Thủ tướng Anh Rishi Sunak. (Ảnh: AFP/TTXVN) Ngày 14/12, Việt Nam đã trở thành quốc gia mới nổi mới nhất đồng ý với Chương trình Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Công bằng (JTEP) với một loạt các quốc gia và tổ chức tài chính hàng đầu, nhằm huy động 15,5 tỷ USD tài chính công và tư nhân trong 3-5 năm tới để hỗ trợ quá trình chuyển đổi xanh của Việt Nam.
Thỏa thuận được thống nhất giữa Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính với lãnh đạo các nước Anh, Pháp, Đức, Mỹ, Italy, Canada, Nhật Bản, Na Uy và Đan Mạch và EU nhân chuyến tham dự của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Hội nghị Cấp cap EU-ASEAN tại Bỉ.
Các Đối tác sẽ hỗ trợ Việt Nam thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng không đầy tham vọng vào năm 2050, đẩy nhanh việc đạt đỉnh điểm phát thải khí nhà kính và chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng sạch.
Theo các điều khoản của thỏa thuận, JETP sẽ huy động khoản tài chính công và tư nhân ban đầu trị giá 15,5 tỷ USD trong vòng 3-5 năm tới để hỗ trợ quá trình chuyển đổi của Việt Nam khỏi điện than.
Việt Nam là quốc gia thứ ba ký kết triển khai JETP, sau Nam Phi tại Hội nghị Biến đổi khí hậu COP26 và Indonesia tại Hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo G20 năm nay.
Thỏa thuận JETP đối với Việt Nam được xây dựng dựa trên Đối tác Nhóm G7 về Cơ sở hạ tầng và Đầu tư Toàn cầu (PGII) do Anh khởi xướng, nhằm mục đích thu hẹp khoảng cách đầu tư cơ sở hạ tầng ở các nước đang phát triển.
[Tăng hợp tác Việt-Anh về năng lượng tái tạo và phát triển bền vững]
Sau khi ký kết, Thủ tướng Anh Rishi Sunak đã có bài phát biểu và chúc mừng Việt Nam về quan hệ đối tác chuyển đổi năng lượng. Thủ tướng Sunak ca ngợi mô hình JETP như một nhân tố thay đổi cuộc chơi trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, sử dụng viện trợ quốc tế để khơi thông hàng tỷ USD tài chính tư nhân.
Ông Sunak cho rằng: “Việt Nam là một nền kinh tế mới nổi, năng động ở trung tâm của Đông Nam Á. Khoản đầu tư mà chúng tôi đang thực hiện ngày hôm nay có nghĩa là đất nước có thể cắt giảm lượng khí thải đồng thời tạo ra việc làm mới và tăng trưởng. Cùng nhau, chúng ta sẽ mang đến một tương lai xanh hơn, sạch hơn cho Việt Nam và hành tinh của chúng ta.”
Trao đổi với phóng viên Thông tấn xã Việt Nam tại London, ông Jack Richardson, Điều phối viên các Chương trình Khí hậu tại Mạng lưới Môi trường của Đảng Bảo thủ và nghiên cứu về An ninh-Môi trường tại Hội đồng Địa chiến lược một tổ chức tư vấn có trụ sở tại London, đã bày tỏ sự phấn khích và lạc quan về thỏa thuận mà Việt Nam vừa mới đạt được: “Tôi hy vọng rằng chúng ta sẽ thấy sự đầu tư và hợp tác lớn giữa các nước G7, Việt Nam và các đối tác khác của JETP. JETP nên tập trung vào việc chống biến đổi khí hậu, thông qua tăng trưởng kinh tế và thịnh vượng, đồng thời chuyển đổi sang các nguồn năng lượng sạch hơn, rẻ hơn, an toàn hơn, đặc biệt là năng lượng tái tạo.”
Trao đổi về tiềm năng hợp tác giữa Anh và Việt Nam sau khi ký kết JETP, ông Richardson cho rằng, Anh nên hợp tác đặc biệt chặt chẽ với Việt Nam trong việc sản xuất các nguyên liệu thô cần thiết cho quá trình chuyển đổi năng lượng sạch, chẳng hạn như khoáng sản đất hiếm. “Việt Nam có nguồn lực và chuyên môn mà các nước khác cần. Chúng ta nên làm việc cùng nhau để thúc đẩy các hoạt động khai thác bền vững hơn và thực hiện nhiều nghiên cứu hơn, đặc biệt là về tái chế,” ông nói thêm.
Ông Richardson cũng nhấn mạnh: “Trong bối cảnh Anh quá trình tham gia Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Anh nên dựa trên hoạt động của JETP mới với Việt Nam, vốn là thành viên của Hiệp định CPTPP, để làm cho Hiệp định trở nên xanh hơn. Anh nên ưu tiên các công nghệ, dịch vụ và công nghiệp sạch, và điều quan trọng là bảo vệ và phục hồi thiên nhiên.”
Trong 12 tháng tới, Việt Nam sẽ làm việc với sự hỗ trợ của các nước đối tác để xây dựng và thông qua Kế hoạch huy động nguồn lực của JETP Việt Nam, kế hoạch này sẽ cho phép thực hiện chiến lược và tài trợ của JETP./.
