Hoạt động khai thác quặng Apatit nằm trên địa bàn thành phố Lào Cai. (Ảnh: Hùng Võ/Vietnam+) Chiều 11/6, Thanh tra Chính phủ công bố thông báo kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách pháp luật trong công tác quản lý, khai thác, chế biến khoáng sản trên địa bàn tỉnh Lào Cai, giai đoạn 2005-2015.
Hiệu quả kinh tế cho Nhà nước từ hoạt động khoáng sản trên địa bàn tỉnh Lào Cai đạt thấp
Theo kết luận thanh tra, công tác quản lý tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh, tuy đã được các cấp các ngành quan tâm chỉ đạo, tổ chức thực hiện các quy định của pháp luật nhưng vẫn còn nhiều tồn tại, khuyết điểm, vi phạm ở hầu hết các khâu từ quy hoạch khoáng sản, cung cấp thông tin về quy hoạch và giới thiệu địa điểm dự án, thẩm định dự án đầu tư và cấp giấy chứng nhận đầu tư, cấp giấy phép khai thác khoáng sản, thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất liên quan đến hoạt động khoáng sản và thực hiện nghĩa vụ tài chính như: tiền thuê đất, thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường; gây thất thu ngân sách Nhà nước.
Việc quản lý và khai thác khoáng sản thiếu chặt chẽ, nhất là việc chấp hành chính sách, pháp luật về hoạt động khoáng sản, chuyển nhượng quyền khai thác khoáng sản, quản lý tài chính thiếu chặt chẽ, có nhiều dự án đầu tư về khoáng sản không hiệu quả, dẫn đến nhiều tố chức, cá nhân vi phạm trong việc quản lý và khai thác khoáng sản, gây lãng phí tài nguyên và khoáng sản của Nhà nước.
"Hiệu quả kinh tế cho Nhà nước từ hoạt động khoáng sản trên địa bàn tỉnh Lào Cai thời gian qua đạt thấp" - Kết luận thanh tra nhấn mạnh.
Những tồn tại, khuyết điểm, sai phạm nêu trên, theo Thanh tra Chính phủ, về khách quan là do một số quy định của pháp luật về hoạt động khoáng sản và liên quan đến hoạt động khoáng sản trước đây chưa cụ thể, thiếu chặt chẽ dẫn đến khi triển khai thực hiện Ủy ban Nhân dân tỉnh Lào Cai và các cơ quan chuyên môn gặp nhiều lúng túng, thiếu sót; về chủ quan là do việc triển khai thực hiện một số quy định của pháp luật liên quan đến công tác quản lý, khai thác khoáng sản của Ủy ban Nhân dân tỉnh Lào Cai và các cơ quan chức năng trong giai đoạn giai đoạn 2005-2015 còn chậm, chưa đồng bộ và thiếu chặt chẽ. Công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản chưa thường xuyên, hiệu quả thấp. Một số chủ đầu tư chưa thực hiện nghiêm túc quy định của pháp luật về nghĩa vụ tài chính và môi trường trong hoạt động khoáng sản.
Thất thoát ngân sách hơn 95,2 tỷ đồng
Kết luận thanh tra cho biết, về thực hiện nghĩa vụ tài chính, giai đoạn từ 2008-2011, Ủy ban Nhân dân tỉnh không ban hành quyết định tính hệ số quy đổi khối lượng từ quặng thành phẩm hoặc quặng tuyển ra quặng nguyên khai để tính phí bảo vệ môi trường, gây thất thoát ngân sách Nhà nước, vi phạm quy định tại Nghị định số 63/2008/NĐ-CP ngày 13/5/2008 của Chính phủ và Thông tư số 67/2008/TT-BTC ngày 21/7/2008 của Bộ Tài chính về phí bảo vệ môi trường đối với khai thác khoáng sản.
"Qua thanh tra tại 6 chủ đầu tư, đã phát hiện việc quản lý nguồn thu tài chính từ hoạt động khoáng sản đang còn nhiều khuyết điểm, vi phạm, gây thất thoát ngân sách Nhà nước với số tiền hơn 95,2 tỷ đồng" - Kết luận thanh cho cho biết.
Từ kết luận nêu trên, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, giao Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Lào Cai khẩn trương rà soát điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất thời kỳ 2011 - 2020, đặc biệt là đối với loại đất hoạt động khoáng sản, tránh chồng lấn vào đất rừng phòng hộ, rừng đặc dụng, đảm bảo diện tích quy hoạch sử dụng đất đã được Chính phủ phê duyệt.
Xử lý về tài chính, Thanh tra Chính phủ yêu cầu xem xét, thu hồi về ngân sách Nhà nước, tổng số tiền sai phạm hơn 82,9 tỷ đồng.
Phó Thủ tướng chỉ đạo thực hiện kết luận thanh tra
Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình đã có ý kiến chỉ đạo về nội dung kết luận thanh tra.
Theo đó, Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Xây dựng, Bộ Tài nguyên và Môi trường kiểm tra, rà soát kỹ lại việc ban hành các văn bản hướng dẫn trình tự thẩm định, phê duyệt quy hoạch khoáng sản đảm bảo phù hợp giữa quy hoạch sử dụng đất với quy hoạch khoáng sản, tránh chồng lấn. Trong đó phải xác định rõ vị trí, ranh giới, diện tích từng khu vực quy hoạch và các chỉ tiêu khác phù hợp với diện tích đất do quốc gia phân bổ theo quy hoạch sử dụng đất.
Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Thanh tra Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường và các cơ quan liên quan xem xét, xử lý kiến nghị của Ủy ban Nhân dân tỉnh Lào Cai về việc nộp thuế, phí đảm bảo hạ tầng giao thông, thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với hoạt động khoáng sản và có văn bản hướng dẫn địa phương thực hiện theo đúng quy định.
Thanh tra Chính phủ chủ trì, phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường, Ủy ban Nhân dân tỉnh Lào Cai kiểm tra, rà soát lại việc cấp giấy chứng nhận đầu tư, gia hạn giấy phép khai thác khoáng sản cho Công ty cổ phần vàng Lào Cai (mỏ vàng Minh Lương). Trong đó cần đánh giá hiệu quả của dự án, việc thực hiện quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch khoáng sản đối với dự án; nếu vi phạm quy hoạch vào đất rừng đặc dụng thì thu hồi các giấy phép theo đúng quy định của pháp luật.
Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Lào Cai chỉ đạo Công an tỉnh xác minh làm rõ việc tận thu, thu gom quặng apatit của Công ty trách nhiệm hữu hạn thương mại LiLama để xem xét, nếu có vi phạm gây hậu quả nghiêm trọng (về môi trường, gian lận thuế...) thì xử lý theo đúng quy định của pháp luật./.
