Đại sứ Việt Nam tại Malaysia, giáo sư-tiến sỹ Nguyễn Hồng Thao cho biết cả cơ hội và thách thức đang chờ đợi Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) ở ngưỡng cửa hình thành Cộng đồng khi Malaysia đảm nhiệm vai trò Chủ tịch ASEAN vào năm 2015.
Phát biểu tại Diễn đàn ''ASEAN 47 năm: Cùng lớn mạnh'' tại Kuala Lumpur ngày 8/8 nhân kỷ niệm 47 năm ngày thành lập ASEAN, Đại sứ Nguyễn Hồng Thao nhấn mạnh rằng con đường trước mắt đối với ASEAN không phải không có chông gai.
Cộng đồng ASEAN ra đời vào 31/12/2015 đánh dấu sự khởi đầu của một giai đoạn xây dựng cộng đồng mới, chứ chưa phải đã hoàn tất.
Để ASEAN trở thành một cộng đồng “vững mạnh về chính trị, liên kết về kinh tế và có trách nhiệm xã hội để ứng phó với các thách thức và cơ hội trong hiện tại cũng như tương lai ,” vẫn còn rất nhiều việc phải làm. Trong môi trường phức tạp và luôn biến động mà chúng ta đang sống, cơ hội luôn song thành với thách thức đe dọa sự ổn định và phát triển.
Đại sứ cho biết, gắn kết về chính trị và đoàn kết chặt chẽ là yếu tố quan trọng cơ bản để ASEAN duy trì giá trị của mình, tiếp tục củng cố hòa bình và ổn định trong khu vực.
Có những nhân tố bất ổn tiềm tàng đang hiện diện tại khu vực như các tranh chấp trên Biển Đông, các vấn đề song phương trong quan hệ giữa các nước, những nguy cơ về an ninh, an toàn hàng hải, thiên tai...
Khi đã trở thành cộng đồng, ASEAN được trông đợi đóng vai trò tích cực và trách nhiệm hơn như một khối thống nhất trong ứng phó với các mối đe dọa này.
Để làm được như vậy, các nước ASEAN cần phát huy đầy đủ các chuẩn mực ứng xử và thông lệ giúp ngăn ngừa xung đột như Hiến chương ASEAN, Hiệp ước thân thiện và hợp tác (TAC), Tuyên bố về ứng xử của các bên trên Biển Đông (DOC), và hướng tới hoàn tất Bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC).
Đồng thời, các cơ chế đối thoại và hợp tác do ASEAN khởi xướng và chủ trì như ASEAN+1, ASEAN+3, EAS, ARF, ADMM+... cần được thúc đẩy nhằm giúp xây dựng lòng tin và sự hiểu biết, tin cậy lẫn nhau giữa các quốc gia trong khu vực.
Để liên kết chặt chẽ về kinh tế, ASEAN cần nỗ lực hoàn thành đầy đủ các cam kết trong khuôn khổ xây dựng Cộng đồng Kinh tế ASEAN cũng như tăng cường năng lực cạnh tranh của các nền kinh tế thành viên.
Cộng đồng Kinh tế ASEAN (AEC) cần trở thành vòng tròn trung tâm kết nối các vòng cung kinh tế với các đối tác thông qua các khuôn khổ FTA ASEAN+1.
Thêm vào đó, ASEAN cần tiếp tục phấn đấu hoàn tất xây dựng Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện RCEP hướng tới liên kết kinh tế cân bằng và bền vững ở khu vực Đông Á.
Để trở thành cộng đồng có trách nhiệm xã hội, ASEAN cần phải thực sự hướng về người dân, để các lợi ích mà Cộng đồng ASEAN đem lại được chia sẻ đồng đều trong người dân các nước thành viên.
Hơn nữa, tất cả các bộ phận, các ngành các giới trong xã hội cần tham gia đóng góp tích cực và xây dựng cho tiến trình xây dựng cộng đồng ASEAN.
Ở khu vực Đông Á, Cộng đồng ASEAN cần giữ vai trò trung tâm trong một cấu trúc khu vực đang vận động, đa tầng nấc và đa chiều, phấn đấu là động lực chính của các tiến trình hợp tác và liên kết sâu rộng trong khu vực. ASEAN đã thể hiện ứng xử cân bằng tốt trong quan hệ với các đối tác suốt 47 năm qua.
Cộng đồng ASEAN sẽ không khép kín mà sẽ hướng ra bên ngoài, tiếp tục nỗ lực đóng góp cho hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực Đông Á và thế giới.
Về chức Chủ tịch ASEAN của Malaysia, Đại sứ Nguyễn Hồng Thao cho biết các quốc gia thành viên hoàn toàn tin tưởng rằng với bề dày kinh nghiệm trong ASEAN, với trí tuệ và năng lực đã được chứng minh, Malaysia sẽ đủ khả năng dẫn dắt ASEAN thành công bước vào cộng đồng, cũng như cùng ASEAN định hướng đúng đắn cho các bước phát triển tiếp theo của mình sau 2015.
Đại sứ cho biết: ''Thời cơ và thách thức đang chờ đợi ở phía trước đối với ASEAN. Các quốc gia thành viên ASEAN và Việt Nam cam kết sẽ sát cánh cùng Malaysia trong nỗ lực đảm đương trọng trách này."
Đại sứ nhấn mạnh rằng: ''ASEAN đã là mái nhà chung của chúng ta suốt 47 năm qua và chúng ta sẽ tiếp tục cùng nhau chia sẻ vận mệnh chung trong 50 năm tiếp theo và xa hơn nữa''./.