Theo mạng tin Oil price ngày 9/8, Ngoại trưởng Mỹ Hillary Clinton đang tiến hành chuyến công du 11 ngày tới châu Phi.
Phát biểu trong chặng dừng chân đầu tiên tại Senegal, bà Clinton nhấn mạnh: "Chiến lược toàn diện của Chính quyền Obama đối với châu Phi dựa trên bốn trụ cột: thúc đẩy cơ hội và phát triển; khuyến khích tăng trưởng kinh tế, thương mại và đầu tư; tăng cường hòa bình và an ninh; củng cố các thể chế dân chủ."
"Mỹ cũng sẽ hợp tác với các nước giàu tài nguyên để đảm bảo rằng các nguồn năng lượng và khoáng sản sẽ giúp cải thiện cuộc sống của người dân. Thời mà ngoại bang đến và khai thác tài nguyên châu Phi cho mình, không hoặc để lại rất ít đằng sau, nên chấm dứt trong thế kỷ 21," bà Clinton cho biết.
Mặc dù bà Clinton không nói cụ thể ngoại bang là ai, nhưng Bắc Kinh coi đó là sự chỉ trích những chính sách châu Phi của Trung Quốc và đã nhanh chóng đáp trả.
Tân Hoa xã tuyên bố rằng chuyến thăm châu Phi của bà Clinton là một "âm mưu gây bất hòa giữa Trung Quốc và châu Phi," rằng dù bà Clinton có phớt lờ hay không quan tâm đến thực tế tại châu Phi, thì ám chỉ của bà rằng Trung Quốc đang khai thác tài nguyên của châu Phi cho mình không phải là sự thật. Chính các cường quốc thuộc địa phương Tây mới là "ngoại bang" mà bà Clinton đã nói đến.
Thực tế, kim ngạch thương mại hai chiều châu Phi-Trung Quốc năm 2011 đã đạt 166 tỷ USD, tăng 300% so với năm 2006. Đầu tư trực tiếp của Trung Quốc tại châu Phi hiện đạt gần 15 tỷ USD.
Chính phủ Trung Quốc đang duy trì hơn 150 tham tán và tùy viên thương mại tại các đại sứ quán của họ tại 48 quốc gia châu Phi, trong khi Mỹ hiện chỉ có năm quan chức đại diện cho Bộ Thương mại tại châu Phi, và một trong số năm người này dự kiến sắp rời đại sứ quán Mỹ tại Ghana. Thêm vào đó, Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào đã tiến hành bảy chuyến công du châu Phi, đến thăm 17 quốc gia.
Trong khi đó, kim ngạch xuất khẩu của Mỹ sang châu Phi năm 2011 đạt 21,1 tỷ USD, tăng 23% so với năm 2010. Kim ngạch nhập khẩu cùng kỳ của Mỹ từ châu Phi là 74,2 tỷ USD, tăng 14% so với năm 2010. Tuy nhiên, tổng kim ngạch thương mại hai chiều châu Phi-Mỹ năm 2011 chỉ đạt 95,3 tỷ USD, bằng 57% kim ngạch thương mại hai chiều của châu Phi với Trung Quốc.
Rõ ràng, Mỹ đang tìm cách cải thiện tình hình, vì theo lưu ý của cơ quan phụ trách các vấn đề châu Phi thuộc Đại diện thương mại Mỹ, "châu Phi đang mở ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp Mỹ như một thị trường đang nổi lên cho hàng hóa xuất khẩu của Mỹ. Trong giai đoạn 2000-2010, 6/10 nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất thế giới nằm ở châu Phi."
Về năng lượng, trong năm 2011, dầu thô chiếm khoảng 62% kim ngạch xuất khẩu của châu Phi sang Trung Quốc, với số dầu trị giá hơn 24,7 tỷ USD từ Angola, tức 9% lượng dầu nhập khẩu của Trung Quốc. Còn Mỹ, trong thập kỷ qua, các sản phẩm xăng dầu chiếm khoảng 89% kim ngạch nhập khẩu của Mỹ từ châu Phi, với 40% lượng dầu xuất khẩu của Nigeria được chuyển về phía Tây sang Mỹ. Nigeria hiện là nhà cung cấp dầu thô lớn thứ năm của Mỹ, còn Angola đứng thứ tám.
Các công ty đang hoạt động tại Nigeria bao gồm Exxon-Mobil, Chevron và ConocoPhillips của Mỹ, cùng Công ty Dầu khí Hải dương Quốc gia Trung Quốc (CNOOC). Các công ty dầu mỏ quốc tế đang hoạt động tại Angola gồm Chevron, ExxonMobil và Occidental Petroleum của Mỹ và Sinopec của Trung Quốc.
Sự quan tâm của Mỹ tới dầu thô của châu Phi ngày càng tăng lên. Hội đồng Tình báo Quốc gia Mỹ dự báo lượng dầu nhập khẩu của Mỹ từ châu Phi sẽ tăng lên 25% trong vòng ba năm, chủ yếu từ Nigeria và Angola.
Như vậy, trong cuộc chiến ngầm giữa Trung Quốc và Mỹ để tranh giành ảnh hưởng tại châu Phi, Mỹ nên lưu ý đến những kết quả của Diễn đàn Hợp tác Trung Quốc-châu Phi lần thứ năm, vừa được tổ chức từ ngày 19-20/7, gồm hỗ trợ 20 tỷ USD cho châu Phi; một chương trình "Tài năng châu Phi" nhằm đào tạo 30.000 người trong nhiều ngành và mở các trung tâm dạy nghề, 18.000 học bổng chính phủ và cử 1.500 chuyên gia y tế Trung Quốc sang châu Phi; xây dựng các quan hệ đối tác cơ sở hạ tầng; những trao đổi giữa người dân; và những cam kết an ninh, dẫn đầu là Sáng kiến về quan hệ đối tác hợp tác Trung Quốc-châu Phi vì hòa bình và an ninh.
Những kết quả trên dường như nhiều hơn những bài rao giảng lớn tiếng của bà Clinton về nhân quyền. Tất nhiên, bất kỳ quốc gia châu Phi nào muốn đăng cai các trụ sở AFRICOM của Lầu Năm Góc cũng sẽ được hoan nghênh nhất tại Washington.
Cho đến thời điểm này, các nhà lãnh đạo châu Phi dường như vẫn quan tâm hơn đến khoản viện trợ 20 tỷ USD, đào tạo 30.000 người, 18.000 học bổng chính phủ và 1.500 nhân viên y tế hơn các nguồn hỗ trợ khác. Sự hào phóng như vậy của Trung Quốc có thể được đền bù bằng các nhượng bộ về năng lượng./.
Phát biểu trong chặng dừng chân đầu tiên tại Senegal, bà Clinton nhấn mạnh: "Chiến lược toàn diện của Chính quyền Obama đối với châu Phi dựa trên bốn trụ cột: thúc đẩy cơ hội và phát triển; khuyến khích tăng trưởng kinh tế, thương mại và đầu tư; tăng cường hòa bình và an ninh; củng cố các thể chế dân chủ."
"Mỹ cũng sẽ hợp tác với các nước giàu tài nguyên để đảm bảo rằng các nguồn năng lượng và khoáng sản sẽ giúp cải thiện cuộc sống của người dân. Thời mà ngoại bang đến và khai thác tài nguyên châu Phi cho mình, không hoặc để lại rất ít đằng sau, nên chấm dứt trong thế kỷ 21," bà Clinton cho biết.
Mặc dù bà Clinton không nói cụ thể ngoại bang là ai, nhưng Bắc Kinh coi đó là sự chỉ trích những chính sách châu Phi của Trung Quốc và đã nhanh chóng đáp trả.
Tân Hoa xã tuyên bố rằng chuyến thăm châu Phi của bà Clinton là một "âm mưu gây bất hòa giữa Trung Quốc và châu Phi," rằng dù bà Clinton có phớt lờ hay không quan tâm đến thực tế tại châu Phi, thì ám chỉ của bà rằng Trung Quốc đang khai thác tài nguyên của châu Phi cho mình không phải là sự thật. Chính các cường quốc thuộc địa phương Tây mới là "ngoại bang" mà bà Clinton đã nói đến.
Thực tế, kim ngạch thương mại hai chiều châu Phi-Trung Quốc năm 2011 đã đạt 166 tỷ USD, tăng 300% so với năm 2006. Đầu tư trực tiếp của Trung Quốc tại châu Phi hiện đạt gần 15 tỷ USD.
Chính phủ Trung Quốc đang duy trì hơn 150 tham tán và tùy viên thương mại tại các đại sứ quán của họ tại 48 quốc gia châu Phi, trong khi Mỹ hiện chỉ có năm quan chức đại diện cho Bộ Thương mại tại châu Phi, và một trong số năm người này dự kiến sắp rời đại sứ quán Mỹ tại Ghana. Thêm vào đó, Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào đã tiến hành bảy chuyến công du châu Phi, đến thăm 17 quốc gia.
Trong khi đó, kim ngạch xuất khẩu của Mỹ sang châu Phi năm 2011 đạt 21,1 tỷ USD, tăng 23% so với năm 2010. Kim ngạch nhập khẩu cùng kỳ của Mỹ từ châu Phi là 74,2 tỷ USD, tăng 14% so với năm 2010. Tuy nhiên, tổng kim ngạch thương mại hai chiều châu Phi-Mỹ năm 2011 chỉ đạt 95,3 tỷ USD, bằng 57% kim ngạch thương mại hai chiều của châu Phi với Trung Quốc.
Rõ ràng, Mỹ đang tìm cách cải thiện tình hình, vì theo lưu ý của cơ quan phụ trách các vấn đề châu Phi thuộc Đại diện thương mại Mỹ, "châu Phi đang mở ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp Mỹ như một thị trường đang nổi lên cho hàng hóa xuất khẩu của Mỹ. Trong giai đoạn 2000-2010, 6/10 nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất thế giới nằm ở châu Phi."
Về năng lượng, trong năm 2011, dầu thô chiếm khoảng 62% kim ngạch xuất khẩu của châu Phi sang Trung Quốc, với số dầu trị giá hơn 24,7 tỷ USD từ Angola, tức 9% lượng dầu nhập khẩu của Trung Quốc. Còn Mỹ, trong thập kỷ qua, các sản phẩm xăng dầu chiếm khoảng 89% kim ngạch nhập khẩu của Mỹ từ châu Phi, với 40% lượng dầu xuất khẩu của Nigeria được chuyển về phía Tây sang Mỹ. Nigeria hiện là nhà cung cấp dầu thô lớn thứ năm của Mỹ, còn Angola đứng thứ tám.
Các công ty đang hoạt động tại Nigeria bao gồm Exxon-Mobil, Chevron và ConocoPhillips của Mỹ, cùng Công ty Dầu khí Hải dương Quốc gia Trung Quốc (CNOOC). Các công ty dầu mỏ quốc tế đang hoạt động tại Angola gồm Chevron, ExxonMobil và Occidental Petroleum của Mỹ và Sinopec của Trung Quốc.
Sự quan tâm của Mỹ tới dầu thô của châu Phi ngày càng tăng lên. Hội đồng Tình báo Quốc gia Mỹ dự báo lượng dầu nhập khẩu của Mỹ từ châu Phi sẽ tăng lên 25% trong vòng ba năm, chủ yếu từ Nigeria và Angola.
Như vậy, trong cuộc chiến ngầm giữa Trung Quốc và Mỹ để tranh giành ảnh hưởng tại châu Phi, Mỹ nên lưu ý đến những kết quả của Diễn đàn Hợp tác Trung Quốc-châu Phi lần thứ năm, vừa được tổ chức từ ngày 19-20/7, gồm hỗ trợ 20 tỷ USD cho châu Phi; một chương trình "Tài năng châu Phi" nhằm đào tạo 30.000 người trong nhiều ngành và mở các trung tâm dạy nghề, 18.000 học bổng chính phủ và cử 1.500 chuyên gia y tế Trung Quốc sang châu Phi; xây dựng các quan hệ đối tác cơ sở hạ tầng; những trao đổi giữa người dân; và những cam kết an ninh, dẫn đầu là Sáng kiến về quan hệ đối tác hợp tác Trung Quốc-châu Phi vì hòa bình và an ninh.
Những kết quả trên dường như nhiều hơn những bài rao giảng lớn tiếng của bà Clinton về nhân quyền. Tất nhiên, bất kỳ quốc gia châu Phi nào muốn đăng cai các trụ sở AFRICOM của Lầu Năm Góc cũng sẽ được hoan nghênh nhất tại Washington.
Cho đến thời điểm này, các nhà lãnh đạo châu Phi dường như vẫn quan tâm hơn đến khoản viện trợ 20 tỷ USD, đào tạo 30.000 người, 18.000 học bổng chính phủ và 1.500 nhân viên y tế hơn các nguồn hỗ trợ khác. Sự hào phóng như vậy của Trung Quốc có thể được đền bù bằng các nhượng bộ về năng lượng./.
(TTXVN)
