Theo công bố từ Tổng cục Thống kê, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng Mười tăng 0,11% so với tháng Chín, song lại bằng 100% so với cùng kỳ năm 2014. Như vậy so với tháng 12 của năm ngoái CPI chỉ tăng được 0,51% đồng thời CPI bình quân mười tháng của năm 2015 so với cùng kỳ năm trước tăng 0,67%.
Cụ thể, trong 11 nhóm hàng hóa và dịch vụ chính, có 7 nhóm tăng với mức tăng không đáng kể, cao nhất là nhóm may mặc, mũ nón, giầy dép tăng 0,2%, tăng thấp nhất là nhóm thuốc và dịch vụ y tế tăng 0,01%.
Bên cạnh đó, nhóm hàng hóa có chỉ số giảm trong tháng này là bưu chính viễn thông giảm 0,03%, nhà ở và vật liệu xây dựng giảm 0,01%, giao thông giảm 0,05% và nhóm văn hóa, giải trí và du lịch giảm 0,06%.
Thực phẩm tăng giá về “mùa cưới”
Theo bà Đỗ Thị Ngọc, Vụ phó Vụ Thống kê Giá, Tổng cục Thống kê, chỉ số giá tiêu dùng trong tháng tăng chủ yếu do nhóm thực phẩm tăng 0,34%. Nguyên nhân là do nhu cầu tiêu dùng thực phẩm vào mùa cưới tăng cao, bên cạnh đó giá các mặt hàng rau củ tăng mạnh do ảnh hưởng của đợt mưa đầu tháng Mười làm năng suất thu hoạch và lượng rau xanh trên thị trường giảm.
Ngoài ra, biến động giá xăng tăng 800 đồng/lít, dầu diezel tăng 410 đồng/lít (trong hai đợt 18/9 và 3/10) cũng làm cho chỉ số giá nhóm nhiên liệu tăng 0,19% so với tháng trước.
Thêm vào đó về yếu tố mùa vụ, tháng Mười là tháng giao mùa ở miền Bắc nên nhu cầu về một số mặt hàng quần áo, giầy dép phục vụ Thu Đông bao giờ cũng tăng và tác động khiến chỉ số giá nhóm may mặc, mũ nón, giầy dép tăng 0,2%.
Một yếu tố khác cũng cần phải lưu ý, đó là từ ngày 1/10, thành phố Hà Nội và hai tỉnh Lào Cai và Nam Định tăng giá nước đồng thời làm cho chỉ số giá nhóm nước sinh hoạt tăng 0,56% so với tháng trước.
Lúa, gạo dồi dào
Tuy nhiên bên cạnh những yếu tố gây tăng giá, thì tháng này cũng đã xuất hiện nhiều yếu tố góp phần kiềm chế CPI.
Cụ thể, bà Ngọc cho biết: “Nguồn cung lương thực dồi dào nên giá các mặt hàng gạo tiếp tục giảm 0,26%. Tại các tỉnh vùng Đông Nam Bộ và vùng Đồng bằng Sông Cửu Long giá gạo tăng nhẹ 300-400 đồng/kg, do Việt Nam đã thắng thầu cung cấp 450.000 tấn gạo sang Philippines và 1 triệu tấn gạo cung cấp cho Indonesia.”
Không chỉ có vậy, trên thị trường giá vật liệu bảo dưỡng nhà ở giảm 0,19%. Theo bà Ngọc phân tích, nguyên nhân dẫn đến việc giảm giá ở mặt hàng sắt thép xây dựng do giá phôi thép thế giới giảm. Bên cạnh đó, giá sắt thép nội địa đang cạnh tranh gay gắt với giá sắt thép Trung Quốc khi mà số lượng lớn sắt thép từ quốc gia láng giềng tràn về Việt Nam với giá rất rẻ. Do đó, các doanh nghiệp trong nước buộc phải hạ giá bán để kích cầu tiêu dùng. Trong 9 tháng qua, số lượng sắt thép nhập khẩu từ Trung Quốc khoảng 6,7 triệu tấn tăng gần 80% so với cùng kỳ năm ngoái.
Một yếu tố khác, giá dịch vụ giao thông công cộng trong tháng cũng giảm tới 1,76% ở tất cả các loại hình là đường sắt, đường bộ, đường hàng không và đường thủy, là do Bộ Giao thông Vận tải yêu cầu Sở Giao thông Vận tải các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương giám sát chặt chẽ giá cước vận tải, yêu cầu các doanh nghiệp vận tải kê khai lại giá cước phù hợp với mức giảm của giá xăng dầu, trong tháng Chín trước đó.
Vàng, USD đi xuống
Trong tháng, giá vàng trong nước cũng có diễn biến theo sát giá vàng thế giới và giảm so với tháng trước đó, do sau khi Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) đẩy lùi thời gian tăng lãi làm cho kim loại quý này mất sức hấp dẫn đối với các nhà đầu tư. Bình quân giá vàng trong nước ngày 15/10/2015 dao động quanh mức 3,4 triệu đồng/chỉ vàng SJC.
Ngoài ra, chỉ số giá USD trong tháng giảm cũng nhẹ do nhu cầu về ngoại tệ trên thị trường giảm so với tháng Chín và việc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam siết chặt hoạt động giao dịch ngoại tệ đồng thời giảm lãi suất USD cũng tác động đến tâm lý tích trữ USD của dân chúng. Tháng Mười, tỷ giá dao động quanh mức 22.457 đồng/USD.
Như vậy nhìn chung, lạm phát cơ bản (CPI sau khi loại trừ lương thực-thực phẩm tươi sống; năng lượng và mặt hàng do Nhà nước quản lý bao gồm dịch vụ y tế và dịch vụ giáo dục) tháng Mười chỉ tăng 0,06% so với tháng Chín và tăng 1,82% so với cùng kỳ năm 2014.
“Lạm phát cơ bản tháng Mười có mức tăng khá tương đồng với lạm phát chung do tỷ lệ đóng góp CPI chung của các nhóm hàng loại trừ khi tính lạm phát cơ bản với các mặt hàng còn lại là tương đương. Bên cạnh đó, lạm phát cơ bản bình quân mười tháng so cùng kỳ năm trước tăng 2,12% cao hơn mức 0,67% của lạm phát chung do mặt bằng giá các mặt hàng tính lạm phát chung thấp hơn so với cùng kỳ năm trước," bà Ngọc nhấn mạnh./.