Sau thời gian thẩm định để xác lập, ngày 10/10 tại Faridabad (Ấn Độ), Tổchức Kỷ lục châu Á đã xác lập kỷ lục châu Á cho chùa Một Cột: Ngôi chùa có kiếntrúc độc đáo nhất.
Chùa Một Cột có tên chữ là Diên Hựu có nghĩa là phúc lành dài lâu. Theo Đại Việtsử ký toàn thư, chùa được xây dựng vào nǎm Kỷ Sửu, niên hiệu Sùng Hưng Đại Bảo 1(năm 1049) đời Lý Thái Tông.
Vua Lý Thái Tông (1028-1054) chiêm bao thấy Phật Quan Âm trên tòa sen đưa taydắt vua lên tòa. Khi tỉnh dậy, vua kể lại cho các quan nghe, có người cho làđiềm không lành.
Sư Thiên Tuế khuyên nhà vua làm chùa, dựng cột đá ở giữa hồ, làm tòa sen củaPhật Quan Âm như đã thấy trong mộng.
Chùa xây xong, đài sen nghìn cánh đỡ tòa Phật sắc hồng, trong đặt tượng Phậtvàng lấp lánh. Các nhà sư đến làm lễ, đi vòng quanh chùa niệm Phật cầu phúc chovua sống lâu, vì thế đặt tên là chùa Diên Hựu.
Trải qua năm tháng, chùa Một Cột đã được trùng tu sửa chữa nhiều lần. Đời LýNhân Tông (1072-1128), năm 1080, nhà vua cho đúc chuông treo ở chùa gọi là "Giácthế chung" (chuông thức tỉnh mọi người) và một tòa phương đình bằng đá xanh cao8 trượng.
Nhưng vì chuông quá nặng nên phải để dưới đất, do vậy đánh không kêu. Chỗ ruộngđể chuông thấp, có nhiều rùa đến ở gọi là Quy Điền.
Khi quân Minh bị nghĩa quânLam Sơn bao vây ở Đông Quân, Vương Thông đã cho phá hủy quả chuông này để đúc vũkhí (1426).
Năm 1954, trước khi rút quân, Pháp cho tay chân đặt thuốc nổ phá chùa Một Cột.Sau ngày tiếp quản thủ đô (10/10/1954) Bộ Văn hóa đã có một đợt trùng tu lớn,phục dựng lại chùa như hiện nay.
Chùa hiện nay xây dựng vào năm 1955, đài Liên Hoa có kết cấu hình vuông, lợpngói ta, mỗi chiều dài 3m, bốn mái cong, bốn đầu đao được đắp hình đầu rồng.
Trong đài tôn trí tượng Bồ tát Quán Thế Âm. Nhìn toàn bộ đài Liên Hoa như mộtđóa sen lớn vươn khỏi mặt nước.
Toàn bộ đài đặt trên trụ đá có đường kính 1,2m, cao 4m (chưa kể phần chìm dướiđất). Trụ đá gồm 2 khối gắn rất khéo thoạt nhìn như một khối đá liền.
Tầng trên đỡ một hệ thống những thanh gỗ tạo thành bộ khung sườn kiên cố đỡ chongôi chùa dựng bên trên, khác nào một đóa hoa sen vươn thẳng lên từ mặt hồ nhỏhình vuông, có xây lan can bằng gạch xung quanh. Một chiếc thang xây dẫn lênchùa.
Trên cửa có đề Liên Hoa Đài gợi nhớ sự tích nằm mộng của vua Lý dẫn tới việc xâydựng chùa. Nét độc đáo của kiến trúc chùa Một Cột là toàn bộ ngôi chùa được đặttrên một cột đá.
Đây là một trong những ngôi chùa nổi tiếng và được nhắc đến nhiều nhất tronglịch sử Việt Nam cũng như trong giới nghiên cứu trong và ngoài nước.
Ngày28/4/1962, chùa Một Cột được xếp hạng Di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật quốcgia./.
Chùa Một Cột có tên chữ là Diên Hựu có nghĩa là phúc lành dài lâu. Theo Đại Việtsử ký toàn thư, chùa được xây dựng vào nǎm Kỷ Sửu, niên hiệu Sùng Hưng Đại Bảo 1(năm 1049) đời Lý Thái Tông.
Vua Lý Thái Tông (1028-1054) chiêm bao thấy Phật Quan Âm trên tòa sen đưa taydắt vua lên tòa. Khi tỉnh dậy, vua kể lại cho các quan nghe, có người cho làđiềm không lành.
Sư Thiên Tuế khuyên nhà vua làm chùa, dựng cột đá ở giữa hồ, làm tòa sen củaPhật Quan Âm như đã thấy trong mộng.
Chùa xây xong, đài sen nghìn cánh đỡ tòa Phật sắc hồng, trong đặt tượng Phậtvàng lấp lánh. Các nhà sư đến làm lễ, đi vòng quanh chùa niệm Phật cầu phúc chovua sống lâu, vì thế đặt tên là chùa Diên Hựu.
Trải qua năm tháng, chùa Một Cột đã được trùng tu sửa chữa nhiều lần. Đời LýNhân Tông (1072-1128), năm 1080, nhà vua cho đúc chuông treo ở chùa gọi là "Giácthế chung" (chuông thức tỉnh mọi người) và một tòa phương đình bằng đá xanh cao8 trượng.
Nhưng vì chuông quá nặng nên phải để dưới đất, do vậy đánh không kêu. Chỗ ruộngđể chuông thấp, có nhiều rùa đến ở gọi là Quy Điền.
Khi quân Minh bị nghĩa quânLam Sơn bao vây ở Đông Quân, Vương Thông đã cho phá hủy quả chuông này để đúc vũkhí (1426).
Năm 1954, trước khi rút quân, Pháp cho tay chân đặt thuốc nổ phá chùa Một Cột.Sau ngày tiếp quản thủ đô (10/10/1954) Bộ Văn hóa đã có một đợt trùng tu lớn,phục dựng lại chùa như hiện nay.
Chùa hiện nay xây dựng vào năm 1955, đài Liên Hoa có kết cấu hình vuông, lợpngói ta, mỗi chiều dài 3m, bốn mái cong, bốn đầu đao được đắp hình đầu rồng.
Trong đài tôn trí tượng Bồ tát Quán Thế Âm. Nhìn toàn bộ đài Liên Hoa như mộtđóa sen lớn vươn khỏi mặt nước.
Toàn bộ đài đặt trên trụ đá có đường kính 1,2m, cao 4m (chưa kể phần chìm dướiđất). Trụ đá gồm 2 khối gắn rất khéo thoạt nhìn như một khối đá liền.
Tầng trên đỡ một hệ thống những thanh gỗ tạo thành bộ khung sườn kiên cố đỡ chongôi chùa dựng bên trên, khác nào một đóa hoa sen vươn thẳng lên từ mặt hồ nhỏhình vuông, có xây lan can bằng gạch xung quanh. Một chiếc thang xây dẫn lênchùa.
Trên cửa có đề Liên Hoa Đài gợi nhớ sự tích nằm mộng của vua Lý dẫn tới việc xâydựng chùa. Nét độc đáo của kiến trúc chùa Một Cột là toàn bộ ngôi chùa được đặttrên một cột đá.
Đây là một trong những ngôi chùa nổi tiếng và được nhắc đến nhiều nhất tronglịch sử Việt Nam cũng như trong giới nghiên cứu trong và ngoài nước.
Ngày28/4/1962, chùa Một Cột được xếp hạng Di tích lịch sử kiến trúc nghệ thuật quốcgia./.
Thanh Thắm (Vietnam+)