Cổng vào Khu di tích Quốc gia đặc biệt Đền Trần, xã Tiến Đức, Hưng Hà, Thái Bình. (Ảnh: Xuân Tiến/TTXVN) Cuối tháng Tư, tại Khu di tích Lăng mộ và đền thờ các vị vua triều Trần ở xã Tiến Đức, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình xuất hiện 6 tấm bia đá cỡ lớn đặt tại ba ngôi mộ và tại đền Vua, đền Thánh và Đền Mẫu trong khu vực 1 của quần thể di tích.
Việc đặt những tấm bia này chưa hề được sự đồng ý của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, không tuân thủ theo quy định pháp luật.
Ông Nguyễn Hữu Hưng, Trưởng phòng Nghiệp vụ, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thái Bình cho biết: Sau khi nhận được thông tin trên, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thái Bình đã tổ chức một đoàn kiểm tra thực tế.
Những nội dung ghi trên văn bia, do chúng tôi chưa thẩm định một cách cụ thể nên chưa xác định được rằng có sai phạm hay không. Nhưng về mặt hình thức, có nhiều điều phải bàn từ văn phong, đến ngữ pháp, dịch thuật.
Những tấm bia rất lem nhem phản cảm trong di tích tôn nghiêm này. Phần chân bia dày đến 50cm, có bia trang trí rùa đội bia, có bia là long hổ, có bia hình tượng hoa sen, điều này không phù hợp với truyền thống mỹ thuật cổ Việt Nam.
Về 3 tấm bia đá đặt hạ trước 3 ngôi mộ nằm hai bên trục Thần đạo có ghi nội dung song ngữ Việt-Anh, ông Hưng cho biết, việc dịch thuật có những điều không đảm bảo nguyên tắc, trong phần tiếng Anh có lẫn tiếng Việt, tiếng Anh có dấu.
Việc hạ đặt 6 bia trên Ban quản lý di tích huyện Hưng Hà đã vi phạm khoản 3, điều 1, Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Di sản văn hóa năm 2009, vi phạm Nghị định 70 năm 2012 của về Chính phủ trình tự lập, phê duyệt, quy hoạch, báo cáo kinh tế kỹ thuật về tu bổ di tích. Đặc biệt là vi phạm Thông tư 18 về quy định một số nội dung cụ thể về tu bổ di tích.
Ông Bùi Công Phượng, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thái Bình cho biết: Sai phạm của chính quyền huyện Hưng Hà, Ban quản lý di tích Khu lăng mộ và đền thờ các vị vua Triều Trần trong việc đặt hạ, dựng bia đá là không báo cáo với cơ quan chức năng có thẩm quyền. Khi Sở Văn hóa, Thể Thao và Du lịch xuống đến nơi, họ đã dựng bia rồi. ...
Ông Phượng cho biết thêm Sở văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ báo cáo Ủy ban Nhân dân tỉnh Thái Bình, đề nghị huyện Hưng Hà làm rõ sai phạm trong việc đặt hạ bia đá này.
Khẳng định các tấm bia trên được “dựng chui,” ông Nguyễn Hữu Hưng làm rõ, để tu bổ, tôn tạo di tích hay là lập bia tuyên truyền…, bước đầu tiên là Ủy ban Nhân dân huyện Hưng Hà, Ban quản lý Khu lăng mộ phải xin chủ trương, có ý kiến bằng văn bản của Bộ Văn hóa, Thể Thao và Du lịch, cơ quan có thẩm quyền phê duyệt. Sau đó phải lập báo cáo kinh tế kỹ thuật, hoặc dự án để được phê duyệt , thẩm định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thao du lịch rồi mới triển khai.
Điều kiện, năng lực, tư cách pháp nhân của đơn vị tư vấn lập báo cáo kỹ thuật, kể cả người soạn thảo văn bia cũng phải đúng quy định. Để đảm bảo đúng tính khách quan, khoa học, tuân thủ các điều kiện pháp luật có khi phải tổ chức hội thảo, mời các chuyên gia góp ý,... sau đó mới triển khai việc hạ đặt bia.
Nhóm phóng viên TTXVN đã trực tiếp làm việc với Chính quyền huyện Hưng Hà. Ông Đỗ Văn Bình, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình cho biết: "Vừa qua, một số người Thái Bình sinh sống tại nước ngoài có đưa về đền Trần (xã Tiến Đức, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình) một số bia đá cung tiến. Trước đó, họ cũng có làm việc với Ban quản lý di tích của nhà Đền. Ban quản lý di tích cũng báo cáo với huyện về việc này. Nội dung của những tấm bia đó được trích dẫn từ nguồn sử sách, nhưng thể hiện trong văn bia thì chưa thể hiện rõ việc trích dẫn từ nguồn nào. Mục tiêu của việc đặt bia, chúng tôi cho là góp phần tuyên truyền quảng bá di tích."
Ủy ban Nhân dân huyện đã làm việc với Phòng văn hóa huyện - cơ quan tham mưu cho Ủy ban Nhân dân huyện - các lãnh đạo phòng cũng nhận thấy đây là việc mới, chưa có trong tiền lệ, xuất phát từ người cúng tiến, Phòng Văn hóa huyện tiếp nhận một cách bị động nên để ra sai phạm.
Ông Bình nhận định: "Qua vụ việc, chúng tôi thấy đây là bài học trong công tác quản lý," đồng thời ông cũng phân trần: "Có 6 tấm bia được đặt hạ tại Khu lăng mộ và đền thờ các vị Vua triều Trần. Thực tế chúng tôi không phải là người trực tiếp làm việc về vấn đề kích thước văn bia nên tôi không nắm được kích cỡ các tấm bia. Căn cứ vào vị trí đặt mà người ta thiết kế kích cỡ bia cho phù hợp không gian. Việc này có sự thống nhất giữa Ban quản lý di tích và những người cúng tiến."
Ông Bình cũng cho biết: "Nếu xảy ra sai phạm đối với cá nhân, tổ chức trong việc dựng văn bia này, huyện sẽ xử lý nghiêm."
Khu Lăng mộ và đền thờ các vị vua triều Trần công bố Bằng xếp hạng di tích cấp Quốc gia đặc biệt vào đầu tháng 3/2015. Nơi đây được coi là nơi phát nghiệp vương triều Trần, là nơi yên nghỉ của các vị vua đầu triều Trần là Trần Thái Tông, Trần Thánh Tông và lưu giữ một phần ngọc cốt của Đức vua Phật hoàng Trần Nhân Tông./.
