Hãng hàng không Kenya Airways khai thác đường bay đến Việt Nam. (Ảnh: Võ Phương/Vietnam+) Hàng loạt các hãng hàng không nước ngoài tại Việt Nam đều than phiền đến các khó khăn, vướng mắc liên quan đến chính sách vận tải hàng không; phí khai thác, tần suất giữa các chuyến bay, máy móc soi chiếu, thủ tục check-in, hạ tầng hàng không... đã được Bộ Giao thông Vận tải giải đáp nhằm tạo thuận lợi cho vận tải hàng không.
Giải đáp nhiều vấn đề “nóng”
Tại Hội nghị đối thoại với các hãng hàng không năm 2016 vào sáng 18/11, đại diện các hãng hàng không nước ngoài cho rằng, phí khai thác, giá phí tại sân bay thay đổi nhưng thông báo cho các hãng thời gian rất ngắn nên không kịp xoay sở. Do đó, các hãng hàng không đều kiến nghị cần có thông báo cho các hãng sớm, rõ ràng để có kế hoạch cân đối, cũng như để biết đến một số chính sách ưu đãi của Việt Nam.
Đặc biệt, trong trường hợp chậm hủy chuyến, các hãng hàng không bị xử phạt và phía Cảng vụ yêu cầu phải trả tiền ngay lập tức; chi phí sân bay cao, đặc biệt là đường bay mới hoặc tăng tần suất thì chịu phí khai thác tương đối cao so với các nước trong khu vực.
“Hãng hàng không sẵn sàng nộp phạt khi có lỗi nhưng nếu yêu cầu nộp phạt ngay thì rất khó vì cũng phải cho các hãng giải thích trình bày về nguyên nhân, lý do,” lãnh đạo một hãng hàng không nước ngoài than thở.
Tại hội thảo, các hãng hàng không kiến nghị có đường riêng ở khu vực xuất nhập cảnh cho hành khách để tạo thuận lợi cho việc làm thủ tục; thiết lập cơ sở y tế ở sân bay có đủ khả năng, thẩm quyền để đưa ra chứng nhận tình trạng sức khỏe của hành khách; đẩy mạnh các dự án các Cảng hàng không sân bay, tính đến phương án thúc đẩy thủ tục check-in thuận tiện hơn...
Hai hãng hàng không Thai Airway (Thái Lan) và China Airlines (Đài Loan) cho rằng, máy soi an ninh còn hạn chế khi kiện hàng lớn chưa có máy soi chiếu mà soi bằng mắt thường, an ninh hàng không chưa đảm bảo và không hiệu quả nên giờ cao điểm hàng hóa bị tắc nghẽn, chậm trễ nhiều.
Ông Trịnh Ngọc Thành, Phó Tổng giám đốc Tổng công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines) đặt câu hỏi, khi sửa chữa 2 đường băng Tân Sơn Nhất, và Nội Bài (sơ bộ mất bốn tháng) thì điều phối giờ hạ, cất cánh tại sân bay (Slots) phân bổ trong giai đoạn sửa chữa có giảm không? Nếu giảm thì Cục Hàng không chủ trì, chốt lịch sớm để thông báo sớm cho các hãng hàng không vì ảnh hưởng nghiêm trọng đến kế hoạch khai thác của các hãng hàng không trong và ngoài nước.
Ông Lại Xuân Thanh, Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam thừa nhận thực tế hiện hạ tầng một số sân bay như Tân Sơn Nhất, Nội Bài chưa đáp ứng được yêu cầu của các hãng hàng không, đặc biệt là vận tải hàng hóa riêng.
“Khi sửa đường băng Tân Sơn Nhất và Nội Bài chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến slots khai thác bay của các hãng. Cục sẽ làm sớm kế hoạch để gửi đến các hãng hàng không,” ông Thanh nói.
Trả lời câu hỏi làm thế nào để duy trì sự phát triển của hàng không trong bối cảnh Tân Sơn Nhất thì quá tải mà Long Thành thì cần thời gian để xây dựng, ông Thanh cho rằng, ngành hàng không đã báo cáo Bộ Giao thông Vận tải kế hoạch rất lớn để giải quyết các vấn đề cơ bản này, như mở rộng sân đỗ ở Tân Sơn Nhất thêm 21ha; nâng cấp đường cất hạ cánh ở Nội Bài và Tân Sơn Nhất; máy soi chiếu hàng hóa quá khổ; nghiên cứu để tiếp tục đầu tư, đáp ứng được yêu cầu của các hãng...
Chưa có ý định nâng giá phí bay quốc tế
Về chính sách giá hàng không, theo lãnh đạo Cục Hàng không, hiện nay, chi phí khai thác của Việt Nam cao thứ 3 (sau Singapore và Thái Lan). Các loại giá được xây dựng và đưa ra ở mức hợp lý, tuân thủ theo các hướng dẫn của Tổ chức Hàng không Dân dụng Quốc tế (ICAO) và có nhiều loại giá được giữ ổn định từ nhiều năm nay.
“Cục Hàng không cũng có chính sách giảm giá cụ thể cho các hãng hàng không khi mở mới các đường bay nhằm chia sẻ khó khăn về tài chính trong giai đoạn đầu khai thác đi/đến Việt Nam,” Cục trưởng Cục Hàng không nhấn mạnh.
Bổ sung thêm, người đứng đầu ngành hàng không cho biết, giá phí vừa đảm bảo hài hòa giữa đơn vị quản lý sân bay để có thể tái đầu tư, nhưng giá cũng cần minh hoạch, rõ ràng có thời gian để hiệp thương với bên trả phí. Bộ Giao thông Vận tải chưa có ý định nào về việc nâng giá phí liên quan đến hoạt động bay quốc tế.
Bộ Giao thông Vận tải chưa có ý định nào về việc nâng giá phí liên quan đến hoạt động bay quốc tế. (Nguồn:Kyodo) Đối với chính sách mở cửa bầu trời trong đó có thương quyền 5 (quyền nhận hành khách, hàng hóa, thư tín từ quốc gia của hãng chuyển chở tới lãnh thổ nước ngoài) theo hướng tự do hóa, ông Thanh khẳng định, việc trao đổi thương quyền 5 phụ thuộc vào thỏa thuận giữa các nhà chức trách hàng không, trên cơ sở hài hòa lợi ích giữa các quốc gia và các hãng hàng không.
Đại diện hãng hàng không Asia cho rằng, Việt Nam cần thành lập Ủy ban phối hợp ra quyết định điều hành bay tại cảng hàng không (CDM) nhằm điều phối hoạt động của tàu bay tại cảng đạt hiệu quả cao, giảm thiểu tình trạng chậm chuyến vì lý do điều hành bay.
Theo ông Đinh Việt Thắng, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng công ty Quản lý bay (VATM), Việt Nam chưa triển khai CDM. Theo thông lệ, trên thế giới bắt buộc phải có quy định không của ngành hàng không, các sân bay lớn có Hội đồng chung giữa 3 bên, để chia sẻ thông tin cũng như phối hợp để xác định giờ máy bay cất hạ cánh để điều phối sân bay.
“Các sân bay lớn trên thế giới cơ quan chịu trách nhiệm đầu mối chính là nhà điều hành sân bay. Nếu cứ để như hiện nay thì một chuyến bay rất nhiều đối tượng tham gia vào như suất ăn, xăng dầu, mặt đất, hãng hàng không, sân bay, quản lý bay thì sẽ khó có thể vận hành được tốt. Nếu ACV thấy khó có thể đảm nhiệm thì VATM sẵn sàng đảm nhiệm việc này, trên cơ sở các thông tin, sự thay đổi trong hoạt động phải thường xuyên được nắm bắt để điều chỉnh hoạt động cho hài hòa, đúng giờ tại các sân bay,” ông Thắng bày tỏ quan điểm.
Nhấn mạnh hội nghị đối thoại đã có những cuộc trao đổi trực tiếp, thẳng thắn về mọi vấn đề vướng mắc trong hoạt động vận chuyển hàng không quốc tế tại Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Nhật cam kết sẽ tiếp tục làm việc với các cơ quan quản lý Nhà nước liên quan trong lĩnh vực xuất nhập cảnh, kiểm dịch cũng như các doanh nghiệp cảng hàng không, quản lý bay để có các biện pháp điều chỉnh theo hướng tạo thuận lợi nhất cho các hãng hàng không.
“Chính phủ, các cơ quan quản lý Nhà nước về giao thông vận tải và hàng không Việt Nam sẽ tạo mọi điều kiện cho hoạt động kinh doanh hàng không quốc tế theo hướng phát triển bền vững, đồng thời tiếp tục mở rộng hoạt động khai thác quốc tế đến Việt Nam,” Thứ trưởng Nhật quả quyết./.
Theo báo cáo của Cục Hàng không Việt Nam, hiện tại có 55 hãng hàng không nước ngoài với gần 100 đường bay quốc tế đi/đến Việt Nam. Tốc độ tăng trưởng về hành khách, hàng hóa luôn đạt mức trung bình 14-15% trong giai đoạn 20 năm qua.
Trong chín tháng vừa qua, tổng số khách quốc tế đi/đến Việt Nam và hàng hóa vận chuyển tại các sân bay Việt Nam đạt 114.000 chuyến bay (tăng 24,8%) và 17,5 triệu hành khách (tăng 32,5%), 467.000 tấn hàng hóa (tăng 3,1%,) so với cùng kỳ năm 2015.
