Liên quan tới các sai phạm trong quản lý, sử dụng đất, rừng của Hợp tác xã Hợp Tiến ở xã Quảng Sơn, huyện Đắk G’Long, tỉnh Đắk Nông, mà VietnamPlus đã thông tin, cơ quan chức năng tỉnh Đắk Nông xác định, việc đánh giá hiện trạng rừng của các đơn vị tư vấn chưa phù hợp với thực tế và hơn 100ha đất có rừng đã bị đánh giá là… không có rừng.
Ngày 3/2/2016, Ủy ban Nhân dân tỉnh Đắk Nông ban hành quyết định số 204/QĐ-UBND về việc thu hồi đất, rừng của Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên lâm nghiệp Quảng Sơn; đồng thời cho Hợp tác xã Hợp Tiến thuê để thực hiện dự án quản lý, bảo vệ rừng và đầu tư sản xuất nông lâm nghiệp theo mô hình kinh tế tập thể.
Theo quyết định của Ủy ban Nhân dân tỉnh Đắk Nông, tổng diện tích đất Hợp tác xã Hợp Tiến được cho thuê là 1.215ha; trong đó đất có rừng là 645ha, đất không có rừng là 570ha (chiếm tới gần 47%).
Đáng chú ý hơn, trong số 570ha đất được xác định là không có rừng, có tới 293ha là đất trống có cây gỗ tái sinh, phần còn lại là đất nương rẫy bị bỏ hoang, đất sình lầy, đất trống không có cây gỗ tái sinh…
[Đắk Nông: Kiến nghị điều tra việc phá hơn 53ha rừng ở xã Quảng Sơn]
Đến tháng 3/2016, Sở Tài nguyên và Môi trường Đắk Nông phối hợp với các cơ quan chức năng tiến hành thu hồi và bàn giao đất cho Hợp tác xã Hợp Tiến.
Thời điểm này, cơ quan chức năng xác định hiện trạng đất, rừng của dự án có nhiều biến động so với bản đồ kèm quyết định số 204 của Ủy ban Nhân dân tỉnh Đắk Nông.
Đoàn quyết định bàn giao và yêu cầu Hợp tác xã Hợp Tiến đánh giá lại hiện trạng đất, rừng và báo cáo cơ quan chức năng theo quy định.
Cuối tháng 3/2016, Hợp tác xã Hợp Tiến ký hợp đồng với Trung tâm Quy hoạch khảo sát thiết kế nông lâm nghiệp Đắk Nông về việc “rà soát lại diện tích, chất lượng đối với diện tích rừng tự nhiên trong khu vực dự án Hợp tác xã Hợp Tiến.”
Theo Sở Tài nguyên và Môi trường Đắk Nông: Kết quả hiện trạng rừng và đất do Trung tâm quy hoạch khảo sát thiết kế nông lâm nghiệp Đắk Nông thực hiện (công bố tháng 5/2016) cho thấy diện tích đất có rừng chỉ là 527ha, trong đó rừng xanh trung bình chỉ là 337ha, rừng xanh nghèo là 160ha, còn lại là rừng hỗn giao.
Diện tích đất không có rừng lên đến gần 688ha, tăng hơn 118ha so với Quyết định số 204 của Ủy ban Nhân dân tỉnh Đắk Nông. Kết quả này sau đó đã được Hợp tác xã Hợp Tiến báo cáo lên các cơ quan chức năng tỉnh Đắk Nông.
Tuy nhiên, trong quá trình thanh tra dự án của Hợp tác xã Hợp Tiến vào tháng Tám vừa qua, Sở Tài nguyên và Môi trường Đắk Nông nhận thấy nhiều diện tích trên thực địa là rừng nhưng trong bản đồ xác minh hiện trạng lại thể hiện là đất nương rẫy.
Điều này có nghĩa là nhiều diện tích rừng đã bị “khai tử.” Kết quả thẩm định sau đó của Sở Tài nguyên và Môi trường Đắk Nông xác định diện tích đất có rừng nhưng đơn vị tư vấn lại thể hiện là không có rừng lên đến hơn 100ha.
Theo tìm hiểu của phóng viên, việc phúc tra và rà soát hiện trạng rừng, đất rừng tại lâm phần được giao cho Hợp tác xã Hợp Tiến thuê đất đã được hai đơn vị thực hiện, bao gồm Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Tân Địa Cầu, có trụ sở tại thị xã Gia Nghĩa, tỉnh Đắk Nông, thực hiện lần đầu vào tháng 10/2013 và Trung tâm Quy hoạch khảo sát thiết kế nông lâm nghiệp Đắk Nông thực hiện lần hai vào tháng 5/2016.
Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường Đắk Nông xác định số liệu rà soát của hai đơn vị đều chưa đúng với thực tế.
Cụ thể, tổng diện tích đất có rừng nhưng Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Tân Địa Cầu lại xác định không có rừng là hơn 116ha, con số này của Trung tâm quy hoạch khảo sát thiết kế nông lâm nghiệp Đắk Nông là hơn 121ha (!?).
Ông Nguyễn Văn Hoàn, Giám đốc Trung tâm Quy hoạch khảo sát thiết kế nông lâm nghiệp Đắk Nông lý giải rằng đơn vị tiến hành việc phúc tra nhằm mục đích áp giá cho thuê đất rừng.
Hợp đồng giữa đơn vị với Hợp tác xã Hợp Tiến chỉ là rà soát, đánh giá lại diện tích, chất lượng phần đất còn rừng tự nhiên (645ha) trong khu vực dự án của Hợp tác xã chứ không phải toàn bộ diện tích (1.215ha).
Ông Hoàn cũng khẳng định những phần đất có rừng trong dự án nhưng nằm ngoài diện tích 645ha và đã được quy hoạch sản xuất nông lâm nghiệp thì đơn vị cũng không đánh giá.
Việc đánh giá cũng mang tính kế thừa kết quả đã được Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Tân Địa Cầu thực hiện trước đó gần ba năm.
Trả lời phóng viên qua thư điện tử, ông Đoàn Văn Kiên, Giám đốc Công ty trách nhiệm hữu hạn Một thành viên Tân Địa Cầu cho rằng, sở dĩ có sự chênh lệch (116ha đất có rừng bị xác định là không có rừng) là do vào thời điểm Công ty đánh giá (từ tháng 7-10/2013) khu vực này chủ yếu là “thảm thực bì với các loại cây ưa sáng, mọc nhanh và rải rác một số cây gỗ lớn nhưng mật độ thưa thớt chưa đủ đánh giá thành rừng” và “sau bốn năm khu vực trên đã thành rừng do diễn tiến sinh thái.”
Bên cạnh đó, Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Tân Địa Cầu cho rằng thời điểm đơn vị đánh giá là “mùa mưa, nhiều diện tích bị ngập nước, có gỗ lớn cũng không đo đếm được trữ lượng nên đã bóc tách thành trạng thái sình (tức là đất không có rừng).”
Liên quan đến vấn đề này, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đắk Nông kiến nghị Ủy ban Nhân dân tỉnh Đắk Nông chỉ đạo các cơ quan chức năng lập hồ sơ xử lý trách nhiệm theo quy định đối với việc đánh giá sai hiện trạng rừng của các đơn vị tư vấn.
Theo thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường Đắk Nông, các sai phạm trong đánh giá sai hiện trạng rừng nói riêng và trong quản lý, sử dụng đất rừng nói chung tại Hợp tác xã Hợp Tiến cần được xử lý nghiêm theo quy định./.