Ủy ban Nhân dân thành phố Đà Nẵng vừa ban hành Quyết định số 1962/QĐ-UBND về phê duyệt chủ trương đầu tư dự án bảo tồn, tu bổ, phục hồi di tích Đình Túy Loan, xã Hòa Phong, huyện Hòa Vang, với tổng mức đầu tư gần 9,6 tỷ đồng.
Dự án sẽ được thực hiện từ năm 2024 đến năm 2026 nhằm bảo tồn, phục hồi di tích bị hư hỏng, chống xuống cấp; làm cho di tích khang trang bền đẹp; giữ gìn các yếu tố nguyên gốc; bảo đảm việc tổ chức dâng hương, tưởng niệm và tổ chức các nghi lễ thờ cúng trong các dịp lễ, tết; tôn vinh tưởng niệm và ghi ơn ông cha, người có công lập ấp mở cõi; góp phần phát huy các giá trị văn hóa, lịch sử của dân tộc.
Dự án sẽ tiến hành các hạng mục quan trọng như tháo dỡ và phục hồi mái ngói, bờ mái của các công trình Đình Túy Loan và Nhà thờ tiền hiền. Các yếu tố trang trí hiện trạng sẽ được giữ nguyên, trong khi mái lợp sẽ được thay thế bằng ngói âm dương và phục hồi các phần trang trí bị hư hỏng.
Đối với các hệ khung gỗ và hệ mái gỗ, dự án sẽ tháo dỡ những cấu kiện đã hư hỏng nặng, sau đó gia cố và phục hồi bằng các vật liệu cùng loại, bảo đảm tính ổn định và bền lâu của công trình.
Ngoài ra, các phần tường bị mất kết cấu liên kết hoặc đã hư hỏng nặng sẽ được tháo dỡ và xây dựng lại, kèm theo việc làm sạch toàn bộ rêu mốc, lớp vôi và vữa trát bị bong rộp và được quét vôi màu để khôi phục lại diện mạo ban đầu.
Hệ thống bảo vệ chống mối nền và gỗ sẽ được áp dụng, kèm theo việc lắp đặt hệ thống điện chiếu sáng, ổ cắm điện và bình phòng cháy chữa cháy bên trong công trình.
Các hạng mục phụ trợ như tường rào cũng sẽ được vệ sinh, trát lại và phục hồi, đồng thời xây mới các khu vực tường tiếp giáp với trường học và nhà dân, xây mới một số công trình phụ khác như: nhà vệ sinh và cổng phụ. Các lối đi dạo sẽ được phục hồi, đồng thời hệ thống cây xanh cũng sẽ được cắt tỉa và bổ sung, tạo nên cảnh quan xanh mát.
Theo sử liệu, Đình làng Túy Loan được xây dựng lần đầu vào khoảng năm 1470. Đến năm 1787, đình được trùng tu lần đầu. Năm 1888, đình bị cháy và được xây dựng lại ở mảnh đất bên cạnh dòng sông Túy Loan. Đình làng Túy Loan hiện nay được xây dựng dưới thời vua Thành Thái năm Canh Tý (1900).
Di tích Đình làng Túy Loan có tuổi đời hơn 500 năm tuổi, quy mô bề thế nhất, có giá trị lịch sử nhất trên địa bàn thành phố Đà Nẵng.
Đình Túy Loan hiện còn giữ được 25 sắc phong, các sắc phong có niên đại lớn nhất là năm Minh Mạng thứ 7 (1826) và muộn nhất là năm Khải Định thứ 9 (1924). Đình còn giữ được một tấm bia có niên đại Thành Thái nguyên niên (1889). Bên cánh phía Đông của đình là ngôi nhà thờ Chư Phái Tộc thờ các vị Tiền hiền.
Không chỉ mang nét kiến trúc độc đáo, đình làng Túy Loan còn ghi dấu ấn trên những trang sử vàng chống giặc ngoại xâm. Năm 1945, dân làng Túy Loan lấy đình làng, nhà thờ làm trụ sở bài phong phản đế, cùng tổng An Phước kéo về huyện Hoà Vang cướp chính quyền Pháp-Nhật. Và đình cũng là nơi đóng quân của quân và dân ta trong những năm kháng chiến chống giặc ngoại xâm.
Lễ hội đình làng Túy Loan diễn ra trong 2 ngày mùng 9 và mùng 10 tháng giêng với các hoạt động phần lễ và hội.
Phần lễ được tổ chức trang trọng với các nghi lễ truyền thống như lễ rước sắc thần và Bằng di tích, tế lễ cổ truyền. Phần hội diễn ra trong không khí sôi nổi, phấn khởi với các trò chơi dân gian như thi tráng mỳ, tráng bánh; thi nướng bánh tráng, gói bánh tét; hô hát bài chòi và những hoạt động đặc sắc khác: thi hát hò khoan trên sông, đua thuyền, thi đấu võ thuật… góp phần thu hút du lịch và quảng bá các làng nghề truyền thống tại địa phương.
Năm 1999, đình làng Túy Loan được công nhận là Di tích Lịch sử Văn hóa cấp Quốc gia./.
Khám phá kiến trúc độc đáo của đình Phú Lễ gần 200 năm tuổi ở Bến Tre
Đình Phú Lễ nổi tiếng về quy mô rộng lớn, kiến trúc bề thế và những công trình điêu khắc nghệ thuật trang trí bên trong cũng như xung quanh ngôi đình.
