Hiệp định Thương mại Tự do giữa Việt Nam và Liên minh kinh tế Á-Âu (EAEU) vừa chính thức có hiệu lực (từ ngày 5/10), mở ra thị trường rộng lớn với hơn 180 triệu người tiêu dùng cho hàng hóa và dịch vụ của Việt Nam.
Hiệp định được kỳ vọng sẽ thúc đẩy kim ngạch thương mại song phương lên tới 10-12 tỷ USD vào năm 2020, mở ra những tuyến đường mới kết nối kinh tế thương mại giữa Việt Nam với các nước EAEU.
Xoay quanh những cơ hội và thách thức đối với doanh nghiệp Việt nam tại thị trường mới, phóng viên TTXVN tại Liên bang Nga đã có cuộc phỏng vấn với giáo sư, tiến sỹ kinh tế thuộc Viện Nghiên cứu kinh tế vĩ mô của Nga, ông Nikolay Nikolayevych.
Giáo sư Nikolayevych cho rằng EAEU có tiềm năng lớn bởi đây là tổ chức hội nhập lớn nhất tại lục địa Á-Âu, bao gồm các nước Nga, Kazakhstan, Belarus, Armenia và Kyrgystan.
Khác với Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) và Hiệp định Đối tác thương mại và đầu tư xuyên Đại Tây Dương (TTIP), tổ chức này có cấp độ hội nhập rất cao.
Mặt khác, EAEU sẽ thành lập một liên minh kinh tế toàn diện trong khuôn khổ của EAEU, tạo ra sự lưu thông tự do giữa các nước thành viên không chỉ về hàng hóa, mà còn lực lượng lao động, dịch vụ và dòng vốn đầu tư. EAEU cũng hướng tới việc quy về một chính sách kinh tế thống nhất.
Việc Việt Nam ký Hiệp định thương mại tự do với EAEU sẽ cho phép tăng mạnh kim ngạch hàng hóa, từ đó tăng doanh thu từ ngoại thương và tạo việc làm mới.
Về những lợi ích và khó khăn mà doanh nghiệp Việt Nam sẽ phải đối mặt khi tham gia vào thị trường lớn này, giáo sư Nikolay Nikolayevych cho rằng Hiệp định thương mại tự do này sẽ tạo cơ hội cho hai bên trong giảm thuế xuất khẩu, phát triển hợp tác trong lĩnh vực mua sắm công và thương mại điện tử.
Như trong quan hệ Nga và Việt Nam, hai bên sẽ tự do hóa các chế độ đầu tư, quy định đi lại của người dân (các nước thành viên khác của EAEU cũng có thể tham gia) và hợp tác trong lĩnh vực tài chính-ngân hàng được mở rộng.
Trên thực tế, kim ngạch hàng hóa giữa Việt Nam và Nga đang tăng lên, năm ngoái đạt 4% hay 4 tỷ USD, còn trong 6 tháng đầu năm 2016, kim ngạch đã tăng hơn 25% so với cùng kỳ năm ngoái.
Những mặt hàng xuất khẩu chủ yếu của Nga sang Việt Nam là ôtô và thiết bị, khoáng sản và sản phẩm chế tạo máy. Còn nhập khẩu từ Việt Nam vào Nga có thiết bị kỹ thuật điện, hàng dệt may và lương thực.
Quan hệ hai nước đang phát triển, nhất là các lĩnh vực hợp tác nhiên liệu và năng lượng và các dự án dầu khí mới sẽ được triển khai.
Về khó khăn, theo giáo sư Nikolay Nikolayevych, xuất phát từ những vấn đề hiện nay trong nền kinh tế Nga, như việc đồng ruble mất giá đã khiến giá hàng nhập khẩu tăng mạnh, trong đó có các mặt hàng nhập khẩu từ Việt Nam, điều đó khiến nhập khẩu từ Việt Nam giảm 11% trong năm 2015.
Tuy nhiên, đó chỉ là vấn đề tạm thời, Nga và Việt Nam có truyền thống hữu nghị và hợp tác lâu đời, điều đó sẽ cho phép hai bên vượt qua mọi khó khăn. Ông khẳng định EAEU là cơ hội lớn mà Việt Nam không thể bỏ lỡ.
Ngoài ra, giáo sư Nikolay Nikolayevych cũng cho biết về khả năng Trung Quốc, Ấn Độ và Iran sẽ gia nhập Hiệp định, dù hiện chỉ mới bắt đầu quá trình đàm phán về điều kiện thành lập khu vực thương mại tự do giữa EAEU với 3 nước này.
Một vấn đề rất quan trọng và phức tạp đó là khả năng kết nối EAEU với dự án “Một vành đai, một con đường” (SREB) của Trung Quốc, vì phải kết hợp một dự án hội nhập là EAEU với dự án hạ tầng SREB, hai định dạng hoàn toàn khác nhau.
Nếu kết nối thành công hai dự án, trong tương lai sẽ cải thiện được không chỉ hạ tầng giao thông tại lục địa Á-Âu, mà còn cả hạ tầng, thông tin, khoa học-kỹ thuật và du lịch.
Sẽ tạo ra được những hệ thống giao thông nối khu vực châu Á-Thái Bình Dương với châu Âu, một điều vô cùng có lợi cho tất cả các nước thuộc khu vực châu Á-Thái Bình Dương, trong đó có Việt Nam, vì nó cho phép giảm được chi phí giao thông trong vận chuyển hàng hóa từ châu Á-Thái Bình Dương sang châu Âu./.