Ngày 27/12, Tòa án Nhân dân thành phố Hà Nội mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án thất thoát tài sản tại Tổng Công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam (gọi tắt là VEAM) trong vụ án gây thất thoát 165 tỷ đồng của Nhà nước khi chuyển nhượng quyền sử dụng đất sai quy định tại địa chỉ 220 Bình Thới (Thành phố Hồ Chí Minh).
Bốn bị cáo trong vụ án này đều nguyên là lãnh đạo của VEAM, gồm Nguyễn Thanh Giang (sinh năm 1949, cựu Tổng Giám đốc giai đoạn 2000-2011), Lâm Chí Quang (sinh năm 1954, cựu Chủ tịch Hội đồng Quản trị giai đoạn 2004-2011), Đào Huấn Ngữ (sinh năm 1955, cựu Giám đốc Công ty Đúc số 1 giai đoạn 2002-2011), Nguyễn Văn Khôi (sinh năm 1956, cựu Ủy viên Hội đồng quản trị kiêm Trưởng ban Kiểm soát giai đoạn 2007-2010).
Ba bị cáo Nguyễn Thanh Giang, Lâm Chí Quang, Đào Huấn Ngữ bị Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao truy tố về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí” theo quy định tại Điều 219, khoản 3-Bộ luật Hình sự năm 2015.
Riêng bị cáo Nguyễn Văn Khôi bị truy tố về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” theo quy định tại Điều 285, khoản 2-Bộ luật Hình sự năm 1999.
Tại phiên tòa, bị cáo Nguyễn Thanh Giang phải ngồi xe lăn để trả lời thẩm vấn do sức khỏe không cho phép, bị cáo Giang bị mắc nhiều bệnh như huyết áp cao, suy giảm chức năng thận...
Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, lợi dụng việc thực hiện Đề án di dời Công ty Đúc số 1 (là đơn vị hạch toán phụ thuộc VEAM, do Đào Huấn Ngữ làm Giám đốc) tại 220 Bình Thới vào khu công nghiệp theo Quyết định của Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh, các bị cáo đã bàn bạc thu lời từ Dự án xây dựng khu nhà ở và trung tâm thương mại, dịch vụ tại mặt bằng số 220 đường Bình Thới.
Cụ thể, từ năm 2006-2008, Nguyễn Thanh Giang, khi đó là Tổng Giám đốc đại diện VEAM ký Hợp đồng hợp tác với Công ty Phương Nam do Trần Quốc Dân, Tổng Giám đốc làm đại diện góp vốn thành lập Công ty liên doanh Đúc Phương Nam để hợp tác, đề nghị Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh cấp Giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất tại số 220 Bình Thới cho Công ty Đúc 1 và thỏa thuận VEAM có trách nhiệm chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho Công ty Đúc Phương Nam.
Khi được Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tại số 220 Bình Thới cho Công ty Đúc 1 để xây dựng nhà ở chung cư và trung tâm thương mại thì Công ty Đúc Phương Nam ký hợp đồng với Công ty An Phú thỏa thuận việc thành lập Công ty Phú Vinh và giải thể Công ty Đúc Phương Nam, nên từ ngày 26/11/2007 đến 26/12/2007, Công ty Đúc Phương Nam đã thực hiện thủ tục giải thể.
Sau khi Công ty Đúc Phương Nam giải thể, Nguyễn Thanh Giang đã đề nghị và được Hội đồng quản trị của VEAM, gồm Lâm Chí Quang, Nguyễn Thanh Giang, Nguyễn Văn Khôi và Nguyễn Văn Chương ban hành nghị quyết phê duyệt việc VEAM góp vốn bằng quyền sử dụng đất tại số 220 Bình Thới trị giá 115 tỷ đồng (tương đương 11.512.830 cổ phần, chiếm gần 30% vốn điều lệ) và cử Đào Huấn Ngữ làm người đại diện phần vốn góp của VEAM tại Công ty Phú Vinh và bàn giao đất cho Công ty Phú Vinh.
Đến ngày 8/9/2008, Hội đồng quản trị của VEAM (với thành phần nêu trên) đã họp ra nghị quyết, quyết định chuyển nhượng 11.512.830 cổ phần (tương đương 115 tỷ đồng) cho Công ty Phương Nam.
Cùng ngày, Nguyễn Thanh Giang đã ký hợp đồng chuyển nhượng số cổ phần của VEAM cho Công ty Phương Nam với giá 115 tỷ đồng. Ngày 24/10/2008, Sở Kế hoạch và Đầu tư Thành phố Hồ Chí Minh cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh thay đổi lần 2 cho Công ty Phú Vinh; theo đó VEAM không còn là cổ đông của Công ty Phú Vinh, không còn quyền lợi liên quan đến khu đất 220 Bình Thới.
Viện Kiểm sát xác định hành vi của Lâm Chí Quang, Nguyễn Thanh Giang, Đào Huấn Ngữ thực hiện thủ tục góp vốn, chuyển nhượng cổ phần tại Công ty Phú Vinh cho Công ty Phương Nam là giá trị quyền sử dụng đất của VEAM tại số 220 Bình Thới (theo nguyên giá được Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh xác định đã hết giá trị sử dụng) nhưng không thực hiện định giá, đấu giá là vi phạm quy định pháp luật, gây thiệt hại cho Nhà nước 165 tỷ đồng.
Đối với Nguyễn Văn Khôi và Nguyễn Văn Chương cùng với Nguyễn Thanh Giang và Lâm Chí Quang là các thành viên của Hội đồng quản trị của VEAM đã ký Nghị quyết đồng ý để VEAM góp vốn bằng giá trị quyền sử dụng đất tại 220 Bình Thới và đồng ý cho chuyển nhượng cổ phần bằng nguyên giá 115 tỷ đồng nhưng không thực hiện định giá, đấu giá là vi phạm các quy định của Nhà nước.
Gây thất thoát tài sản, cựu Chủ tịch VEAM lãnh thêm án tù
Kết quả điều tra xác định khi ký các nghị quyết, Hội đồng quản trị của VEAM không họp mà chỉ lấy ý kiến các thành viên theo hình thức ký nghị quyết; Nguyễn Văn Khôi và Nguyễn Văn Chương không được trao đổi, bàn bạc về việc góp vốn và không biết việc Nguyễn Thanh Giang đã thỏa thuận chuyển nhượng khu đất 220 Bình Thới với đối tác trước đó.
Tuy nhiên, Nguyễn Văn Khôi là thành viên Hội đồng quản trị chuyên trách, Trưởng ban Kiểm soát có nhiệm vụ giúp Hội đồng quản trị thực hiện việc kiểm tra, giám sát Tổng Giám đốc, bộ máy giúp việc và các đơn vị thành viên... nhưng đã không thực hiện hết trách nhiệm kiểm tra của mình trước khi ký Nghị quyết theo quy định tại Điều lệ Tổ chức và hoạt động của VEAM dẫn đến vi phạm nêu trên gây thiệt hại cho Nhà nước 165 tỷ đồng.
Trong vụ án này, Nguyễn Văn Chương không được các bị cáo Quang, Giang bàn bạc trước, không được hưởng lợi từ việc ký các Nghị quyết này; xét thấy Nguyễn Văn Chương có vai trò không đáng kể trong vụ án, là nhà khoa học, trong quá trình công tác có nhiều thành tích, là người cao tuổi... nên cơ quan tố tụng đã quyết định không xử lý trách nhiệm hình sự đối với Nguyễn Văn Chương về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.”
Dự kiến, phiên tòa diễn ra trong 2 ngày./.