Với việc 3 dự án luật quan trọng nhất với ngành bất động sản (Đất đai, Nhà ở, Kinh doanh Bất động sản) sẽ được Quốc hội xem xét thông qua tại cùng một kỳ họp vào tháng 10/2023, nhiều ý kiến chuyên gia cho rằng đây là một cơ hội lịch sử để thống nhất các cơ chế chính sách; qua đó thúc đẩy nguồn cung cho thị trường bất động sản, nhất là nhà ở xã hội, nhà ở giá rẻ cho người thu nhập thấp.
Vẫn còn nút thắt từ thủ tục hành chính
Tại Diễn đàn “Phát triển bền vững thị trường bất động sản và trao chứng nhận dự án đáng sống 2023” diễn ra ngày 22/9, Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) - ông Phạm Tấn Công nhấn mạnh bất động sản là thị trường có vị trí và vai trò quan trọng đặc biệt đối với nền kinh tế quốc dân của Việt Nam.
Vì thế, để gỡ khó cho thị trường bất động sản, từ đầu năm 2023 đến nay, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách để hỗ trợ thị trường hồi phục, giúp doanh nghiệp vượt khó. Điển hình là Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 33/NQ-CP ngày 11/03/2023 về một số giải pháp tháo gỡ và thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển an toàn, lành mạnh, bền vững…
[Bất động sản vào giai đoạn phát triển mới: Nhà ở xã hội "chiếm sóng"]
Tuy vậy, ông Công cũng thẳng thắn nêu ra thực tế thị trường bất động sản hiện vẫn đang gặp rất nhiều khó khăn khiến nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực bất động sản phải giải thể, ngừng kinh doanh, số doanh nghiệp thành lập mới giảm.
Bên cạnh đó, hệ thống chính sách liên quan đến lĩnh vực đất đai hiện nay cung đang tồn tại nhiều hạn chế.
“Đặc biệt là Luật Đất đai 2013 sau gần 10 năm áp dụng đã cho thấy những bất cập khi chưa theo kịp hay chưa đủ chi phối những tình huống mới của thị trường bất động sản,” ông Công nhấn mạnh.
Ngoài ra, theo Chủ tịch VCCI, Luật Đất đai có phạm vi điều chỉnh quan hệ sở hữu đất đai, sử dụng đất đai, nhưng trong quá trình tổ chức thực hiện các luật có liên quan đến bất động sản lại mâu thuẫn, chồng chéo. Những mâu thuẫn, chồng chéo này đã gây khó khăn cho việc tổ chức thực hiện, làm giảm hiệu lực, hiệu quả các quy định của pháp luật, dẫn tới chưa khai thác hiệu quả nguồn lực đất đai.
Có chung quan điểm, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu Xây dựng Việt Nam - ông Nguyễn Quốc Hiệp cho rằng thị trường bất động sản trong những năm qua vẫn còn những thăng trầm. Trong năm 2022 vừa qua, thị trường gặp phải không ít khó khăn vướng mắc, nhất là về mặt pháp lý (70% các vướng mắc xuất phát từ pháp lý).
Nêu dẫn chứng, ông Hiệp cho hay vướng mắc đầu tiên là sự chồng chéo về luật pháp, riêng bất động sản có 12 luật tác động trực tiếp, khoảng 20 luật có dính dáng như: Luật Quy hoạch, Luật Phòng cháy chữa cháy, Luật Đất đai, Luật Đấu thầu…
Theo ông Hiệp, muốn gỡ được sự chồng chéo về luật pháp, tháo nút thắt cho thị trường bất động sản cần phải có giải pháp đồng bộ, căn cơ. Tuy nhiên, có một thực tế, các bộ, ngành chịu trách nhiệm làm luật nhưng chưa có cơ chế thống nhất, nên hiệu quả không cao.
Cơ hội lịch sử cho bất động sản
Trước những bất cập nêu trên, ông Hiệp nhấn mạnh thời gian tới, Hiệp hội Nhà thầu Xây dựng Việt Nam sẽ có kiến nghị gửi cơ quan quản lý về việc doanh nghiệp mong muốn các luật ban hành phải có có sự thống nhất và tuổi đời dài hơn thay vì ngắn như hiện nay.
Bên cạnh đó, theo ông Hiệp, vấn đề về thủ tục hành chính cũng là một trong những vướng mắc gây khó cho doanh nghiệp hiện nay. Vì thế, việc Bộ Xây dựng dự kiến xử lý việc rút gọn thủ tục hành chính và một số chính sách liên quan là rất thiết thực.
“Thủ tướng đã có những chỉ đạo về việc giảm tải, đơn giản hóa thủ tục hành chính. Vì thế, cần phải có một ‘cuộc cách mạng’ thực sự. Đây cũng sẽ là một trong những giải pháp thiết thực hỗ trợ cho doanh nghiệp và thúc đẩy thị trường bất động sản,” ông Hiệp chia sẻ.
Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công cũng bày tỏ sự lạc quan khi Luật Đất đai 2013 đang được sửa đổi, đã qua hai kỳ họp Quốc hội thảo luận và có thể sẽ thông qua tại kỳ họp tới. Kỳ họp Quốc hội lần thứ 5 vừa qua cũng đã thảo luận cho ý kiến lần đầu về dự án Luật Nhà ở (sửa đổi), dự án Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi).
“Như vậy sẽ có một cơ hội lịch sử là cả 3 dự án luật quan trọng nhất với ngành bất động sản sẽ được Quốc hội xem xét thông qua tại cùng một kỳ họp - Kỳ họp thứ 6 vào tháng 10/2023 tới. Các đạo luật này sẽ tác động trực tiếp đến quyền và lợi ích của người dân, đến thị trường bất động sản, nhà ở và nền kinh tế,” ông Công nói.
Trong khi đó, tiến sĩ Lê Xuân Nghĩa, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách Tài chính - Tiền tệ quốc gia, cho rằng để phục hồi thị trường bất động sản, điều quan trọng nhất trong bối cảnh hiện nay là cần “đẩy” được “cung” của nguồn nhà ở giá rẻ.
“Làm sao để các doanh nghiệp đi vào nhà ở giá rẻ được ‘tự do’ thì cần thiết Chính phủ quy định khung giá cho nhà ở giá rẻ như ở Trung Quốc, tránh làm các nhà đầu tư nhà ở giá rẻ nản lòng. Chúng ta chưa tạo được mặt bằng giá nhà ở bất động sản thì chưa giải quyết được khủng hoảng thị trường,” ông Nghĩa nhấn mạnh.
Về phía Bộ Xây dựng, Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản - ông Hoàng Hải cũng cho rằng thời gian tới, bên cạnh việc tháo gỡ khó khăn về thủ tục hành chính, các địa phương cần lựa chọn chủ đầu tư thực hiện các dự án bất động sản; nhất là dự án nhà ở thương mại, nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về đất đai, pháp luật về nhà ở, về đầu tư để tăng nguồn cung về nhà ở.
“Đặc biệt là cần rà soát, bổ sung quy hoạch đô thị, quy hoạch khu công nghiệp, bảo đảm dành đủ quỹ đất cho phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân; thực hiện nghiêm quy định về việc dành 20% quỹ đất ở đã đầu tư hạ tầng kỹ thuật trong các dự án nhà ở thương mại, khu đô thị để đầu tư phát triển nhà ở xã hội,” ông Hải nói./.