Trung sỹ Bowe Bergdahl (trái), người bị Taliban bắt làm tù binh. (Nguồn: AFP/TTXVN) Ít ngày sau khi Trung sỹ Lục quân của Mỹ Bowe Bergdahl, tham chiến tại Afghanistan, được trả tự do trong một vụ trao đổi tù binh giữa Washington và phiến quân Taliban, Quốc hội nước này đã tỏ thái độ không bằng lòng với quyết định "tiền trảm hậu tấu" của chính quyền Barack Obama. Nhà Trắng đã phải lên tiếng trấn an và xin lỗi các nghị sỹ.
Phát biểu với báo giới ngày 3/6 tại thủ đô Vácsava, Ba Lan, Tổng thống Obama tuyên bố việc phóng thích 5 phiến quân Taliban đang bị giam giữ tại nhà tù Guantanamo để đổi lại tự do cho binh sỹ Bergdahl sau 5 năm bị giam cầm là cần thiết. Ông khẳng định quyết định này dựa trên nguyên tắc bảo vệ các quân nhân Mỹ làm nhiệm vụ tại nước ngoài.
Giải thích cho việc Nhà Trắng chỉ công khai thông tin này sau khi vụ trao đổi hoàn tất, Tổng thống Obama nêu rõ Washington muốn đảm bảo rằng không để tuột mất cơ hội này. Ông cũng cho hay chính quyền đã nhiều lần ám chỉ về phương án trao đổi tù nhân để đổi lấy tự do cho quân nhân Mỹ bị giam giữ ở nước ngoài. Ngoài ra, Tổng thống Obama cũng không quên lưu ý tới vai trò trung gian của Qatar trong vụ trao đổi tù nhân này.
Những phát biểu trên của ông chủ Nhà Trắng được đưa ra sau khi nhiều nghị sỹ Mỹ chỉ trích vụ trao đổi tù nhân, mà theo họ là không hợp lệ khi chính phủ không trao đổi và xin ý kiến quốc hội lưỡng viện.
Theo quy định, mọi quyết định phóng thích tù nhân tại cơ sở giam giữ Guantanamo đều phải được thông báo cho Quốc hội Mỹ 30 ngày trước khi có hiệu lực. Chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện Mỹ Dianne Feinstein tuyên bố chính quyền đã vi phạm luật pháp Mỹ.
Nhiều nghị sỹ cũng chia sẻ quan điểm này và bày tỏ lo ngại những phiến quân Taliban vừa được phóng thích sẽ cầm súng chống lại nước Mỹ. Chủ tịch Hạ viện John Boehner thậm chí tuyên bố Nhà Trắng cố tình lờ đi nghĩa vụ phải thông báo trước với Quốc hội vì biết sẽ phải đối mặt với sự phản đối từ các nghị sỹ.
Giới phân tích dự báo chính quyền của Tổng thống Obama sẽ không thể nhanh chóng khép lại vụ bê bối tù nhân này. Dự kiến tuần tới, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel sẽ phải có một phiên điều trần công khai tại Nhà Trắng về vấn đề này.
Được biết Phó Cố vấn An ninh quốc gia Mỹ Tony Blinken đã gọi điện xin lỗi Chủ tịch Feinstein. Trong khi đó, Chủ tịch Hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ, tướng Martin Demsey không loại trừ khả năng các cơ quan chức năng sẽ tiến hành điều tra về Trung sỹ Bergdahl và quân nhân này sẽ bị kỷ luật nếu phát hiện các sai phạm. Hiện xuất hiện nhiều tin đồn rằng Bergdahl đã đào ngũ tại Afghanistan.
Trung sỹ Lục quân Bergdahl, 28 tuổi, bị Taliban bắt giữ tại một căn cứ phía Đông gần biên giới giữa Afghanistan với Pakistan từ tháng 6/2009. Vụ trao đổi tù binh này đươc thực hiện ngày 31/5 vừa qua, chỉ ít ngày sau khi Mỹ công bố kế hoạch rút quân khỏi Afghanistan, theo đó sẽ rút toàn bộ 32.000 binh sỹ khỏi nước này đến cuối năm 2016./.
