Kinh tế đất nước đã có chuyển biến tích cực. (Ảnh: TTXVN) Sau nửa nhiệm kỳ, nước ta cơ bản đã vững vàng vượt qua khó khăn, thách thức và đạt được nhiều kết quả quan trọng, khá toàn diện, tạo nền tảng phát triển kinh tế xã hội, thúc đẩy tăng trưởng, nâng cao năng lực cạnh tranh trong trung và dài hạn. Việt Nam vẫn tiếp tục là điểm sáng trong nền kinh tế toàn cầu.
Đây là thông tin được Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày tại Quốc hội chiều 23/10, trong Báo cáo đánh giá giữa nhiệm kỳ thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025 và Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025.
Dự báo kinh tế sẽ phục hồi nhanh
Theo báo cáo, một số chỉ tiêu kinh tế xã hội chủ yếu giai đoạn 2021-2023 dự kiến có sự thay đổi tích cực hơn so với giai đoạn 2016-2018 như tỷ trọng công nghiệp chế biến, chế tạo trong GDP (23,77-23,94% so với 23,37%); tỷ trọng lao động nông nghiệp trong tổng lao động xã hội (26,7% so với 37,6%); tỷ lệ lao động qua đào tạo (68% so với 58,6%)… Nhiều tổ chức quốc tế uy tín đánh giá cao kết quả và triển vọng của nền kinh tế Việt Nam, dự báo kinh tế nước ta sẽ phục hồi nhanh trong thời gian tới.
Những kết quả nổi bật có thể kể đến kiểm soát dịch COVID-19 hiệu quả, là nền tảng để phục hồi nền kinh tế, sản xuất, kinh doanh, đưa đời sống người dân trở lại trạng thái bình thường mới.
Nền tảng kinh tế vĩ mô được duy trì ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn cơ bản được bảo đảm. Xuất siêu 8 năm liên tiếp, cân đối ngân sách nhà nước được đảm bảo, tích lũy đủ nguồn lực thực hiện cải cách tiền lương. Tăng trưởng kinh tế từng bước phục hồi. Tốc độ tăng GDP năm 2021 đạt 2,56%, được thế giới đánh giá là tích cực trong khi nhiều nền kinh tế tăng trưởng âm; năm 2022 tăng 8,02%; năm 2023 ước đạt khoảng trên 5%, thấp hơn chỉ tiêu đề ra nhưng vẫn là mức khá cao so với nhiều nước trên thế giới và trong khu vực.
Nhân viên y tế tiêm phòng COVID-19 cho người dân. (Ảnh: Thu Hương/TTXVN) Cơ cấu kinh tế tiếp tục chuyển dịch theo hướng tích cực. Bội chi ngân sách nhà nước 3 năm 2021-2023 ước ở mức 3,6% GDP, trong phạm vi mục tiêu đề ra. Các chỉ tiêu an toàn nợ công, nợ Chính phủ 3 năm được kiểm soát thấp hơn giới hạn, ngưỡng cảnh báo, góp phần củng cố xếp hạng tín nhiệm quốc gia.
Các đột phá chiến lược được tập trung thực hiện; công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp luật gắn với phân cấp, phân quyền được đẩy mạnh với 37 luật được Quốc hội thông qua, Chính phủ đã ban hành 264 nghị định, Thủ tướng Chính phủ ban hành 71 quyết định quy phạm và 3.992 quyết định cá biệt. Các bộ, ngành, địa phương đã cắt giảm, đơn giản hóa 2.480 quy định kinh doanh, cung cấp hơn 4.400 dịch vụ công trực tuyến trên Cổng Dịch vụ công quốc gia.
[Tái cơ cấu nền kinh tế hậu dịch COVID-19: Biến nguy thành cơ]
Đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng được tập trung chỉ đạo quyết liệt và đạt kết quả rõ nét với 659 km đường cao tốc đã đưa vào khai thác, nâng tổng số km đường cao tốc đưa vào sử dụng là 1.822 km...
Đội ngũ trí thức, khoa học công nghệ phát triển, nhiều nhà khoa học có uy tín, được thế giới đánh giá cao. Các chính sách an sinh, bảo trợ xã hội được thực hiện đầy đủ, kịp thời.
Vẫn nhiều khó khăn
Dù đạt những kết quả tích cực nhưng báo cáo cũng chỉ rõ những khó khăn, hạn chế như ổn định kinh tế vĩ mô chưa thực sự vững chắc do chịu tác động của các yếu tố bên ngoài. Sau đại dịch COVID-19, sức chống chịu của nhiều doanh nghiệp đã đến mức tới hạn, hoạt động sản xuất kinh doanh tiếp tục còn nhiều khó khăn.
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng. (Ảnh: PV/Vietnam+) Việc hoàn thiện thể chế, đổi mới mô hình tăng trưởng, công nghiệp hóa, hiện đại hóa chưa đáp ứng yêu cầu. Đầu tư cho văn hoá còn dàn trải, hiệu quả chưa cao. Thu nhập của người dân còn ở mức trung bình thấp, đời sống của một bộ phận người dân còn khó khăn; an sinh xã hội, giảm nghèo còn nhiều thách thức. Nguồn lực đầu tư cho giáo dục và đào tạo còn hạn chế...
Việc thực hiện Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025 cũng đang đứng trước nhiều thách thức. Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, đánh giá sơ bộ, trong 23 chỉ tiêu có thông tin, số liệu, có 10 chỉ tiêu có thể đạt được, 13 chỉ tiêu cần nỗ lực rất lớn.
Một số chỉ tiêu có kết quả khả quan như tổng vốn đầu tư toàn xã hội so với GDP, năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP), các nhóm chỉ tiêu về xử lý nợ xấu và đảm bảo an toàn vốn tại các tổ chức tín dụng. Trong khi đó một số chỉ tiêu về tăng năng suất lao động và phát triển doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn.
Trong số 102 nhiệm vụ xây dựng chương trình, đề án tại Chương trình hành động của Chính phủ đã được triển khai có 37 nhiệm vụ đã hoàn thành và có kết quả rõ ràng; 28 nhiệm vụ đang chỉnh sửa, hoàn thiện để trình cấp thẩm quyền ban hành; 37 nhiệm vụ đang triển khai theo kế hoạch.
Theo ông Dũng, tiến độ xây dựng thể chế, chính sách thúc đẩy cơ cấu lại nền kinh tế còn chậm. Cơ cấu kinh tế và mô hình tăng trưởng chưa có nhiều thay đổi đáng kể. Phát triển lực lượng doanh nghiệp có dấu hiệu chững lại, năng lực hấp thụ vốn giảm. Các ngành kinh tế chưa chuyển dịch mạnh về tăng năng suất, nhất là khu vực công nghiệp và dịch vụ; năng lực tự chủ và khả năng chống chịu còn nhiều hạn chế. Cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập chưa đáp ứng kỳ vọng. Các loại thị trường hoạt động chưa hiệu quả, chưa đảm bảo điều kiện phát triển bền vững.
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho hay những hạn chế, bất cập, khó khăn là do tình hình thế giới, khu vực diễn biến nhanh, phức tạp, khó lường, vượt quá khả năng dự báo. Trong khi đó nước ta là nước đang phát triển, đang trong quá trình chuyển đổi, quy mô còn khiêm tốn, độ mở lớn, sức chống chịu và khả năng cạnh tranh còn hạn chế, cần thời gian để phục hồi sau đại dịch COVID-19. Bên cạnh đó còn một số nguyên nhân chủ quan như công tác nắm tình hình có lúc còn chưa sát; tham mưu, phản ứng chính sách trong một số trường hợp còn bị động, có trường hợp thận trọng quá mức, chưa tận dụng hết các cơ hội...
Nhận diện những tồn tại, Chính phủ đã đặt ra nhiều giải pháp để tiếp tục phấn đấu hoàn thành mục tiêu kế hoạch phát triển kinh tế xã hội, kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025./.
