Đất sản xuất của người dân tại xã Đắk Plao, huyện Đắk G’long (tỉnh Đắk Nông) vẫn còn nằm trong quy hoạch ba loại rừng. (Ảnh: Vietnam+) Nhiều diện tích đất đai tại một số địa phương tỉnh Đắk Nông đã được người dân cư trú, sản xuất ổn định nhưng vẫn thuộc quy hoạch ba loại rừng và theo quy định vẫn là đất lâm nghiệp.
Tình trạng này kéo dài nhiều năm đã gây ra nhiều khó khăn cho công tác quản lý dân cư, quản lý bảo vệ rừng và cần sớm được xử lý, điều chỉnh.
Khổ vì canh tác, cư trú trên đất rừng
Đoàn Kinh tế-Quốc phòng Quảng Sơn được thành lập năm 2001 và được giao quản lý hơn 9.000ha rừng, đất rừng tại xã Quảng Sơn, huyện Đắk G’Long, tỉnh Đắk Nông. Đây cũng là một trong số các đơn vị có thành tích giữ rừng vào loại tốt nhất tỉnh với diện tích rừng hầu như không có biến động nhiều năm nay.
Theo lãnh đạo Đoàn Kinh tế-Quốc phòng Quảng Sơn, trước khi đơn vị được thành lập và được giao đất, giao rừng, nhiều khu vực đơn vị được giao quản lý đã có dân cư trú, sản xuất ổn định.
Trong các năm 2003-2006, tỉnh Đắk Lắk (sau năm 2004 là tỉnh Đắk Nông - PV) có một số quyết định ổn định dân di cư không theo quy hoạch tại các khu vực hiện thuộc các thôn Đắk Snao, Đắk Snao 2 (xã Quảng Sơn) và một số khu vực thuộc xã Đắk R’Măng (đều thuộc huyện Đắk G’long, tỉnh Đắk Nông).
“Sau khi có quyết định của cấp có thẩm quyền, các hộ dân thuộc diện di cư không theo quy hoạch được cấp đất ở tại vị trí thuận lợi với định mức mỗi hộ 1.000m2. Đất sản xuất mỗi hộ 10.000m2. Đơn vị cũng cùng với địa phương xây dựng, hỗ trợ người dân và ngày càng hoàn thiện hệ thống điện, đường, trường trạm để phục vụ người dân cư trú, sản xuất ổn định,” Thượng tá Trịnh Quang Lâm, Đoàn trưởng Đoàn Kinh tế-Quốc phòng Quảng Sơn chia sẻ thêm với phóng viên.
Tuy nhiên, thực tế hiện nay, dù đã cư trú ổn định trên dưới 20 năm, khu vực đất đai mà hàng trăm hộ dân tại các thôn Đắk Snao, Đắk Snao 2 (xã Quảng Sơn) và một số khu vực thuộc xã Đắk R’Măng vẫn đang cư trú, canh tác vẫn nằm trong quy hoạch ba loại rừng của tỉnh.
Một khu vực đất đai người dân cư trú ổn định tại xã Quảng Sơn, huyện Đắk G’long (tỉnh Đắk Nông) nhưng vẫn còn nằm trong quy hoạch ba loại rừng. (Ảnh: Vietnam+) Theo một lãnh đạo Đoàn Kinh tế-Quốc phòng Quảng Sơn, sau nhiều năm cư trú, sinh sống ổn định, hầu hết người dân đều cần được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để xác lập quyền sở hữu hợp pháp, đầy đủ đối với đất đai, tài sản. Đây cũng là điều kiện cần để người dân thực hiện việc thế chấp, vay vốn ngân hàng hoặc mua bán, cho tặng đất đai, nhà cửa... Thế nhưng trên thực tế, các nhu cầu này của người dân đều không được đảm bảo.
Tương tự, xã Đắk Plao (huyện Đắk G’Long, tỉnh Đắk Nông) cũng là địa phương có nhiều hộ dân cư trú, canh tác bất đắc dĩ trên đất lâm nghiệp. Theo ông K Tam, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân xã Đắk Plao, năm 2011-2012, hàng trăm hộ dân của xã được định canh, định cư tại khu vực xã Đắk Plao mới sau khi khu vực xã Đắk Plao cũ bị Nhà nước thu hồi đất phục vụ công trình thủy điện Đồng Nai 3.
[Diệt sâu hại, bảo vệ rừng chõi nguyên sinh độc nhất vô nhị ở Cô Tô]
Toàn xã Đắk Plao hiện nay có 181ha đất định canh được Nhà nước cấp cho dân từ năm 2011-2012 vẫn nằm trong quy hoạch ba loại rừng. Tổng số hộ dân khoảng 300 hộ. Người dân, chính quyền địa phương đều mong muốn diện tích này được đưa khỏi quy hoạch ba loại rừng để cấp giấy chứng nhận quyền sử đụng đất cho dân.
“Gần như lần nào tiếp xúc cử tri người dân Đắk Plao đều kiến nghị nội dung này. Họ nói rằng có sổ đỏ mới yên tâm sản xuất, mới mua bán, cho tặng, vay vốn ngân hàng được. Còn nếu cứ để như hiện nay thì không khác gì canh tác trái phép trên đất của Nhà nước, trong khi dân đã được cấp đất để tái định canh, định cư sau khi bàn giao đất cho Nhà nước để xây thủy điện,” ông K Tam chia sẻ thêm với phóng viên.
Cần sớm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc
Theo Ủy ban Nhân dân huyện Đắk G’Long, toàn huyện có tổng diện tích tự nhiên hơn 144.000ha. Trong đó, đất thuộc quy hoạch ba loại rừng hơn 100.000ha, chiếm tới gần 70% diện tích tự nhiên.
Đáng chú ý hơn, diện tích rừng thực tế trên địa bàn huyện hiện nay chỉ khoảng 62.000ha, phần còn lại (gần 40.000ha) đã bị người dân cư trú, sinh sống ổn định nhiều năm nay, trong đó có cả các diện tích đã nêu ở trên.
“Nhiều khu vực người dân đã cư trú, sản xuất ổn định hơn 20 năm nhưng hiện vẫn nằm trong quy hoạch ba loại rừng. Có nhiều diện tích đã được cấp có thẩm quyền ra quyết định giao đất để ổn định dân di cư không theo quy hoạch, hoặc tái định cư cho người dân bị Nhà nước thu hồi đất nhưng các ngành chức năng lại không tiến hành các thủ tục điều chỉnh ra khỏi quy hoạch ba loại rừng.
Mấy năm nay người dân khiếu nại liên tục và các vấn đề này trở thành nội dung chính tại nhiều cuộc tiếp xúc cử tri,” ông Trần Nam Thuần, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Đắk G’Long chia sẻ với phóng viên.
Còn theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đắk Nông, toàn tỉnh hiện có gần 330.000ha rừng và đất quy hoạch phát triển lâm nghiệp, chiếm hơn 50% diện tích tự nhiên. Trong đó, diện tích đất có rừng đạt gần 248.000ha, diện tích đất chưa có rừng đạt gần 82.000ha.
Cao su của Công ty TNHH MTV Cà phê 15 (Quân khu 5) tại xã Quảng Sơn, huyện Đắk G’long vẫn nằm trong quy hoạch ba loại rừng. (Ảnh: Vietnam+) Cũng theo ngành chức năng huyện Đắk G’Long, các cấp có thẩm quyền cần điều chỉnh tổng thể và phù hợp với các quy định của Luật Đất đai, Luật Lâm nghiệp, Luật Quy hoạch và các văn bản pháp luật liên quan. Bởi đất nằm trong quy hoạch ba loại rừng (là đất lâm nghiệp) thì không thể cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (nông nghiệp, đất ở...) cho người dân. Và tình trạng này càng kéo dài sẽ càng dễ dẫn tới tranh chấp, lấn chiếm đất đai cũng như nhiều hệ lụy phức tạp về an ninh trật tự.
Tại kỳ họp chuyên đề được tổ chức vào cuối tháng 10 vừa qua, Hội đồng Nhân dân tỉnh Đắk Nông khóa IV, nhiệm kỳ 2021-2026 đã thông qua Nghị quyết về việc cập nhật, điều chỉnh quy hoạch ba loại rừng tỉnh Đắk Nông.
Hội đồng Nhân dân tỉnh Đắk Nông quyết định điều chỉnh, đưa ra khỏi quy hoạch ba loại rừng của tỉnh tổng diện tích hơn 568ha (thuộc địa giới hành chính các huyện Đắk G’Long, Tuy Đức, Krông Nô, Đắk Song và thành phố Gia Nghĩa). Như vậy, tổng diện tích đất quy hoạch lâm nghiệp của tỉnh Đắk Nông hiện nay hơn 293.039ha (giảm hơn 568ha so với tổng diện tích hơn 293.608 trước đó - PV).
Theo Ban Kinh tế Ngân sách, Hội đồng nhân dân tỉnh Đắk Nông, việc điều chỉnh quy hoạch ba loại rừng đối với một số diện tích trên địa bàn huyện Đắk G’Long và một số huyện như Tuy Đức, Đắk Song, Krông Nô nhằm giải quyết những bất cập giữa quy hoạch ba loại rừng và quy hoạch ngành, lĩnh vực của tỉnh trong thời gian qua.
Thực tế hiện nay, nhiều diện tích đất lâm nghiệp đã được Ủy ban Nhân dân tỉnh Đắk Nông có quyết định, chủ trương chuyển đổi mục đích sử dụng đất để thực hiện các dự án, công trình từ nhiều năm trước hoặc nhiều diện tích người dân đã cư trú ổn định nhiều năm nhưng các cơ quan nhà nước chưa kịp thời đề xuất đưa ra khỏi quy hoạch ba loại rừng.
Và việc điều chỉnh đợt này nhằm phục vụ việc triển khai các dự án đường giao thông, các công trình phục vụ mục đích quốc phòng-an ninh, và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để người dân ổn định cuộc sống theo các chủ trương, quyết định của Ủy ban Nhân dân tỉnh trước đó...
Cụm dân cư thôn Đắk Snao, xã Quảng Sơn, huyện Đắk G’long (tỉnh Đắk Nông) vẫn còn nằm trong quy hoạch ba loại rừng. (Ảnh: Vietnam+) Có thể nói, quy hoạch ba loại rừng cần được điều chỉnh cho phù hợp các quy định pháp luật liên quan, quy hoạch chung tổng thể và thực tế đời sống dân sinh. Đây cũng là nền tảng quan trọng để các ngành chức năng và chính quyền địa phương thực hiện tốt hơn công tác quản lý dân cư, quản lý bảo vệ rừng và đảm bảo các quyền lợi chính đáng, hợp pháp của người dân.
Thêm nữa, việc điều chỉnh, “công nhận” diện tích rừng, đất rừng sát với thực tế sẽ giúp các cơ quan chức năng có cái nhìn tổng quan, chính xác hơn về diện tích rừng, cũng như độ che phủ rừng của tỉnh Đắk Nông hiện nay./.
Bài 1: Đắk Nông tăng cường quản lý rừng tự nhiên, nâng cao độ che phủ
