Đại tá Amadou Abdramane (ngồi), Người Phát ngôn của Hội đồng Quốc gia Bảo vệ Tổ quốc (CNSP) tại Niger, tuyên bố đảo chính trên truyền hình quốc gia ngày 26/7. (Ảnh: AFP/TTXVN) Chính quyền quân sự Niger đã bắt giữ bốn bộ trưởng, một cựu bộ trưởng và lãnh đạo đảng PNDS của Tổng thống Mohamed Bazoum - người vừa mới bị quân đội phế truất vào tuần trước.
Trong thông báo ngày 31/7, đảng Dân chủ và Xã hội Niger (PNDS) nêu rõ sau khi Tổng thống Bazoum bị bắt giữ vào tuần trước, quân đội đã tiến hành thêm các vụ bắt giữ vào sáng 31/7.
Trong những người bị bắt giữ có Bộ trưởng Dầu mỏ Mahamane Sani Mahamadou, Bộ trưởng Khai mỏ Ousseini Hadizatou, người đứng đầu Ủy ban Điều hành Quốc gia của PNDS Fourmakoye Gado.
Quân đội trước đó đã bắt giữ Bộ trưởng Nội vụ Hama Amadou Souley, Bộ trưởng Giao thông Oumarou Malam Alma, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Kalla Moutari.
Đảng PNDS đã kêu gọi trả tự do ngay lập tức cho các nhân vật trên.
Nguồn tin thân cận với Văn phòng Tổng thống Niger khẳng định Bộ trưởng Giáo dục Hướng nghiệp Kassoum Moctar cũng đã bị bắt giữ.
Các vụ bắt giữ diễn ra cùng lúc với tuyên bố của chính quyền quân sự Niger, trong đó yêu cầu toàn bộ các bộ trưởng và người đứng đầu các cơ quan giao nộp xe công vụ.
Trước các diễn biến ở Niger, Ngân hàng Trung ương khu vực đã hủy kế hoạch phát hành trái phiếu trị giá 30 tỷ CFA (51 triệu USD) của nước này tại thị trường nợ khu vực Tây Phi trong ngày 31/7, sau các lệnh trừng phạt liên quan vụ đảo chính - các nguồn thạo tin cho hay.
Các lệnh trừng phạt đối với Niger - một trong những quốc gia nghèo nhất thế giới và phụ thuộc nhiều vào viện trợ và tài chính bên ngoài - bao gồm đình chỉ các giao dịch tài chính và đóng băng tài sản quốc gia. Niger theo kế hoạch sẽ phát hành các trái phiếu khác tại thị trường khu vực vào các ngày 7 và 17/8.
[Đức ngừng viện trợ tài chính, hợp tác với Niger sau cuộc đảo chính]
Trong khi đó, Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius cho biết nước này đang liên lạc với những người đồng cấp tại Niger nhằm xem xét các phương án, bao gồm cả việc rút quân khỏi Niger và Mali.
Trong trường hợp Đức rút quân khỏi Niger, Bộ trưởng Pistorius khẳng định chính quyền quân sự quốc gia châu Phi này đã cam kết tuân thủ các thỏa thuận quốc tế.
Hôm 31/7, Đức cũng đã tuyên bố ngừng viện trợ tài chính và hợp tác phát triển với Niger. Bộ Ngoại giao Đức nêu rõ nước này đã "đình chỉ tất cả các khoản thanh toán, hỗ trợ trực tiếp cho chính quyền trung ương của Niger cho đến khi có thông báo mới.
Cùng ngày 31/7, Liên minh châu Âu (EU) và Pháp cũng quyết định ngừng viện trợ tài chính cũng như hợp tác an ninh với Niger.
Trong một tuyên bố, EU cho biết sẽ buộc những người tiến hành đảo chính ở Niger chịu trách nhiệm về tất cả các cuộc tấn công nhằm vào dân thường, nhân viên ngoại giao và các đại sứ quán, sau khi những người biểu tình ủng hộ đảo chính tập hợp bên ngoài Đại sứ quán Pháp tại Niger.
Trước đó một ngày, các nhà lãnh đạo tham dự cuộc họp Cộng đồng Kinh tế Các Quốc gia Tây Phi (ECOWAS) trong khuôn khổ Hội nghị Thượng đỉnh Khẩn cấp đã quyết định áp đặt các biện pháp trừng phạt tài chính và đi lại đối với giới lãnh đạo quân sự Niger - những người đã lật đổ ông Bazoum.
Tướng Abdourahamane Tchiani phát biểu trên truyền hình ngày 28/7/2023. (Ảnh: AFP/TTXVN) Các nguyên thủ của 15 thành viên ECOWAS cùng tám nước Liên minh Tiền tệ và Kinh tế Tây Phi có thể trục xuất Niger ra khỏi các tổ chức này, cắt đứt liên hệ giữa Niamey với Ngân hàng Trung ương khu vực và thị trường tài chính, cũng như đóng cửa biên giới.
Tuyên bố sau Hội nghị Thượng đỉnh ECOWAS tại Abuja (Nigeria) có đoạn: “Trong trường hợp các yêu cầu đối với chính quyền quân sự Niger không được đáp ứng trong vòng một tuần, ECOWAS sẽ thực hiện mọi biện pháp cần thiết để khôi phục trật tự hiến pháp ở Cộng hòa Niger. Các biện pháp đó có thể bao gồm cả lựa chọn sử dụng vũ lực.”
Các binh sỹ ở Niger đã lật đổ Tổng thống Bazoum ngày 26/7 vừa qua và giam giữ ông trong Dinh Tổng thống, đồng thời đóng cửa biên giới và ban bố lệnh giới nghiêm toàn quốc.
Tướng Abdourahamane Tchiani, người đứng đầu Lực lượng Cận vệ của Tổng thống từ năm 2011, ngày 28/7 đã tuyên bố là nhà lãnh đạo mới của Niger trong giai đoạn chuyển tiếp, đồng thời cảnh báo rằng bất kỳ sự can thiệp quân sự nào của nước ngoài sẽ dẫn đến tình trạng hỗn loạn./.
