Sáng 12/1, tiếp tục chương trình phiên họp thứ 52, tại Nhà Quốc hội, với sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về các báo cáo công tác nhiệm kỳ 2016-2021 của Tòa án Nhân dân và Viện Kiểm sát Nhân dân.
Trình bày Báo cáo về công tác của các tòa án trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV, Chánh án Tòa án Nhân dân Tối cao Nguyễn Hòa Bình nêu rõ mặc dù số lượng công việc tăng (bình quân mỗi năm tăng khoảng 8%) với tính chất phức tạp, quy mô lớn và phải thực hiện nghiêm việc tinh giản biên chế nhưng các tòa án đã không ngừng đổi mới, triển khai nhiều biện pháp đột phá, sáng tạo nên đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ Quốc hội giao với chất lượng cao và đạt được nhiều kết quả nổi bật.
Cụ thể, Tòa án Nhân dân các cấp đã đưa ra xét xử nghiêm 7.463 vụ án tham nhũng, chức vụ, kinh tế nghiêm trọng, phức tạp với 14.540 bị cáo và áp dụng hình phạt tương xứng với tính chất, mức độ nguy hiểm của hành vi phạm tội; nghiêm khắc đối với người chủ mưu, cầm đầu, lợi dụng chức vụ chiếm đoạt tài sản của Nhà nước; đã áp dụng các biện pháp thu giữ, tạm giữ, kê biên tài sản, phong tỏa tài khoản để thu hồi hàng chục nghìn tỷ đồng theo đúng quy định của pháp luật… Kết quả xét xử các vụ án tham nhũng, chức vụ, kinh tế được Đảng, Nhà nước và nhân dân đánh giá cao, dư luận đồng tình, ủng hộ.
Báo cáo tổng kết công tác ngành kiểm sát nhân dân trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV do Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao Lê Minh Trí trình bày.
Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao đã chỉ đạo toàn ngành kiểm sát quán triệt, thực hiện nghiêm, hiệu quả các chủ trương của Đảng về cải cách tư pháp và phòng, chống tham nhũng, các yêu cầu của Đảng, Quốc hội về công tác đấu tranh phòng, chống vi phạm pháp luật và tội phạm; nỗ lực triển khai, thực hiện quyết liệt, đồng bộ nhiều giải pháp, tạo sự chuyển biến tích cực trên tất cả các mặt công tác, nhất là nhiệm vụ phòng, chống oan, sai, chống bỏ lọt tội phạm.
Cụ thể, chất lượng công tác giải quyết án hình sự tiếp tục được nâng lên, hạn chế các trường hợp oan, sai, bỏ lọt tội phạm. Ngành kiểm sát nhân dân đã xử lý kịp thời, nghiêm minh, bảo đảm yêu cầu chính trị, yêu cầu pháp luật các vụ án về tham nhũng, kinh tế lớn.
Công tác kiểm sát hoạt động tư pháp tiếp tục có nhiều chuyển biến rõ nét; đặc biệt đã kịp thời phát hiện nhiều vi phạm trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án; ban hành hơn 71.000 kháng nghị, kiến nghị yêu cầu khắc phục, phòng ngừa. Số lượng, chất lượng kháng nghị các loại án tăng và cơ bản đáp ứng yêu cầu Quốc hội; hiệu lực các bản kiến nghị được nâng lên và vượt trên 15% chỉ tiêu của Quốc hội.
Tỷ lệ giải quyết đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm tăng dần theo từng năm; đã khắc phục tình trạng đơn tồn đọng; hạn chế thấp nhất các trường hợp đã trả lời không có căn cứ kháng nghị nhưng sau đó lại kháng nghị và tình trạng đơn quá hạn giải quyết.
Triển khai nhiều giải pháp đồng bộ
Trình bày Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Tư pháp về các Báo cáo nêu trên, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết trong bối cảnh có nhiều thuận lợi nhưng cũng không ít khó khăn, thách thức của nhiệm kỳ 2016-2021 nhưng Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, Tòa án Nhân dân Tối cao đã nỗ lực triển khai đồng bộ nhiều giải pháp để thực hiện nhiệm vụ.
Nhìn chung, kết quả công tác của Viện Kiểm sát Nhân dân các cấp, Tòa án Nhân dân các cấp đã có nhiều chuyển biến tích cực, về cơ bản đạt và vượt nhiều chỉ tiêu, yêu cầu trong các Nghị quyết của Quốc hội, đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, giải quyết kịp thời các tranh chấp, khiếu kiện; góp phần quan trọng giữ vững an ninh, trật tự an toàn xã hội và thúc đẩy kinh tế-xã hội phát triển.
Viện Kiểm sát Nhân dân đã thực hiện nhiều giải pháp nâng cao chất lượng thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử các vụ án hình sự. Trách nhiệm công tố của kiểm sát viên tại các phiên tòa được nâng lên.
Số bị can bị truy tố mà tòa án cấp sơ thẩm tuyên không phạm tội đã giảm nhiều theo từng năm. Tỷ lệ kháng nghị phúc thẩm được tòa án chấp nhận năm 2019, năm 2020 và tỷ lệ kháng nghị giám đốc thẩm được Tòa án chấp nhận trong nhiệm kỳ vượt chỉ tiêu của Quốc hội.
[Chuyển đổi phương thức đầu tư 2 dự án thành phần trên cao tốc Bắc-Nam]
Công tác đấu tranh, xử lý tội phạm tham nhũng có nhiều chuyển biến tích cực, tỷ lệ giải quyết án tham nhũng đạt cao; tỷ lệ thu hồi tài sản năm sau cao hơn năm trước. Tuy nhiên, vẫn còn để xảy ra một số trường hợp bị truy tố oan; truy tố sai tội danh, sai khung hình phạt; Viện Kiểm sát Nhân dân phải rút một phần hoặc toàn bộ quyết định truy tố trước khi mở phiên tòa. Một số kháng nghị thiếu căn cứ, sau đó Viện Kiểm sát Nhân dân cấp trên phải rút kháng nghị của Viện kiểm sát nhân dân cấp dưới.
Đối với công tác của Tòa án Nhân dân, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội đánh giá tòa án các cấp đã triển khai đồng bộ các giải pháp để nâng cao chất lượng xét xử các vụ án hình sự. Tỷ lệ giải quyết án đạt 99,5%, vượt 11,5% so với chỉ tiêu của Quốc hội; đã căn bản khắc phục được việc để án quá thời hạn, hầu hết các vụ án đưa ra xét xử đều trong thời hạn luật định; riêng án kinh tế, tham nhũng, không có vụ án nào để quá thời hạn.
Đặc biệt, trong nhiệm kỳ, chưa phát hiện trường hợp nào kết án oan người vô tội. Hình phạt mà Tòa án áp dụng cơ bản nghiêm minh, đúng pháp luật. Tỷ lệ các bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan đạt chỉ tiêu của Quốc hội (không quá 1,5%) và giảm dần qua các năm…
Nhất trí với các đánh giá, nhận định của Ủy ban Tư pháp, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng so với nhiệm kỳ trước, công tác tư pháp nhiệm kỳ này đã có nhiều chuyển biến, để lại dấu ấn, trong đó công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế về công tác tư pháp đã được triển khai đồng bộ, đầy đủ, từ xây dựng các luật về giám định tư pháp, luật về tố tụng, một số văn bản liên quan đến bồi thường, đặc xá… đã tạo cơ sở pháp lý cho các cơ quan này thực hiện chức năng, nhiệm vụ của mình.
Công tác cải cách tư pháp đạt được kết quả tiến bộ, thể hiện rõ trong tranh tụng, quyền bào chữa của luật sư, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của Nhà nước, của cơ quan, tổ chức, cá nhân.
Kết luận một số nội dung làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đánh giá báo cáo tổng kết nhiệm kỳ được chuẩn bị công phu, kỹ lưỡng. Sau khi tiếp thu, chỉnh sửa bổ sung các ý kiến góp ý của thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội thì đủ điều kiện trình tại Kỳ họp thứ 11 của Quốc hội; đề nghị ngành kiểm sát nhân dân hoàn thiện báo cáo để trình ra Quốc hội tại kỳ họp tới đây.
Phát biểu bế mạc phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nhấn mạnh Phiên họp thứ 52 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội - phiên họp mở đầu của năm 2021 đã kết thúc tốt đẹp, hoàn thành chương trình đề ra.
Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu ghi nhận các nội dung của phiên họp lần này được chuẩn bị tương đối chu đáo, đầy đủ, là cơ sở giúp Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.
Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đề nghị sau khi phiên họp kết thúc Chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước báo cáo Chủ tịch nước chỉ đạo Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, Tòa án Nhân dân Tối cao, Kiểm toán Nhà nước tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để bổ sung hoàn thiện các báo cáo tổng kết công tác nhiệm kỳ trình Quốc hội tại Kỳ thứ 11.
Thường trực các Ủy ban của Quốc hội có liên quan, Ban Công tác đại biểu phối hợp với các cơ quan tổ chức hữu quan thực hiện kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với các nội dung thuộc trách nhiệm, tập trung vào những nội dung trình Quốc hội vào kỳ họp tới và khẩn trương hoàn chỉnh các Nghị quyết đã được thông qua tại phiên họp để trình ký ban hành.
Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nhấn mạnh trong thời gian tới, các đơn vị cần tập trung chuẩn bị tốt cho Kỳ họp thứ 11 và nhất là chuẩn bị tổng kết nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV, chuẩn bị cho công tác tổ chức bầu cử Quốc hội khóa XV và đại biểu Hội đồng nhân dân cấp nhiệm kỳ 2021-2026, đồng thời chú ý đến phiên họp thứ 53 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội dự kiến tổ chức sau Tết Nguyên đán Tân Sửu 2020 để kịp thời hoàn thiện công tác chuẩn bị cho phiên họp từ trước Tết.
Tại phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã biểu quyết phê chuẩn quyết định của Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao về việc thành lập Phòng giám định kỹ thuật hình sự thuộc Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao với tỷ lệ tán thành 100%.
Cũng trong sáng 12/1, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua 4 nghị quyết về điều chỉnh địa giới hành chính của một số đơn vị hành chính cấp xã thuộc tỉnh Đắk Nông; thành lập thị trấn Cát Tiến, huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định; thành lập 2 phường thuộc tỉnh Hòa Bình và 5 phường thuộc thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh.
Cũng tại phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành với đề nghị của Chính phủ, thống nhất tạm dừng xem xét việc điều chỉnh địa giới hành chính, thành lập đơn vị hành chính trên toàn quốc từ tháng 2/2021 đến sau bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026 để bảo đảm các địa phương thực hiện tốt công tác bầu cử./.