“Cần có cơ chế chi trả lại chi phí cho người dân khi phải tự mua vật tư y tế bên ngoài. Đối với những loại có trong danh mục được thanh toán bảo hiểm y tế, thiếu thuốc, vật tư y tế không phải do lỗi của người dân mà do cơ quan Nhà nước. Nhân dân cần cơ chế bảo vệ quyền lợi chính đáng này”, đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân, Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Dương nói.
Thiếu vật tư y tế, thiếu thuốc cũng là vấn đề được các đại biểu Quốc hội quan tâm phát biểu tại nghị trường trong phiên thảo luận về các vấn đề kinh tế, xã hội diễn ra chiều 31/1 và cả ngày hôm nay, 1/11.
Cần đảm bảo quyền lợi bảo hiểm y tế của người dân
Đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Xuân cho hay cử tri kiến nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo khắc phục cho được tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế diễn ra trong thời gian qua.
Cùng quan tâm đến vấn đề này, đại biểu Phạm Khánh Phong Lan – Đoàn Đại biểu Quốc hội Thành phố Hồ Chí Minh đề nghị Chính phủ cần bổ sung trong báo cáo về tình hình cung ứng thuốc, vật tư y tế đã được nỗ lực giải quyết như thế nào cũng như danh mục thuốc bảo hiểm y tế.
“Có thể nói, ngoài việc thuốc và vật tư y tế có thời gian đã không được cung ứng đủ cho bệnh nhân. Cập nhật danh mục thuốc để cho bệnh nhân có thể kịp thời sử dụng những thành quả mới nhất của nhân loại cũng rất chậm nếu so với các nước. Đơn cử đối với các nước: Nhật Bản chỉ mất khoảng 3 tháng, Pháp 15 tháng, Hàn Quốc 18 tháng, nhưng chúng ta mất trung bình từ 2 tới 4 năm để cho 1 loại thuốc mới có thể được vào danh mục thuốc bảo hiểm y tế và như vậy mất quyền lợi của người dân hưởng bảo hiểm y tế,” bà Lan nói.
[Tháo gỡ khó khăn, đảm bảo tốt chế độ cho người tham gia bảo hiểm y tế]
Tiếp tục chất vấn về việc người dân phải tự mua thuốc có trong danh mục bảo hiểm y tế, đại biểu Phong Lan đặt câu hỏi: “Bảo hiểm y tế có trách nhiệm gì trong việc chi trả tiền người dân phải tự bỏ ra để mua thuốc này vì đây là quyền lợi của người dân và không cung ứng được là lỗi của Nhà nước.”
Bà Lan cũng đề nghị bổ sung tình hình chính sách dự trữ quốc gia về các thuốc hiếm để giải quyết một số những bệnh đặc biệt, một số trường hợp đặc biệt. Cũng theo bà Lan, việc thiếu vaccine cho tiêm chủng mở rộng vẫn là một nguy cơ khi hiện một số địa phương vẫn chưa có đầy đủ vaccine.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Phong Lan cho rằng các khó khăn không chỉ từ yếu tố khách quan như thiếu tiền hay thiếu nhân lực còn do các quy định, các thủ tục quá phức tạp, vênh nhau và chậm sửa đổi. Vì vậy, theo bà Lan, không chỉ ngành y tế mà cần sự quan tâm của Chính phủ, chỉ đạo đồng bộ để tất cả các ngành cùng vào cuộc. “Mong Chính phủ có bổ sung trong báo cáo để có thể phân tích rõ ràng những gì cần làm và giải quyết những tình trạng này tận gốc rễ,” bà Lan nói.
Rối mua bán vật tư y tế
Theo Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu - Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Định, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cho rằng tình trạng thiếu thuốc đã được cải thiện nhiều trong thời gian qua, nhưng việc mua bán vật tư tiêu hao y tế lại vô cùng rối.
Đại biểu cho rằng, nguyên nhân khách quan là do có quá nhiều quy định pháp luật liên quan đến lĩnh vực nhạy cảm này và rất khó để đưa ra quyết định mua sắm, đáp ứng đầy đủ các quy định của nhiều bộ, ngành khác nhau.
Ông Hiếu cho hay dù Bệnh viện Đại học Y thuộc nhóm trực thuộc Bộ Y tế, thủ trưởng đơn vị được trực tiếp phê duyệt nên không thiếu dụng cụ, thuốc men, nhưng khó khăn nhất hiện nay là không thể mua được hàng chất lượng tốt và phát triển được kỹ thuật mới. “Rất nhiều hàng chất lượng không tốt vẫn vượt qua ‘khe cửa hẹp’ để trúng thầu với giá rẻ, có những hãng sẵn sàng in sửa lại catalog để đáp ứng yêu cầu đưa vào danh sách đấu thầu,” đại biểu Nguyễn Lân Hiếu nói.
Theo đó, đại biểu Hiếu cho rằng cần đẩy mạnh tiêu chí bảo hành, chuyển giao kỹ thuật, phân nhóm vì chỉ có hãng chất lượng tốt mới chấp nhận bảo hành, bảo trì lên đến 5 năm kèm theo các điều khoản đào tạo chuyển giao. “Nếu các tiêu chí này được pháp luật khuyến khích bằng các văn bản hướng dẫn cụ thể sẽ giúp ích rất nhiều cho ngành y tế,” đại biểu Nguyễn Lân Hiếu nói.
Giám đốc Bệnh viện Đại học Y cũng nêu thực trạng nhiều năm nay, việc cấp phép nhập khẩu cho các dụng cụ mới bị bế tắc. “Bản thân tôi vẫn phải mang bệnh nhân ra nước ngoài để chữa vì không có dụng cụ. Các hãng lớn nhìn các quy định về thủ tục, thời gian trung bình để được cấp phép đã lắc đầu ngao ngán, có những công ty không định hướng phát triển, thậm chí rút khỏi thị trường Việt Nam,” ông Hiếu nói.
Cũng theo đại biểu Nguyễn Lân Hiếu, đối với bệnh viện tỉnh, vấn đề mua sắm càng khó khăn hơn vì quá nhiều khâu do phụ thuộc vào phê duyệt, kiểm tra của sở y tế, sở tài chính, ủy ban nhân dân. “Sợ trách nhiệm dẫn đến tâm lý trì hoãn, hồ sơ để trên bàn không đọc, gần hết hạn thì tìm vài lỗi nhỏ rồi trả về cơ sở. Cơ sở sửa xong lại tìm thấy vài lỗi khác, cứ thế hết thời gian quy định thẩm định, trở về số 0, không có hàng để sử dụng cho người bệnh,” ông Hiếu cho hay.
Với phân tích thực trạng trên, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu đề xuất giao trách nhiệm chính cho những người sử dụng trong việc đấu thầu, giao quyền cho lãnh đạo bệnh viện thực hiện và chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Phát biểu giải trình, làm rõ ý kiến đại biểu Quốc hội nêu tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho hay về việc khắc phục tình trạng thiếu thuốc, vật tư y tế đối, Bộ Y tế đã có báo cáo nhanh. Bà Lan cũng cho hay, theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới, thiếu thuốc, thiết bị vật y tế là một thách thức dai dẳng. Đây không phải là hiện tượng mới, xảy ra ở nhiều nước, đặc biệt nghiêm trọng hơn trong và sau đại dịch COVID-19, ảnh hưởng đến việc chăm sóc sức khỏe của người dân ngay ở các quốc gia phát triển có hệ thống tiên y tế tiên tiến, hiện đại như các quốc gia châu Âu: Anh, Pháp, Italy… Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, việc này xảy ra do nhiều nguyên nhân, trong đó nguyên nhân chủ yếu do nguồn cung nguyên liệu hoạt chất trên thế giới khan hiếm, giá cả biến động trên quy mô toàn cầu./.