Nhiều sản phẩm máy nông nghiệp đã được VEAM nội địa hóa. (Ảnh: Doãn Đức/Vietnam+) Không chỉ dừng lại ở việc đầu tư máy móc thiết bị, các yếu tố từ năng lực chuyên môn, phương thức giao hàng... mới là những yếu tố then chốt để doanh nghiệp Việt Nam có thể tham gia vào chuỗi cung ứng cho các doanh nghiệp nước ngoài.
Sau nhiều năm tham gia liên doanh với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI), ông Bùi Quang Chuyện, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng Công ty máy động lực và máy nông nghiệp (VEAM) đã chia sẻ những kinh nghiệm để có thể thành công và vươn lên thành một doanh nghiệp top đầu trong lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ.
- Ông đánh giá thế nào về ngành công nghiệp phụ trợ của Việt Nam hiện nay?
Ông Bùi Quang Chuyện: Có thể nói ngành công nghiệp hỗ trợ đã được Chính phủ hết sức quan tâm và Nghị định số 111/CP năm 2015 được ban hành với mục tiêu là phát triển ngành công nghiệp này.
Trong bối cảnh hiện nay, các doanh nghiệp Việt Nam một phần là do trình độ kỹ thuật còn hạn chế, phần là khó khăn về mặt tài chính do vậy ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam thực sự đã có bước phát triển nhưng vẫn chưa theo kịp yêu cầu phát triển của đất nước và chưa đáp ứng được những kỳ vọng của Chính phủ và Nhà nước.
Trong bối cảnh hiện nay, công nghiệp hỗ trợ đã được Đảng và Nhà nước hoạch định về mặt chính sách, tuy nhiên vẫn còn nhiều bất cập, trong đó là những chính sách về hỗ trợ lãi suất ngân hàng với các dự án đầu tư còn chưa phù hợp, còn cao.
Ngoài ra, nhiều địa phương cũng chưa có giải pháp hỗ trợ cho việc khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào công nghiệp hỗ trợ. Chưa có đầu tư hỗ trợ về công nghệ, chuyển giao công nghệ, chưa có chính sách về thuế, đặc biệt là ngành máy động lực và máy nông nghiệp thì chúng tôi đang gặp phải trở ngại đó là thuế nhập khẩu đối với nguyên liệu, nhiên liệu để sản xuất động cơ, máy nông nghiệp và các ngành công nghiệp hỗ trợ hiện nay thì không được hoàn thuế và đây là sự bất cập rất lớn.
Ông Bùi Quang Chuyện, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp. (Ảnh: Doãn Đức/Vietnam+) - Doanh nghiệp FDI hay than phiền để tìm được các nhà cung ứng các sản phẩm công nghiệp phụ trợ tại Việt Nam khá khó khăn, vậy theo ông để tham gia chuỗi giá trị cần đáp ứng được những yêu cầu nào?
Ông Bùi Quang Chuyện: Đối với ngành công nghiệp hỗ trợ để tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu, cụ thể là lĩnh vực ôtô đòi hỏi trình độ công nghệ sản xuất rất cao, đảm bảo cạnh tranh về chất lượng sản phẩm, cạnh tranh về giá cả, mẫu mã, cạnh tranh về phương thức giao nhận hàng... rất nhiều những yếu tố để có thể tham gia vào chuỗi cung ứng của doanh nghiệp FDI.
Hiện VEAM có 3 Công ty tập trung sản xuất về công nghiệp hỗ trợ, đó là Công ty phụ tùng máy số 1, Công ty cơ khí Phổ Yến (FOMECO) và Công ty Diesel Sông Công và 70% sản lượng của 3 đơn vị này đang cung cấp cho doanh nghiệp Nhật Bản sản xuất xe máy, những chi tiết do doanh nghiệp Nhật Bản đặt hàng.
Qua kinh nghiệm thực tế có thể thấy, doanh nghiệp phải đầu tư thiết bị với công nghệ rất cao, tính chính xác và năng suất lao động của các thiết bị này được coi trọng hàng đầu.
Bên cạnh đó, để vận hành khai thác những thiết bị này, VEAM phải đưa lực lượng lao động đi đào tạo, bồi dưỡng ở nước ngoài. Trong khi VEAM cũng phải thuê các chuyên gia đến trực tiếp các doanh nghiệp để đào tạo, bồi dưỡng cho nhân viên, có như vậy mới tham gia được vào chuỗi cung ứng của Nhật Bản được.
- Đợt IPO vừa qua của VEAM có những doanh nghiệp nước ngoài nào trong lĩnh vực chuyên ngành mua cổ phần của Tổng công ty không thưa ông?
Ông Bùi Quang Chuyện: Trong tổng số 240 nhà đầu tư tham gia đợt IPO ngày 30/8/2016 chủ yếu là nhà đầu tư tài chính và có một số nhà đầu tư vừa trong lĩnh vực tài chính vừa trong lĩnh vực ôtô.
Thực tế, vẫn chưa có nhà đầu tư nào trong lĩnh vực máy nông nghiệp tham gia mua cổ phần của VEAM bởi lẽ ở lĩnh vực này ngay cả các nước phát triển như Nhật Bản, Hàn Quốc thì khả năng sinh lời không cao, vốn đầu tư nhiều, do vậy các doanh nghiệp nước ngoài cũng chưa mặn mà lắm trong việc đầu tư vào lĩnh vực này.
Tuy nhiên, với VEAM đây là nhiệm vụ chính trị và phải sản xuất các máy nông nghiệp "Made in Vietnam".
- Các doanh nghiệp nước ngoài chưa mặn mà với lĩnh vực máy nông nghiệp, nhưng thực tế sản phẩm này đang phải cạnh tranh gay gắt với hàng Trung Quốc, vậy ông có đánh giá như thế nào?
Ông Bùi Quang Chuyện: Trong lĩnh vực máy nông nghiệp chiến lược của VEAM là lấy chất lượng làm chính. Để cạnh tranh với máy giá rẻ từ Trung Quốc, Ấn Độ thì VEAM phải bằng năng lực của mình, công nghệ để vượt trội về mặt chất lượng.
VEAM không chạy đua với các sản phẩm cùng loại của Trung Quốc, Ấn Độ về giá mà chỉ chay đua về chất lượng, tập trung mạnh vào việc bảo hành, bảo dưỡng đáp ứng yêu cầu của người sử dụng.
- Các doanh nghiệp của VEAM đã tham gia các liên doanh lớn như Honda, Toyota, Ford... vậy cần có bước đi cụ thể ra sao để có thể làm chủ và tiếp cận được khoa học công nghệ, từ đó tham gia sâu vào chuỗi cung ứng?
Ông Bùi Quang Chuyện: Hiện VEAM đã cử cán bộ sang một số doanh nghiệp nước ngoài như Honda VietNam, Toyota VietNam để giữ chức vụ lãnh đạo và Hội đồng quản trị trong liên doanh, đồng thời nhiều cán bộ cũng giữ chức vụ Trưởng phòng, Trưởng các dây chuyền sản xuất để tiếp cận công nghệ.
Đặc biệt, đối với Công ty Ford VietNam hiện Tổng Giám đốc đến các vị trí chủ chốt đều là người của Việt Nam, do vậy việc chuyển giao để nắm bắt dần công nghệ và để chuyển giao sau khi kết thúc liên doanh là hoàn toàn có thể.
Tuy nhiên, chúng tôi quan tâm chủ yếu đến lĩnh vực ôtô, còn lĩnh vực xe máy tôi cho rằng sau thời điểm 2020 sản lượng xe sẽ giảm dần do bão hòa nên VEAM quan tâm chủ yếu và tập trung đầu tư cũng như là học hỏi kinh nghiệm chuyển giao công nghệ về sản xuất lĩnh vực ôtô.
Một trong những dòng xe ôtô được VEAM sản xuất và nội địa hóa. (Ảnh: Đoãn Đức/Vietnam+) - Thực tế lĩnh vực ôtô của Việt Nam đang rất khó khăn, trong khi thời gian tới VEAM vẫn tập trung vào lĩnh vực này, liệu đây có phải bước đi mạo hiểm không thưa ông?
Ông Bùi Quang Chuyện: Đối với lĩnh vực ôtô con, VEAM tiếp tục tham gia đầu tư tài chính với các liên doanh như Toyota và Honda.
Còn đối với Tổng công ty VEAM hiện có nhà máy VEAM ôtô ở Thanh Hóa và mục tiêu là mỗi năm tăng từ 20-30% sản lượng, chủ yếu đáp ứng dòng xe tải, sau này tiến tới sản xuất dòng xe buýt và đây là 2 dòng xe chiến lược đã được Chính phủ xác định trong thời gian tới và VEAM có chiến lược đầu tư phát triển thông qua viêc nâng cao tỷ lệ nội địa hóa, nâng cao hàm lượng công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm xe tải.
Chúng tôi hy vọng thời gian tới VEAM sẽ nâng cao thị phần của mình đối với ô tô tải, thông qua đó hạn chế nhập khẩu dòng xe tải nhập khẩu từ Trung Quốc như hiện nay.
- Tức là VEAM chỉ tập trung vào dòng xe chiến lược phải không ông?
Ông Bùi Quang Chuyện: Đúng vậy, chúng tôi chỉ tập trung vào dòng xe chiến lược để đầu tư và phát triển.
- Xin cảm ơn ông./.
