Ngày 25/9, tại thành phố Cần Thơ, Ủy ban sông Mekong Việt Nam phối hợp với Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ tổ chức Hội thảo tham vấn quốc gia về công trình thủy điện Don Sahong của Lào trên dòng chính sông Mekong.
Tham dự hội thảo có các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu, lãnh đạo các tỉnh, thành khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.
Theo ông Nguyễn Thanh Hải, Chánh Văn phòng Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ, công trình thủy điện Don Sahong tác động bất lợi đến tuyến di cư của cá trên dòng chính sông Mekong. Theo đó, Ủy Hội sông Mekong quốc tế với các quốc gia thành viên đã tiến hành xem xét trước khi ra quyết định cuối cùng về đầu tư xây dựng công trình thủy điện với ý tưởng là nhằm phát triển toàn diện vùng hạ lưu, cải thiện môi trường sống nhân dân trong vùng, các quốc gia tiếp tục hợp tác hiện thực hóa tầm nhìn về một lưu vực sông Mekong thịnh vượng về kinh tế, công bằng về xã hội và bền vững về môi trường.
Ông Lê Đức Trung, Chánh Văn phòng Ủy ban sông Mekong Việt Nam, cho biết đây là hội thảo tham vấn chính thức đầu tiên mang tính chất sơ bộ nhằm báo cáo các công trình nghiên cứu khoa học mang tính chất khách quan về công trình thủy điện Don Sahong, các tác động của công trình đối với thủy sản, nguồn nước, phù sa, sinh kế của người dân trong khu vực.
Sau khi có báo cáo chính thức của Ban Thư ký của Ủy ban Hợp tác sông Mekong quốc tế, Ủy ban Hợp tác sông Mekong Việt Nam sẽ tiếp tục tổ chức hội thảo tham vấn để lấy ý kiến của các nhà khoa học, các địa phương, nhất là các tỉnh thành ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long một cách đầy đủ, khách quan nhất...
Tại hội thảo, các đại biểu đã được nghe các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu trình bày các báo cáo, các công trình nghiên cứu về Hiệp định hợp tác bền vững lưu vực sông Mekong và Thủ tục thông báo, Tham vấn trước và Thỏa thuận của Ủy Ban sông Mekong quốc tế; Giới thiệu về công trình thủy điện Don Sahong và yêu cầu cho quá trình tham vấn trước; Nhận xét về tác động môi trường của Lào cho công trình thủy điện Don Sahong; Nghiên cứu về tác động của các công trình thủy điện dòng chính sông Mekong nói riêng và phát triển thủy điện nói chung đối với Đồng bằng sông Cửu Long.
Theo ông Nguyễn Hữu Thiện, chuyên gia độc lập, sông Mekong là một trong những dòng sông vĩ đại nhất thế giới với nguồn tài nguyên thiết yếu cho khu vực, duy trì sinh kế, sức khỏe, văn hóa của hàng triệu người.
Toàn vùng sẽ chịu ảnh hưởng của các quyết định về sự phát triển thủy điện trên dòng chính sông Mekong. Các quyết định phải dựa trên các nghiên cứu nghiêm túc và công nghệ được kiểm chứng và có sự tham vấn với các chính phủ và các cộng đồng bị ảnh hưởng.
Tuy nhiên, báo cáo đánh giá tác động môi trường của dự án hiện nay chưa thể giúp đưa ra quyết định khôn ngoan vì còn nhiều giả định, thiếu dữ liệu và phân tích báo cáo đánh giá tác động môi trường hiện nay chưa hoàn chỉnh nên rủi ro tác động còn rất cao. Các biện pháp giảm thiểu của tác động đưa ra chưa được chứng minh trong môi trường có sự đa dạng sinh học như sông Mekong...
Theo nghiên cứu đánh giá tác động của các công trình thủy điện trên dòng chính sông Mekong của Ủy ban sông Mekong Việt Nam đối với khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, các dự án thủy điện trên dòng chính sông Mekong đã gây tác động đến số lượng và chất lượng nguồn nước, tác động đến phù sa, đa dạng sinh học, thủy sản, giao thông thủy, nông nghiệp, nền kinh tế và kế sinh kế của hàng triệu người dân...
Tại hội thảo, các đại biểu cũng tập trung thảo luận về các thách thức đối với Hợp tác Mekong và giải pháp để phát triển bền vững lưu vực nói chung và Đồng bằng sông Cửu Long nói riêng cũng như chất lượng của các công trình nghiên cứu.
Đập thủy điện Don Sahong dự kiến xây dựng nằm trên lãnh thổ Lào, nằm trên dòng Don Sahong là một nhánh thuộc dòng chính sông Mekong cách biên giới Campuchia khoảng 3km và cách biên giới Việt Nam 420km, công suất thiết kế khoảng 260 MW./.