Tạp chí Tuần san châu Á của Hong Kong (Trung Quốc) số ra ngày 10/3 có bài viết nhận định rằng sau khi dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19 bùng phát, virus đã xâm nhập vào hệ thống giá trị hiện có, dẫn đến sự cải tổ quyền lực toàn cầu.
Bên cạnh đó, dịch bệnh cũng kích thích sự phát triển mạnh mẽ của các thế lực dân túy cánh hữu, tác động đến cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, đẩy nhanh sự phát triển của trí tuệ nhân tạo và loại bỏ khâu trung gian.
Xét về mặt kinh tế-xã hội, dịch bệnh COVID-19 đã khiến thế giới đảo lộn. Dịch bệnh lan rộng khắp toàn cầu, khiến người dân hoang mang, và làm đảo lộn cấu trúc chính trị-kinh tế ban đầu.
Dịch COVID-19 không chỉ làm thay đổi trật tự của chuỗi công nghiệp toàn cầu, mà còn làm thay đổi cả mối quan hệ giữa các quốc gia.
Từ góc độ lịch sử rộng lớn, loại virus này đã xâm nhập vào hệ thống giá trị hiện có, phơi bày góc chết của chính trị quyền lực và chiến trường tư tưởng, cũng như phơi bày những góc tối bị phớt lờ của thế giới thực, làm rung chuyển những điểm xung đột mới trên toàn cầu, và khiến các bên cảnh giác. Virus không chỉ xâm chiếm cơ thể con người, mà còn xâm chiếm vào những khía cạnh mà hàng triệu người dễ bị tổn thương nhất.
Nhìn chung, dịch COVID-19 lần này đã mang lại những xu hướng lớn toàn cầu nhất định, tác động đến lề lối sinh hoạt của nhân loại hôm nay và ngày mai.
Thứ nhất là sự trỗi dậy của các thế lực dân túy cánh hữu. Trước sự tấn công của dịch bệnh, các cuộc xung đột sắc tộc đã được phóng đại, các thế lực dân túy bảo thủ ẩn thân trong thời kỳ dài nhân cơ hội này trỗi dậy, đưa ra các cách thức bài ngoại lạ lùng, mà theo đó cho rằng những người dân cư hoặc người nhập cư mới là mầm họa mang lại virus. Điều này làm gia tăng sự bài ngoại và kỳ thị, thậm chí dấy lên một trào lưu bài ngoại lớn.
Hai là sự gián đoạn của chuỗi công nghiệp toàn cầu. Do dịch bệnh COVID-19 bùng phát ở nhiều quốc gia, chuỗi công nghiệp toàn cầu hình thành trong hai hoặc ba thập kỷ qua đã rơi vào tình trạng khốn khó. Đặc biệt, việc Trung Quốc đóng cửa cách ly và quản lý khép kín xã hội đã dẫn đến việc vận chuyển lưu thông hàng hóa bị hạn chế, tỷ lệ nối lại hoạt động sản xuất trên toàn quốc vẫn chưa phục hồi 100%.
Do đó, chuỗi công nghiệp toàn cầu vốn dựa vào Trung Quốc trước đây đột ngột bị phá vỡ, nhiều quốc gia đang phải tìm cách thay thế. Tuy nhiên, rất ít quốc gia có thể nhanh chóng thay thế, lực lượng bổ sung cũng bị hạn chế, không chỉ vì năng lực sản xuất của Trung Quốc là quá lớn, mà còn vì hệ thống vận chuyển đồng bộ và lợi thế quản lý của nước này là lớn nhất thế giới, các nước hiển nhiên phải cần một khoảng thời gian để điều chỉnh. Do đó, việc không thể tìm được sự sắp xếp mới nào trong chuỗi công nghiệp toàn cầu, về mặt khách quan sẽ dẫn đến sự suy giảm năng lực sản xuất toàn cầu từ số lượng đến chất lượng, từ đó có thể tạo ra suy thoái kinh tế toàn cầu.
[Những tác động của COVID-19 đến kinh tế toàn cầu]
Ba là, xu hướng làm việc từ xa và bỏ qua khâu trung gian đã trở thành trạng thái bình thường. Dịch bệnh lần này cũng đã kích thích mọi nơi đẩy mạnh việc làm từ xa bằng phương pháp trực tuyến, thực hiện "làm việc tại gia," tránh tiếp xúc thân thể để đảm bảo không bị nhiễm bệnh.
Trong khi một số công việc phụ thuộc khâu trung gian, môi giới cũng được thay thế bằng các cơ chế mới, bao gồm mua nhà, mua xe hơi, có thể sử dụng phần mềm video để thay thế. Do có sự xuất hiện của nhiều nền tảng hỗ trợ liên quan, "làm việc tại gia" và công việc từ xa không còn là "miễn cưỡng tạm thời," mà là sử dụng con đường mới để tăng cường khả năng cạnh tranh và ngày càng trở thành cách thức yêu thích nhất của nhiều doanh nghiệp.
Tiếp đến, COVID-19 là cơ hội để "ươn mầm" công nghệ trí tuệ nhân tạo. Dịch bệnh cũng giúp sự phát triển quốc gia về trí tuệ nhân tạo hóa cần thiết cho các công việc từ xa, và hệ thống kết nối liền mạch do mạng 5G tạo ra đã trở thành trang bị tiêu chuẩn.
Điều này cũng đã giúp cho các lĩnh vực của Trung Quốc như trí tuệ nhân tạo, công nghệ blockchain (chuỗi khối) và điện toán đám mây trở nên lợi hại, mạnh mẽ và trưởng thành. Các ứng dụng như nhận dạng khuôn mặt, robot và máy bay không người lái sẽ ngày càng trở nên phổ biến, phá vỡ cái bóng đen của virus đang hoành hành.
Thứ năm, dịch COVID-19 có lẽ là biến số mới nhất của chiến dịch tranh cử Mỹ. Tình hình dịch bệnh ở Mỹ ngày càng phức tạp sẽ gây ảnh hưởng đến cuộc bầu cử tổng thống năm nay.
Tổng thống Donald Trump, ứng cử viên Đảng Cộng hòa đầy triển vọng, đã mất đi lợi thế tuyệt đối và phải đối mặt với sự hỗn loạn do dịch bệnh mang lại.
Sự chấn động mạnh trên thị trường chứng khoán Mỹ gần đây phản ánh mối lo ngại sâu sắc của các nhà đầu tư. Nếu dịch bệnh không thể giảm bớt trong ngắn hạn, nền kinh tế sẽ suy thoái, mâu thuẫn giai cấp trong xã hội và khoảng cách giàu nghèo sẽ gia tăng, ông Trump rất có thể sẽ thất bại trong việc tranh cử để liên nhiệm.
Điểm thứ sáu được đề cập là sự hồi sinh của Trung Quốc. Dịch bệnh tuy ảnh hưởng lớn kinh tế-xã hội Trung Quốc song đồng thời cũng sẽ kích thích sự thay đổi của Trung Quốc trên các lĩnh vực, trở nên mạnh mẽ hơn và có nhiều khả năng hơn trong việc đối mặt với những thách thức đến từ cuộc khủng hoảng.
Những tiến bộ trong các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo đã mang đến một xã hội Trung Quốc cứng rắn hơn về thể chất, có thêm sức mạnh để đối phó với các nguy cơ./.