Tối thứ Hai (ngày 9/11) tại New York, nhà đấu giá Christie’s đã bán một bức tranh của danh họa Modigliani với giá 113 triệu bảng Anh (khoảng 127 triệu USD) cho tỷ phú người Trung Quốc Liu Yiqian.
Mức giá này đồng nghĩa với việc Modigliani là tác giả của bức tranh đắt thứ hai thế giới từng được bán đấu giá, chỉ sau bức “Women of Algiers” (Những người phụ nữ Algiers) của Picasso với giá 118 triệu bảng Anh (khoảng 180 triệu USD).
“Reclining Nude” (tạm dịch: Người đẹp nằm khỏa thân) là một trong những kiệt tác của Modigliani, được đánh giá là đã thể hiện được “sự hiếm có, chất lượng và cái đẹp chỉ trong một hình ảnh."
Mặc dù những tác phẩm của Modigliani hiện nay được đánh giá rất cao, nhưng bản thân ông vẫn là một nhân vật khó nắm bắt hơn so với Vincent van Gogh hay Picasso.
Tuy nhiên, cuộc đời ngắn ngủi và nhiều sóng gió của danh họa và nhà điêu khắc người Italy xoay quanh rượu chè, thuốc phiện, phụ nữ và bạo lực vẫn có sức hấp dẫn rất lớn.
Sinh năm 1884 trong một gia đình Do Thái Sephardic giàu có nhưng sa sút, Amedeo Modigliani lớn lên tại thành phố cảng Livorno ở Italy.
Khi còn nhỏ, Modigliani là một đứa trẻ ốm yếu. Năm 11 tuổi, ông bị chứng viêm màng phổi.
Mặc dù được chữa trị, nhưng ông vẫn không thực sự khỏi hẳn. Trong những năm niên thiếu, phổi của ông tiếp tục bị tổn thương và dẫn đến bệnh lao phổi – một trong tứ chứng nan y thời xưa.
Năm 1906, Modigliani tới Paris để tiếp tục rèn luyện hội họa sau thời gian học tập ở Italy.
Khoản tiền mẹ ông cho giúp Modigliani trang trải được sinh hoạt phí, nhưng không thể giúp ông thỏa mãn được những cơn thèm rượu cây ngải và cần sa.
Mỗi khi hết tiền, ông lại vẽ ký họa những vị khách ngồi gần mình trong quán bar ưa thích, Rotonde, rồi gạ bán cho họ bằng chất giọng lè nhè vì men rượu : “Tôi là Modigliani. Người Do Thái. 5 franc thôi."
Và hầu hết các vị khách đều sẵn lòng trả số tiền 5 franc để mang bức tranh về như quà lưu niệm
Một đêm nọ, sau khi đã phê thuốc, Modigliani lần đầu đặt bút phác họa một người phụ nữ có cổ dài như thiên nga.
Những chiếc cổ dài đó về sau là một trong những đặc điểm nổi bật trong tranh Modigliani, và đặc điểm này cũng ẩn trong bức "Reclining Nude."
Ngoài việc trau dồi khả năng hội họa, Modigliani còn rất quan tâm đến một môn nghệ thuật khác – tình dục.
Năm 1910, khi ông 26 tuổi, Modigliani đã có một cuộc tình nồng nhiệt với nhà thơ 21 tuổi người Nga Anna Akhmatoma.
Họ cùng nhau đọc thơ, đi dạo dưới trăng, tới thăm bảo tàng và ân ái. Nhưng cuộc tình của họ chỉ kéo dài một năm, vì Akhmatova thường xuyên phải chịu đựng những cơn tức giận của Modigliani.
Đây cùng là khoảng thời gian mà ông chìm sâu vào thuốc phiện, rượu cây ngải và cocaine, khiến ông trở nên bạo lực hơn và làm thân thể vốn đã yếu vì lao phổi của ông thêm kiệt quệ.
Modigliani còn từng bị bắt gặp khỏa thân nhảy múa trên đường phố, và có lần các lao công đã tìm thấy ông bất tỉnh nằm trong thùng rác.
Mặc dù đời sông khó khăn, nhưng khả năng hội họa của Modigliani lại ngày càng phát triển. Tài năng của ông thậm chí đã được danh họa Renoir công nhận, nhưng Modigliani không thể trở thành một cái tên nổi tiếng khi ông còn sống.
Có vẻ như Modigliani dành nhiều tâm sức với những người tình hơn là những bức tranh.
Một trong những tình nhân của ông, nữ thi sỹ người anh Beatrice Hastings đã mô tả Modigliani là một kẻ “xấu xí, bạo liệt và tham lam."
Hai người có một mối quan hệ đầy bạo lực, và Modigliani thường xuyên nắm tóc Beatrice lôi đi, hoặc đôi khi đẩy cô ngã qua khung cửa sổ tầng một. Mối tình của họ cũng không kéo dài lâu.
Cuộc tình dài nhất và có ý nghĩa nhất với Modigliani là với nữ họa sỹ trẻ người Pháp Jeanne Hebuterne.
Modigliani nói rằng mình đã cưỡng bức Jeanne trong lần gặp đầu tiên của họ, nhưng sau đó cả hai vẫn trở thành tình nhân của nhau.
Trong ba năm yêu Jeanne, (1917-1920), Modigliani đã cho ra đời những kiệt tác của mình, trong đó có bức Reclining Nude.
Khi mới ra đời, bức tranh được coi là một sự bê bối. Khi Modigliani trưng bày bức tranh cùng những tác phẩm khỏa thân khác trong buổi triển lãm cá nhân, cảnh sát đã yêu cầu ông phải ngừng triển lãm lại.
Reclining Nude là một cuộc cách mạng thoát khỏi quan niệm thông thường của công chúng về những bức tranh khỏa thân theo khuôn mẫu cổ điển.
Cùng với nhiều bức tranh khỏa thân khác mà Modigliani vẽ, Reclining Nude đã phô bày nhục dục trần trụi, và thể hiện sự đam mê nhục dục – thứ mà Modigliani say mê.
Tháng 11 năm 1918, Jeanne sinh ra một bé gái là con của Modigliani. Do lối sống trụy lạc của cả hai mà cô bé đã được gửi đến cho một y tá chăm sóc.
Tuy nhiên Modigliani không thể gặp mặt con gái thêm lần nữa. Tháng 1 năm 1920, ông bắt đầu ho ra máu và được chẩn đoán viêm màng não mủ.
Ông qua đời vào ngày 24/1/1920, khi mới 35 tuổi. Cái chết của người yêu khiến Jeanne hoàn toàn tuyệt vọng và nghĩ đến chuyện quyên sinh.
Bất chấp sự ngăn cản của bạn bè, sáng ngày hôm sau, Jeanne đã nhảy từ cửa sổ tầng 5 xuống tự sát khi vẫn đang mang thai đứa con thứ hai của Modigliani.
Thi thể của Modigliani được chôn cất tại nghĩa trai Pere Lachaise ở Paris. Không lâu sau khi ông mất, thế giới đã nhận ra tài năng hội họa của ông.
Chỉ trong vài năm, những bức tranh của Modigliani đã được bán đấu giá tại London với giá tương đương vài nghìn bảng hiện nay – lớn hơn rất nhiều so với cái giá 5 franc mà ông rao bán ở Rotonde ngày trước./.