Trong thời đại cách mạng số hóa, báo chí truyền thống đã sa sút thể hiện qua hàng loạt tờ báo in bị đóng cửa, nhất là ở phương Tây.
Chuyên gia tư vấn truyền thông Edward Parker trong bài “Bộ mặt đang thay đổi của truyền thông Indonesia” trên tờ Jakarta Toàn cầu số ra mới đây đã có những phân tích thấu đáo hơn cả về những thách thức cũng như cơ hội cho giới truyền thông trong thời đại kỹ thuật số.
Tác giả nhận xét rằng gần như là sáo rỗng trong những năm gần đây khi người ta than thở về đà đi xuống của báo chí truyền thống, nhiều tờ báo in đã bị đóng cửa với những miêu tả về các tác động đáng ngại của nó.
Điệp khúc thường thấy cho rằng điều này báo hiệu sự kết thúc các bản tin đặc biệt, những bài viết sâu sắc, các bài phóng sự điều tra chất lượng và mở ra một kỷ nguyên mới về tốc độ loan tin nhưng nội dung đi xuống.
Một sự tiến hóa đang diễn ra, báo chí không chết mà đang được tái sinh trên nền tảng và phương tiện khác nhau trong thế giới truyền thông số trực tuyến, xã hội và sự tương tác mới.Những gì đang trải qua là quá trình dân chủ hóa các phương tiện truyền thông.
Sự kết thúc của một thời đại mà quyền lực và ảnh hưởng được tập trung vào một vài ẩn phẩm, các nhà báo và các nhà bình luận danh tiếng - những người nắm độc quyền về "tin tức" và diễn giải sự kiện.
Sự kết thúc một thế giới của những tiếng nói giới hạn, vài quan điểm đối kháng và một không gian hạn chế để chuyển sang một thế giới với các quan điểm đa chiều. Điều này đúng ở khắp mọi nơi, nhưng ở một mức độ lớn hơn tại Indonesia.
Ngày nay, Indonesia có tự do báo chí với hàng trăm phương tiện truyền thông khác nhau ở cả cấp địa phương và quốc gia.
Thế giới kỹ thuật số đã dân chủ hóa môi trường truyền thông, giảm bớt ảnh hưởng của các phương tiện truyền thông bị quản lý bởi các nhà quản trị đầy quyền lực, những người quyết định không chỉ những gì bạn sẽ đọc mà còn những gì bạn sẽ nghĩ thông qua việc phân tích các sự kiện. Thông tin tốt hay xấu đều có thể truy cập một cách dễ dàng và ngay lập tức, bất kể khoảng cách địa lý, nền tảng kiến thức.
Internet đang phát triển nhanh chóng ở Indonesia và sự phổ biến của điện thoại thông minh cho phép người dùng bỏ qua các kết nối máy tính có dây đắt tiền hơn. Từ những ngôi làng ở nông thôn đến các trung tâm thành phố, người dân tiếp cận được với thông tin đang được dân chủ hóa. Báo chí lười biếng chắc chắn không có tương lai.
Quảng cáo truyền thống đang dần hết thời đã dẫn đến sự sụp đổ tất yếu của nhiều tờ báo in, nhưng quảng cáo không biến mất mà nó đã chuyển sang các phương tiện mới. Nếu những gì bạn viết và sản phẩm cung cấp có giá trị dưới bất cứ hình thức nào thì người dân sẽ quan tâm bằng cách “nhấp” vào liên kết đó, dành rất nhiều thời gian khám phá trang web đó và tạo cơ hội kiếm tiền cho truyền thông.
Một xu hướng truyền thông mới là các sản phẩm truyền thông thành công đang tập trung theo hướng chuyên sâu hơn. Trước đây, các hãng truyền thông lớn đã cố gắng thu hút mọi đối tượng khán giả khi “ôm” tất cả các chủ đề để thu hút càng nhiều khách hàng càng tốt.
Điều này đang thay đổi một phần vì việc cố gắng cung cấp tất cả mọi thứ trong cùng một thời điểm với tham vọng phải làm mọi thứ tốt hơn so với người khác là rất khó khăn. Sự gia tăng các phương tiện truyền thông kỹ thuật số khiến độc giả có nhiều lựa chọn hơn.
Các cơ quan truyền thông tiếp tục phát triển mạnh trong thế giới kỹ thuật số thực sự đã lớn lên, khi tập trung nguồn lực vào một lĩnh vực chính. Họ làm việc chăm chỉ để phục vụ độc giả, giống như các doanh nghiệp đang tập trung tiếp thị sản phẩm của mình. Các hãng truyền thông hiện nay đang buộc phải suy nghĩ nhiều hơn để làm thế nào truyền đạt thông tin, những câu chuyện và dữ liệu phức tạp một cách thuyết phục đến độc giả.
Tác giả kết luận rằng dù tất cả đang thay đổi nhưng hằng số vẫn còn. Chính sự đi xuống của báo chí và môi trường truyền thông ngày nay đang tạo ra nhiều cơ hội hơn bao giờ hết cho các nhà báo chuyên nghiệp.
Độc giả đòi hỏi những bài phân tích chất lượng hơn, khác với các mô típ cũ được chuyển tải một cách buồn tẻ và khô khan. Họ đang tìm kiếm thông tin và sự giải trí thông qua những câu chuyện mới.
Đây là lý do tại sao không nên than thở về sự cáo chung của báo chí truyền thống mà hãy đón nhận thế giới mới này với tất cả các cơ hội mà nó tạo ra./.