Ngày 7/6, tờ báo độc lập Nước Nga Xôviết đăng bài báo “Việt Nam không phải là Crimea" của ông Vladimir Mazyrin - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu ASEAN và Việt Nam thuộc Viện Viễn Đông, Viện Hàn lâm Khoa học Nga.
Bài báo này phản bác những luận điệu sai trái của phóng viên hãng thông tấn Russia Today Dmitry Kosyrev đưa ra trong bài báo “Hợp tác Nga-Trung cao hơn mọi tuyên bố,” đăng trên trang web ria.ru trước đó ít ngày song đã bị gỡ bỏ.
Trong bài báo, ông Vladimir Mazyrin cho rằng việc so sánh "cuộc xung đột Việt-Trung trước thềm chuyến thăm Trung Quốc của Tổng thống Nga Vladimir Putin như một yếu tố phá hoại chuyến thăm" là không có cơ sở khi Nga có quan hệ đối tác chiến lược ngang bằng và cùng lúc với cả Việt Nam và Trung Quốc và cả hai nước đều thể hiện mong muốn giữ quan hệ tốt đẹp với Nga.
Cá nhân tác giả đã vi phạm nguyên tắc nghề nghiệp khi để sự non kém kiến thức lịch sử và pháp lý làm phương hại quan hệ giữa hai nhà nước. Lãnh đạo hãng Russia Today, một gương mặt được Tổng thống Putin tín nhiệm, cũng phạm sai lầm khi duyệt đăng bài báo này.
Theo ông Vladimir Mazyrin - Giám đốc Trung tâm nghiên cứu ASEAN và Việt Nam thuộc Viện Viễn Đông, Viện Hàn lâm Khoa học Nga, tác giả Kosyrev đã có sự nhầm lẫn tai hại về lịch sử Việt Nam.
Trước hết, Kosyrev cho rằng "Việt Nam cản trở hành động hợp pháp của Công ty dầu khí Trung Quốc" song trên thực tế, việc Trung Quốc tự ý đưa ra “đường lưỡi bò” ở Biển Đông, tuyên bố chủ quyền đối với cả hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa là hành động đi vượt quá phạm vi 200 hải lý đặc quyền kinh tế của Trung Quốc, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của các quốc gia nằm ven Biển Đông, trong đó có Việt Nam; vi phạm trực tiếp luật pháp quốc tế, trước hết là Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982.
Hai là tác giả Kosyrev ủng hộ việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan Hải Dương-981 (Haiyang Shiyou-981) ở Biển Đông vì cho rằng vị trí đặt giàn khoan nằm sát quần đảo Hoàng Sa, gần bờ biển Trung Quốc hơn so với bờ biển Việt Nam. Tuy nhiên Kosyrev đã sai lầm vì quần đảo Hoàng Sa không phải là lãnh thổ của Trung Quốc. Trên thực tế, vị trí đặt giàn khoan cách đảo Hải Nam của Trung Quốc tới 180 hải lý, trong khi chỉ cách đảo Lý Sơn của Việt Nam 120 hải lý, nghĩa là vị trí đặt giàn khoan thuộc khu vực chồng lấn vùng đặc quyền kinh tế của hai quốc gia tiếp giáp và theo Luật Biển, quyền ưu tiên chủ quyền thuộc về quốc gia có thềm lục địa kéo dài tới vùng chồng lấn này. Trong trường hợp này, theo luật pháp quốc tế Việt Nam được quyền ưu tiên. Ngoài ra Việt Nam còn rất nhiều chứng cứ lịch sử khác chứng minh Hoàng Sa là của Việt Nam.
Chuyên gia Vladimir Mazyrin cho rằng tác giả Kosyrev không phân biệt được những điểm khác biệt lớn giữa hai nước Việt Nam và Trung Quốc khi cho rằng người Việt và người Hoa giống nhau từ ngoại hình đến ngôn ngữ và văn hóa, đặc biệt là ở các tỉnh giáp biên và kết luận "Việt Nam là một tỉnh của Trung Quốc." Song trên thực tế từ ngàn năm lịch sử, Việt Nam không phải là Trung Quốc và có nền văn hóa, ngôn ngữ với bản sắc riêng.
Ông Vladimir Mazyrin cũng nhấn mạnh tác giả Kosyrev đã có cái nhìn phiến diện, không hữu nghị và phá hoại quan hệ Việt-Nga khi so sánh Việt Nam là Ukraine của Trung Quốc. Tác giả cho rằng "xung đột Việt-Trung là tấm gương phản chiếu của khủng hoảng Ukraine" song trên thực tế, đây là hai việc khác nhau hoàn toàn.
Xung đột ở Biển Đông là do hành động phi pháp đơn phương của Trung Quốc gây nên, trong khi đó xung đột Nga-Ukraine do yếu tố bên ngoài. Crimea là lãnh thổ lịch sử của người Nga từ thời Sa Hoàng và trước đó nhiều thế kỷ, người Nga đã sinh sống ở đây. Nga có đủ căn cứ pháp lý, lịch sử và nhân văn để đưa Crimea về lãnh thổ Nga.
Trong khi đó các hòn đảo ở Biển Đông hầu hết là đảo hoang, trong lịch sử từng nằm dưới sự kiểm soát của rất nhiều quốc gia và không có hoạt động khai thác kinh tế liên tục. Các hòn đảo này gần như bị lãng quên trước khi giới khoa học phát hiện ra trữ lượng tài nguyên dưới đáy biển.
Giám đốc Trung tâm nghiên cứu ASEAN và Việt Nam thuộc Viện Viễn Đông, Viện Hàn lâm Khoa học Nga cho rằng phóng viên Kosyrev đã phiến diện và thù địch khi khẳng định rằng "Việt Nam đang tiến hành cuộc chơi trục lợi trong mối quan hệ Trung Quốc với Mỹ và phương Tây nói chung giống như chính quyền Ukraine."
Việt Nam là một quốc gia có chủ quyền, nhân tố độc lập và tích cực trong nền chính trị toàn cầu, là thành viên có trách nhiệm của Liên hợp quốc. Sự ủng hộ của Mỹ, EU đối với Việt Nam không phải vì Việt Nam có các hành động chống Trung Quốc mà là do những thành tựu kinh tế, môi trường đầu tư hấp dẫn mà Việt Nam đã tạo dựng được./.
