ Nobel đã quyết định tăng tiền thưởng cho các hạng mục giải Nobel năm nay thêm 1 triệu krona (khoảng 120.000 USD) so với mùa giải trước, lên 9 triệu krona (khoảng 1,1 triệu USD).
Đây là lần điều chỉnh giá trị tiền thưởng đầu tiên kể từ năm 2012 khi Quỹ Nobel quyết định giảm giá trị tiền thưởng 20% mỗi hạng mục, trong bối cảnh phải cân đối ngân sách trong dài hạn.
- Nếu một giải thưởng bị từ chối hoặc không được chấp nhận thì số tiền thưởng sẽ được trả lại vào quỹ. Trong quá khứ, đã có trường hợp người giành giải từ chối nhận phần thưởng, vì vậy bên cạnh tên của người nhận giải trong danh sách những người giành giải Nobel sẽ có dòng chữ "từ chối nhận giải." Cũng có một số trường hợp, người được trao giải chỉ nhận huy chương vàng cùng giấy chứng nhận.
- Ít người biết rằng giải thưởng Nobel xuất phát từ sơ suất của một tòa báo Pháp. Năm 1888, tờ báo này đã đăng nhầm cáo phó của Alfred Nobel, trong khi người qua đời thực sự là anh trai ông - Alfred Ludvig Nobel. Tờ báo gán cho Nobel cái tên "kẻ buôn bán tử thần" do ông đã phát minh ra thuốc nổ. Bàng hoàng trước nhận định ấy, Nobel đã đưa ra quyết định khiến cả thế giới kinh ngạc, đó là dành 94% tài sản của mình để tặng thưởng cho những thành tựu đem lại lợi ích cho nhân loại.
Lễ trao giải Nobel Y học, Vật lý, Hóa học, Văn học và Kinh tế được tiến hành tại Stockholm, trong khi lễ trao giải Nobel Hòa bình diễn ra tại Oslo (Na Uy)./.
