Phiên họp toàn thể nhân Ngày Hội đoàn nhằm kết nối các Hiệp hội hữu nghị và đoàn kết Việt-Pháp. (Ảnh: Bích Hà/Vietnam+) Là dân tộc yêu chuộng hòa bình đồng thời có lịch sử gắn bó lâu dài với Việt Nam, nhân dân Pháp luôn đi đầu trong cuộc đấu tranh của công luận quốc tế đòi công lý cho các nạn nhân chất độc da cam Việt Nam thông qua việc bày tỏ sự ủng hộ, tình đoàn kết đồng thời triển khai các dự án giúp đỡ thiết thực các nạn nhân.
Cùng với vụ kiện các công ty hóa chất Mỹ sản xuất chất độc da cam/dioxin của nạn nhân Trần Tố Nga đang diễn ra tại Pháp, một phong trào ủng hộ đang hình thành và ngày càng lan rộng trong nhiều tầng lớp người dân Pháp, trong các hội đoàn hữu nghị và đoàn kết với Việt Nam nhằm tăng cường nhận thức về tác hại của chất độc da cam/dioxin đối với con người và môi trường, đòi các công ty hóa chất và giới chức Mỹ thừa nhận sai lầm trước đây, có những việc làm cụ thể nhằm hỗ trợ các nạn nhân về vật chất và tinh thần, trả lại họ quyền được sống trong phẩm giá.
Tại nhiều diễn đàn chính thức, các hội nghị, các buổi thuyết trình hoặc các dịp gặp gỡ, nhiều người bạn Pháp đã lên án việc quân đội Mỹ rải chất độc da cam/dioxin xuống miền Nam Việt Nam trong những năm chiến tranh trước đây. Theo họ, việc làm đó đã vi phạm các công ước nhân đạo, trở thành cuộc chiến tranh hóa học đầu tiên trong lịch sử nhân loại.
Hành động đáng hổ thẹn đó cũng gây ra một thảm họa về sức khỏe con người và môi trường đối với Việt Nam. Hơn 40 năm đã trôi qua nhưng chất độc da cam/dioxin vẫn đang tiếp tục hủy diệt thầm lặng khiến hàng triệu người dân Việt Nam bị bệnh tật giày vò và những đứa trẻ vô tội sinh ra trong các thế hệ thứ hai, ba và tư tiếp tục phải gánh chịu hậu quả khủng khiếp của loại hóa chất độc hại được biết tới với cái tên như bao loại hóa chất được sử dụng trong nông nghiệp khác: chất khai quang, diệt cỏ.
Chất độc da cam, câu hỏi cho nền văn minh nhân loại
Theo ông Paul Fromonteil, Ủy viên danh dự vùng Poitou-Charentes, Chủ tịch Ủy ban 86 thuộc Hội Hữu nghị Pháp-Việt (AAFV), vấn đề chất độc da cam không phải là một vấn đề của quá khứ mà là vấn đề của nền văn minh, bởi vì những tác hại khủng khiếp mà chất độc da cam gây ra đối với con người đang đặt ra vấn đề đối với nền văn minh nhân loại.
Ông Paul Fromonteuil, Chủ tịch Ủy ban 86 thuộc Hội Hữu nghị Pháp-Việt. (Ảnh: Bích Hà/Vietnam+) Trao đổi với phóng viên TTXVN bên lề một hội thảo, ông Fromonteil đặt câu hỏi: Tại sao nước Mỹ lại cho mình quyền sử dụng một loại hóa chất như vậy trong chiến tranh nhằm tấn công vào các tế bào trong con người, gây ra những hậu quả khủng khiếp và những nỗi đau dai dẳng? Tại sao khi các nạn nhân chất độc da cam Việt Nam tiến hành vụ kiện, nước Mỹ đã bác đơn, từ chối bồi thường?
Và ông Fromonteil tự trả lời: Bởi vì nước Mỹ luôn đặt vấn đề tài chính và lợi nhuận lên chính cao hơn vấn đề con người trong khi lẽ ra, phải đảo ngược thứ tự này, có nghĩa là cần phải đặt vấn đề con người lên cao hơn các vấn đề tài chính.
Liên quan đến vụ kiện các công ty Mỹ do bà Trần Tố Nga đứng tên, ông nói: “Vì những lý do nhân đạo, chúng ta cần phải đi đến cùng trong vụ kiện này. Việc đòi công lý cho các nạn nhân chất độc da cam không chỉ liên quan đến Việt Nam, mà đây còn là đòi hỏi của xã hội văn minh, trong đó mọi người có quyền được sống trong hòa bình, hạnh phúc, được tôn trọng và được đối xử công bằng. Trong cuộc đấu tranh này, Hội hữu nghị Pháp-Việt luôn tham gia tích cực và đi bên cạnh nhân dân Việt Nam.”
Quan điểm này được ông Francis Gendreau, nguyên Chủ tịch AAFV, một người bạn thân thiết của nhân dân Việt Nam, chia sẻ: “Việc quân đội Mỹ rải chất độc da cam xuống miền Nam Việt Nam là một tội ác chống lại nhân loại. Chúng ta không thể để lại một tội ác ở mức độ như vậy không bị trừng phạt. Bà Trần Tố Nga là một phụ nữ can đảm vì đã dám tiến hành vụ kiện các công ty hóa chất Mỹ. Vụ kiện không phải cho riêng bà Nga mà là cho tất cả các các nạn nhân chất độc da cam Việt Nam. Chúng tôi sẽ tiếp tục chiến đấu cho đến khi tìm được một giải pháp pháp lý cho các nạn nhân chất độc da cam.”
Ông tâm sự: “Tôi quan tâm đến vấn đề chất độc da cam đã từ hơn 15 năm nay, bắt đầu từ những lần gặp gỡ và tiếp xúc với Phó Chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình. Trong các cuộc gặp, bà luôn đề nghị chúng tôi làm hết sức để nâng cao nhận thức của cộng đồng quốc tế về những vấn đề liên quan đến Việt Nam, đặc biệt là trong vấn đề chất độc da cam. Chính vì vậy, Hội Hữu nghị Pháp-Việt đã tập trung tuyên truyền trong công luận và giới chức tại Pháp về vấn đề này. Chúng tôi đã tổ chức một hội nghị lớn tại Thượng viện vào năm 2005 về vấn đề chất độc da cam và đã xuất bản cùng năm đó cuốn sách “Chất độc da cam tại Việt Nam: Tội ác hôm qua, thảm kịch ngày nay” nhằm thu hút sự chú ý của công luận.”
Nhân rộng những dự án của tình hữu nghị và đoàn kết
Trong một buổi tọa đàm nhân ngày hội giao lưu kết nối các hiệp hội Việt Nam và Pháp tổ chức vào tháng Sáu vừa qua tại thành phố Montreuil, ngoại ô Paris, trên 30 tổ chức, hội đoàn của Pháp đã tham gia buổi tọa đàm có chủ đề “Đoàn kết-Sức khỏe” nhằm thảo luận sâu về sự phối hợp hành động để giúp đỡ người dân Việt Nam nói chung, chăm sóc, hỗ trợ các nạn nhân chất độc da cam nói riêng một cách hiệu quả hơn.
Những người bạn Pháp không chỉ đề xuất các dự án mà còn bắt tay vào những công việc hết sức tỉ mỉ và cụ thể như phát tờ rơi kêu gọi quyên góp, làm một số hàng thủ công đem bán lấy tiền gây quỹ để triển khai các dự án nhân đạo tại Việt Nam. Với họ, chung tay làm dịu bớt nỗi đau thể chất và tinh thần của các nạn nhân chất độc da cam không chỉ là một bổn phận, mà sự chia sẻ một cách tự nguyện đó còn làm cho cuộc sống của họ trở nên có ý nghĩa hơn.
Ông Alain Bonnet, Tổng Thư ký Ủy ban quốc gia 'Làng Hữu nghị Vân Canh' của Pháp. (Ảnh: Bích Hà/Vietnam+) Ông Alain Bonnet, Tổng thư ký Ủy ban quốc gia “Làng Hữu nghị Vân Canh” của Pháp cho biết: “Chúng tôi đóng góp một phần tài chính vào việc xây dựng Làng Hữu nghị Vân Canh ở ngoại thành Hà Nội, để đón tiếp 120 trẻ em và 80 cựu chiến binh là nạn nhân chất độc da cam. Chúng tôi cũng đề xuất mua một số thiết bị để hỗ trợ trẻ em mắc các dị tật về vận động. Từ hai năm nay, sau khi đề xuất với Ủy ban quốc tế “Làng Hữu nghị Vân Canh” về việc xây một bể bơi có chức năng chữa bệnh, chúng tôi đã quyên góp để cùng với các ủy ban quốc gia khác, tiến hành xây dựng công trình này. Bể bơi trị liệu sẽ góp phần vào việc phục hồi chức năng cho các trẻ em là nạn nhân chất độc da cam, đặc biệt là những em có vấn đề về vận động. Chúng tôi cũng gửi nhiều tình nguyện viên trẻ người Pháp đến làm việc tại đây để họ cũng nhận thức được những tác hại của chất độc da cam.”
Trong cuộc tập hợp lực lượng vì các nạn nhân chất độc da cam, có nhiều tổ chức có quy mô rất nhỏ. Quỹ cảnh báo về chất độc da cam/dioxin (FaAOD) do ông Pierric Le Neveu làm chủ tịch là một tổ chức như vậy.
Dự án do FaAOD triển khai tại Thanh Hóa mỗi năm chỉ giúp đỡ được vài chục hộ gia đình bằng cách cho vay không lãi suất, giúp con em các gia đình nạn nhân chất độc da cam học nghề. Mặc dù vậy, ông Pierric Le Neveu tự hào về ý nghĩa của việc làm này vì nó giúp các bạn trẻ tàn tật có thể lao động kiếm sống và có một chỗ đứng trong xã hội.
Cội nguồn thiêng liêng
Trong công cuộc tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của công luận và triển khai các dự án hỗ trợ, chúng tôi cũng đã gặp rất nhiều kiều bào định cư tại Pháp. Nhiều người trong số họ không sinh ra và lớn lên tại Việt Nam, nhưng cội nguồn thiêng liêng vẫn khiến họ quay về, gắn bó với quê hương và làm hết sức mình để giúp quê hương hàn gắn vết thương chiến tranh.
Ông Chu Khắc Thành, Chủ tịch Hội Thân hữu Việt kiều Ailao tại Pháp, cho biết ông sinh trưởng tại Luang Prabang (Lào), sau này sang Pháp định cư. Ông chưa bao giờ sinh sống ở Việt Nam, nhưng ông luôn tự nhủ mình là người Việt Nam.
Trao đổi với chúng tôi, ông xúc động kể về những lần gặp gỡ với những đứa trẻ đáng thương bị nhiễm chất độc da cam tại làng Hòa Bình (Thanh Xuân, Hà Nội).
Ông Chu Khắc Thành, Chủ tịch Hội thân hữu Việt kiều Ailao tại Pháp. (Ảnh: Bích Hà/Vietnam+) Từ 30 năm qua, ông thường xuyên tổ chức các Đêm tình thương - một hoạt động vừa có tính chất giới thiệu văn hóa Việt Nam, vừa mang tính giải trí nhưng cốt lõi là nhằm nâng cao nhận thức trong cộng đồng người Việt Nam tại Pháp và người Pháp về các căn bệnh đang ngày đêm hành hạ các em nhỏ và quyên góp tiền để chữa bệnh, xây trường và cấp học bổng giúp đỡ những đứa trẻ kém may mắn đó.
Ông Đặng Đình Cung, thuộc Hội Việt Nam-Trẻ em-Nạn nhân chất độc da cam (VNED), cho biết mục tiêu của Hội VNED là giúp đỡ trẻ em là nạn nhân chất độc da cam ở Việt Nam, bản thân tên gọi của hội đã nói lên điều đó.
Mỗi năm, Hội VNED giúp đỡ khoảng 500 gia đình từ tiền quyên góp của một số tổ chức từ thiện và các nhà hảo tâm. Số tiền đó được dùng để chăm sóc y tế, cấp học bổng học nghề, triển khai các dự án vi tín dụng, nhằm giúp gia đình các nạn nhân nâng cao thu nhập.
Những tiếng nói ủng hộ, những hoạt động nhân đạo đang ngày một lan rộng cho thấy một phong trào hậu thuẫn đang hình thành và ngày càng trở nên mạnh mẽ, sâu rộng nhằm giúp đỡ các nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam.
Đối với vụ kiện của nạn nhân Trần Tố Nga tại Pháp, mặc dù trước mắt còn rất nhiều khó khăn do các công ty Mỹ đang tìm cách trì hoãn làm chậm tiến độ vụ kiện, song tinh thần đoàn kết của nhân dân trong nước cùng với sự ủng hộ nhiệt tình của bạn bè trên toàn thế giới sẽ là nguồn động viên quan trọng, tiếp sức cho cuộc đấu tranh đòi công lý trong thời gian tới./.
