Ngày 5/3, trong tiết trời Xuân ấm áp, đồng bào các dân tộc ở tỉnh Vĩnh Phúc và du khách thập phương đã nô nức đổ về xã Quang Yên, tỉnh Vĩnh Phúc tham dự Lễ hội xuống đồng của đồng bào dân tộc Cao Lan.
Lễ hội xuống đồng truyền thống (theo tiếng dân tộc gọi là lễ hội Lồng Tồng) của đồng bào dân tộc Cao Lan được tổ chức vào ngày 15 tháng Giêng âm lịch hàng năm với mong ước cầu một năm mới mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu, mọi nhà ấm no hạnh phúc.
Lễ hội được bắt đầu bằng việc dâng hương và lễ vật trước đền làng. Lễ vật thường là thủ lợn, xôi gà, bánh kẹo, hoa quả và không thể thiếu bánh chim, cóc truyền thống của dân tộc Cao Lan...
Những nam thanh, nữ tú trong làng sẽ được chọn làm người đội lễ. Khi bài cúng chấm dứt, thầy cúng dẫn đầu đoàn người xuống đồng, giúp một thanh niên khỏe mạnh cày những đường cày đầu tiên mở đầu cho mùa sản xuất mới trước sự chứng kiến của đông đảo dân làng và du khách ở địa bàn lân cận. Đây cũng là một trong những nghi lễ chính của lễ hội, phản ánh rõ nét nhất lễ tiết nông nghiệp của cư dân trồng lúa nước.
Trong lễ hội, bà con và du khách đến tham quan cũng được thưởng thức những tiết mục văn nghệ đặc sắc mang đậm nét truyền thống của người Cao Lan như hát ví sịnh ca, hát đối giao duyên với chủ đề mừng Đảng, mừng Xuân, mừng đất nước đổi mới hoặc những ca khúc về tình yêu đôi lứa; những điệu múa tái hiện lại cảnh lao động, sinh hoạt thường ngày của bà con như múa lên nương, múa phát rẫy, múa xúc tép...
Phần hội được diễn ra với các trò chơi dân gian đặc sắc như ném còn, đi cà kheo, kéo co, bắn nỏ và một số môn thể thao khác.
Theo tục lệ, trước khi bắt đầu thi ném còn, Ông Thủ từ sẽ làm lễ cúng cây còn, dưới chân cây còn sẽ bày một mâm lễ vật gồm có một con gà và một mâm xôi. Sau khi làm lễ xong, các thanh niên trai tráng thi ném còn, nếu ai ném thắng sẽ được thưởng mâm lễ vật đó. Người Cao Lan quan niệm rằng, ai nén trúng quả còn, gia đình sẽ gặp nhiều may mắn và mùa màng thuận lợi trong cả năm đó…
Lễ hội xuống đồng của người Cao Lan ở Quang Yên, Vĩnh Phúc được giữ gìn, bảo tồn qua nhiều thế hệ. Lễ hội có ý nghĩa sâu sắc, thể hiện niềm tự hào về bản sắc dân tộc, phản ánh sinh động đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào Cao Lan nơi đây./.