Mở màn cho hoạt động đối ngoại năm 2017, Philippines sẽ là chặng dừng chân đầu tiên của Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe trong đợt công du các nước ASEAN diễn ra từ ngày 11/1.
Giới chuyên gia nhận định đây sẽ là chuyến thăm đặc biệt đối với Philippines, đồng thời thể hiện nỗ lực của Nhật Bản nhằm củng cố hơn nữa quan hệ đối tác chiến lược song phương.
Nhật Bản là đối tác chiến lược của Philippines, đồng thời là nước cung cấp viện trợ phát triển chính thức (ODA) lớn nhất cho quốc gia này.
Theo lịch trình chuyến thăm, Thủ tướng Abe và Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte sẽ thảo luận một loạt vấn đề từ kinh tế, quốc phòng cho tới cuộc chiến chống khủng bố và chiến dịch truy quét tội phạm ma túy tại Philippines.
Phát biểu với báo chí trước thềm chuyến thăm, Tổng thống Duterte nhấn mạnh chuyến thăm của ông Abe sẽ là “chuyến thăm thể hiện tình đoàn kết.”
Điểm đặc biệt trong chuyến thăm là Thủ tướng Abe sẽ là người đứng đầu chính phủ nước ngoài đầu tiên đến Davao, quê hương và cũng là nơi ông Duterte từng có 23 năm làm thị trưởng trước khi đắc cử tổng thống. Davao, thuộc đảo Mindanao ở phía Nam Philippines, là thành phố đông dân thứ ba ở Philippines với 1,6 triệu dân, là nơi nhận được ODA lớn nhất của Nhật Bản.
Điều đáng chú ý là Davao, được mệnh danh là “Tiểu Tokyo,” có đông đảo người Philippines gốc Nhật sinh sống, chủ yếu là những người lao động và binh lính Nhật Bản đến đây vào những năm đầu thế kỷ 20.
Sau Chiến tranh thế giới thứ 2, Davao đã nhận được nhiều dự án do Nhật Bản hỗ trợ để giảm nghèo và củng cố nền hòa bình. Đối với Tổng thống Duterte, bên cạnh sự quan tâm của ông Abe dành cho cộng đồng gốc Nhật Bản tại đây, Davao chính là nơi mà Nhật Bản thể hiện tình hữu nghị thực sự với Philippines.
Kể từ khi lên cầm quyền, Tổng thống Duterte chủ trương tranh thủ sự hỗ trợ kinh tế của nước ngoài, đồng thời thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ. Chính vì vậy, việc Nhật Bản đề xuất các gói cho vay ưu đãi như gói 2,4 tỷ USD để xây dựng tuyến đường sắt mới nhằm cải thiện năng lực giao thông Manila hay các thỏa thuận kinh tế, cam kết đầu tư cho các dự án hạ tầng Philippines được đưa ra trong chuyến thăm của ông Duterte đến Nhật Bản hồi cuối năm 2016 đã đáp ứng được mong muốn của Tổng thống Philippines.
Đặc biệt, việc Nhật Bản ủng hộ cuộc chiến bài trừ ma túy, mong muốn đóng góp vào nỗ lực này để đưa ASEAN trở thành khu vực không có ma túy, đã tạo được thiện cảm với Tổng thống Duterte, vốn đang bị Mỹ chỉ trích gay gắt vì cuộc chiến này.
Cùng với kinh tế, Nhật Bản tích cực hỗ trợ tiến trình hòa bình tại Mindanao, tăng cường năng lực quốc phòng của Philippines đối với lĩnh vực an ninh biển. Hiện có sáu phi công thuộc Hải quân Philippines đang được đào tạo tại Nhật Bản để lái máy bay tuần tra TC90, loại máy bay dự kiến sẽ được chuyển cho Philippines trong đầu năm nay.
Người phát ngôn quân đội Philippines, Tướng Restituto Padilla, cho biết Lực lượng phòng vệ biển Nhật Bản (JMSDF) sẽ giám sát chương trình huấn luyện phi công tại Căn cứ không quân Tokushima ở tỉnh Tokushima.
Về phía Nhật Bản, tăng cường quan hệ với Philippines nằm trong chủ trương gia tăng quan hệ với các quốc gia Đông Nam Á, từ đó nâng cao vai trò của Nhật Bản trong khu vực.
ASEAN, trong đó có Philippines, là khu vực kinh tế năng động, là một thị trường tiềm năng cho xuất khẩu hạ tầng của Nhật Bản, một trong những cột trụ chính trong chiến lược kinh tế Abenomics. Sau thất bại trước Trung Quốc trong dự án đầu tư đường sắt cao tốc tại Indonesia, Nhật Bản rõ ràng không muốn chậm chân trong cuộc chạy đua vào thị trường sôi động này.
Trong lĩnh vực quốc phòng, việc tăng cường vai trò của Nhật Bản tại Philippines sẽ giúp Tokyo có tiếng nói lớn hơn trong vấn đề Biển Đông, lộ trình hàng hải quan trọng đối với Nhật Bản cũng như của thế giới.
Với lịch sử quan hệ hữu nghị, sự đồng thuận trong nhiều mối quan tâm chung từ kinh tế đến an ninh, chuyến thăm Philippines của Thủ tướng Abe được đánh giá là sẽ càng thắt chặt quan hệ đối tác chiến lược Nhật Bản-Philippines, đặc biệt trong bối cảnh tình hình khu vực và thế giới đã và đang có nhiều diễn biến phức tạp./.