Là một trong 5 quốc gia có tốc độ “già hóa dân số” nhanh nhất thế giới, vì vậy thách thức của Việt Nam là làm sao vừa đáp ứng đủ nhu cầu nguồn nhân lực trong tương lai, vừa cải thiện được chất lượng cuộc sống của người cao tuổi.
Đây là vấn đề được chia sẻ tại Hội nghị định hướng truyền thông về dân số và phát triển giai đoạn 2016-2020 diễn ra tại Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 6/9.
Tiến sỹ Lê Cảnh Nhạc, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Dân số - Bộ Y tế cho biết, Việt Nam đã chính thức bước vào giai đoạn "già hóa dân số" vào năm 2011 khi tỷ lệ người cao tuổi đạt trên 10% dân số.
Dự báo đến năm 2032, Việt Nam sẽ thành quốc gia có dân số già khi tỷ lệ người cao tuổi chạm ngưỡng 20% dân số. Điều đáng lo ngại là quá trình “già hóa dân số” của Việt Nam ngắn hơn rất nhiều so với các nước, chỉ trong khoảng 16-18 năm là đã đạt đến ngưỡng dân số già. Trong khi quá trình này ở các nước phát triển như Mỹ là 69 năm, Australia 73 năm, Thụy Điển 85 năm, thậm chí Pháp là 115 năm.
[Việt Nam là một trong những nước có dân số già hóa nhanh nhất thế giới]
Với tốc độ già hóa nhanh chóng như hiện nay, dự báo đến năm 2050, Việt Nam là quốc gia có dân số “siêu già.”
“Khi già hóa dân số thì áp lực xã hội là vô cùng lớn bởi sẽ thiếu hụt số lượng lớn lực lượng lao động. Trong tương lai, một người sẽ phải gánh trên vai 2 người, thậm chí một người phải nuôi đến 6 người, đây là gánh nặng cực kỳ lớn” - tiến sỹ Lê Cảnh nhạc nhận định.
Mặc dù gia tăng về số lượng nhưng hiện nay chất lượng sống của người cao tuổi Việt Nam đang rất thấp. Gần 70% người cao tuổi Việt Nam chủ yếu ở nông thôn, làm nông nghiệp và có đến 72% sống với con cháu. 70% người cao tuổi không có tích lũy vật chất, 18% thuộc diện nghèo. Trong khi đó, hệ thống bảo trợ, an sinh xã hội chưa đủ đáp ứng, chỉ có 30% có lương hưu hoặc trợ cấp từ ngân sách Nhà nước.
Đến nay, Việt Nam vẫn chưa có hệ thống cung ứng việc làm cho người cao tuổi khiến họ gần như sống phụ thuộc vào con cháu. Hệ thống chăm sóc sức khỏe người cao tuổi còn hạn chế, chưa bắt kịp với nhu cầu của người cao tuổi. Việt Nam cũng chưa có hệ thống lão khoa để thích ứng với già hóa dân số.
Tiến sỹ Lê Cảnh Nhạc cho rằng, để nâng cao chất lượng sống của người cao tuổi cần cải cách chế độ hưu trí hiện hành, đa dạng hóa các loại hình bảo hiểm cho người cao tuổi, mở rộng trợ cấp xã hội cho người cao tuổi dễ bị tổn thương hướng tới một hệ thống toàn cầu, tập trung đặc biệt vào người cao tuổi sinh sống ở khu vực nông thôn, phụ nữ cao tuổi. Tăng cường dịch vụ y tế và mở rộng các dịch vụ chăm sóc người cao tuổi. Ngoài ra, khuyến khích các tổ chức và cá nhân tham gia chăm sóc và phát huy vai trò của người cao tuổi nhằm chia sẻ trách nhiệm, hỗ trợ tài chính.
Trước mắt, trong năm 2017, Tổng cục Dân số sẽ tổ chức Tháng hành động vì người cao tuổi từ ngày 1-31/10 với nhiều hoạt động thiết thực hướng về người cao tuổi nhằm chủ động thích ứng với quá trình già hóa dân số, nâng cao chất lượng cuộc sống, chăm sóc sức khỏe người cao tuổi tại cộng đồng./.
