Cử tri Ireland bỏ phiếu tại điểm bầu cử Nghị viện châu Âu (EP) ở Dublin ngày 24/5/2019. (Ảnh: AFP/TTXVN) Theo mạng tin The Guardian, trong ngày diễn ra các cuộc bỏ phiếu ở 3 thủ đô của châu Âu vào cuối tháng 5 vừa qua, các cử tri đã đưa một đảng đang trỗi dậy lên vị trí hàng đầu trong các cuộc bỏ phiếu nhằm bầu ra một Nghị viện châu Âu (EP) mới.
Tuy nhiên, trái ngược với tin tức mà giới truyền thông lan truyền trước thềm cuộc bầu cử, họ không phải là những người dân túy theo phe cực hữu - những người từng giành thắng lợi trong các cuộc bỏ phiếu ở Brussels, Berlin và Dublin.
Thay vào đó, tại cả 3 thành phố này, các đảng Xanh đã nhận được số phiếu cao nhất, mở đầu một sự trỗi dậy trên khắp lục địa và có vẻ như sẽ giúp thay đổi vai trò chính trị của họ tại châu Âu.
Đảng Xanh là một phần của một khối chính trị quyền lực và có tính cố kết trong EP mới đang bị rạn nứt cùng với các đảng cấp tiến khu vực và các đảng "cướp biển" của Liên minh Tự do châu Âu (EFA).
Lực lượng này chiến gần 10% số ghế tại EP. Hai nhóm đảng trung dung- phần lớn là những người bảo thủ và dân chủ xã hội - từng kiểm soát EP kể từ khi được thành lập, nhưng vị thế này của họ đã bị phá vỡ.
Hiện tại, họ sẽ cần sự ủng hộ từ các khối đảng khác để thông qua luật và bổ nhiệm các cao ủy quyền lực cũng như các vị trí hàng đầu khác.
Bốn vị trí quan trọng đang còn trống là các chủ tịch của Ủy ban châu Âu (EC), Hội đồng châu Âu, Ngân hàng Trung ương châu Âu và đại diện cấp cao về chính sách đối ngoại. Agata Gostyńska-Jakubowska, một nhà nghiên cứu của Trung tâm Cải tổ châu Âu, nói: "Khối đảng Xanh có thể là lực lượng chi phối trong tiến trình đưa ra quyết định này."
Bà Jakubowska cho biết thêm, trên thực tế khối đảng Xanh đã tác động tới cuộc chạy đua tìm người thay thế Chủ tịch EC Jean-Claude Juncker bằng cách tuyên bố rõ ràng rằng họ sẽ chỉ ủng hộ một ứng cử viên quan tâm tới chương trình nghị sự của họ.
Bà nói: "Điều bạn nhìn thấy đó là tất cả những người có hy vọng giành được vị trí này đang trở nên 'xanh' hơn."
Mặc dù các đảng dân túy, cánh hữu và chống châu Âu nắm nhiều ghế hơn một chút, song các đảng này lại ít đoàn kết hơn, bị chia rẽ vì mọi vấn đề, từ quan điểm của họ đối với Tổng thống Nga Vladimir Putin cho tới quyền của người đồng tính và cách giải quyết các trường hợp xin tị nạn.
[Sáu kịch bản liên minh có thể xảy ra tại Nghị viện châu Âu]
Ngược lại, khối đảng Xanh đoàn kết, có kỷ luật và khả năng bỏ phiếu của họ hầu như không bị tác động bởi Brexit (việc Anh rời khỏi EU).
Mặc dù Anh là một trong số các quốc gia nơi mà đảng Xanh đã đạt kết quả tốt, song nếu Anh rời EU thì số phiếu của họ tại EP gần như sẽ không thay đổi.
Khả năng gây ảnh hưởng tới giới lãnh đạo EU đã đánh dấu một sự thay đổi đáng kể của khối đảng Xanh.
Chỉ cách đây vài năm, các cuộc thăm dò dư luận cho thấy đảng Xanh nhiều khả năng sẽ mất một nửa số ghế ở Brussels. Tuy nhiên, thực tế là số ghế của họ đã tăng lên gần một nửa.
Từng bị coi là những người lý tưởng hóa bị gạt ra ngoài lề- những người phi thực tế và không quan tâm tới kinh tế, sau nhiều năm là một phần trong các liên minh ở nhiều nước, nổi bật nhất là ở Đức, đã giúp đảng Xanh xây dựng được uy tín là một đảng của chính phủ, chứ không chỉ là "nhà" của các cử tri phản kháng đầy bất mãn.
Và gần đây hơn, họ đã củng cố một bản tuyên ngôn, đưa vấn đề công bằng xã hội và nhân quyền vào vị trí trung tâm của cuộc chiến vì hành tinh này, từ đó thu hút các cử tri đang bị vỡ mộng với các đảng trung tả chủ lưu.
Terry Reintke, một nghị sỹ thuộc Đảng Xanh của Đức, nhân vật được miêu tả là sự trỗi dậy của một "làn sóng xanh" nói: "Chúng tôi rất vui mừng, tuy nhiên điều này cũng đặt ra cho chúng tôi nhiều trách nhiệm; Mọi người không bỏ phiếu cho chúng tôi chỉ vì muốn phản kháng mà bởi vì chính sách của chúng tôi."
Ngày 1/6, lần đầu tiên trong lịch sử Đức, một cuộc bỏ phiếu đã đưa đảng Xanh lên vị trí trên tất cả các đảng khác, với 27% số phiếu bầu.
Đảng Liên minh dân chủ Cơ đốc giáo (CDU) của Thủ tướng Angela Merkel chỉ giành được 26% số phiếu, và đảng Dân chủ xã hội (SPD) đạt 12%, và đảng cực hữu Sự lựa chọn vì nước Đức (AfD) là 11%.
Khối đảng Xanh của châu Âu đã được lợi từ các phong trào phản kháng dân sự ngày càng tăng, bao gồm các cuộc bãi khóa mà đi đầu là cô bé người Thụy Điển Greta Thunberg, và ở Anh là Phong trào chống lại sự tuyệt chủng.
Sự ủng hộ của các cử tri đối với đảng Xanh cho thấy sức ảnh hưởng của họ sẽ còn tăng lên. Những người trẻ tuổi nghiêng hẳn về phía các đảng Xanh ở các quốc gia mà đảng này đã đạt kết quả bầu cử tốt.
Nghị sỹ châu Âu mới của Dublin, Ciarán Cuffe, đại diện đầu tiên của đảng Xanh mà thành phố này "cử" tới châu Âu trong hai thập kỷ qua, nói: "6 tháng hay 1 năm trước, chúng tôi được dự đoán sẽ mất ghế.
Tuy nhiên, từ mùa Thu năm ngoái, mọi người quan tâm hơn tới biến đổi khí hậu, vấn đề đang đi vào ý thức, trái tim và trí óc của người dân, đặc biệt là những người trẻ tuổi. Cho dù họ không tự bỏ phiếu, họ có thể tác động tới cha mẹ và ông bà của mình."
Sự nổi lên của đảng Xanh không phải là một sự trỗi dậy trên toàn châu Âu.
Ở Hungary và Áo, các đảng Xanh đã mất ghế, đa số các nghị sỹ châu Âu của các đảng Xanh đến từ khu vực phía Bắc và phía Tây, và một số ngoại lệ là chiến thắng bất ngờ ở Bồ Đào Nha, Litva và 4 thành viên thuộc đảng "cướp biển" đến từ Cộng hòa Czech trong liên minh.
Sara Hobolt, Giáo sư về chính trị châu Âu của Trường Kinh tế London, nói: "Đảng Xanh đã làm tốt ở Tây Âu, đặc biệt là Đức, Pháp, Anh và Ireland. Tuy nhiên, họ không phải là 'hiện tượng' trên khắp châu Âu giống như những người dân túy, họ không thực sự tồn tại ở Trung và Đông Âu."
Các nhóm đảng đến từ Đông Âu nằm trong số 30 đảng quốc gia tạo thành khối đảng Xanh châu Âu, và các đồng minh ở Tây Âu hy vọng rằng họ có thể giúp các đảng này và củng cố toàn bộ khối đảng Xanh.
Reintke, nghị sỹ châu Âu đến từ đảng Xanh của Đức, nói: "Chúng tôi có các đảng thành viên ở phần lớn các quốc gia EU, tuy nhiên họ đã không vượt qua ngưỡng (để giành được ghế). Trong những năm tới, chúng tôi sẽ tập trung vào việc làm thế nào để tăng cường sức mạnh cho các đảng này."
Một điều chắc chắn sẽ giúp ích cho khối đảng Xanh là nhận thức ngày càng tăng lên của các cử tri đối với cuộc khủng hoảng khí hậu.
Ông Hobolt nói: "Các vấn đề xanh chắn chắc sẽ không biến mất... Hãy tiến lên, tôi không cho rằng đảng Xanh sẽ bị thu nhỏ lại"./.
