Liên quan đến việc đầu tư dự án đường cao tốc Bắc-Nam, trao đổi bên lề Kỳ họp thứ 4 Quốc hội khóa XIV vào sáng 3/11, đại biểu Quốc hội Phạm Quang Dũng (đoàn Nam Định) cho rằng, việc huy động nguồn vốn đầu tư tín dụng trong nước cho toàn bộ thì khó khả thi trong khi nhà đầu tư nước ngoài rất thích đầu tư hạ tầng ở Việt Nam nhưng lại vướng các thủ tục, chính sách.
Theo ông Dũng, Chính phủ đưa ra lộ trình dự kiến các đoạn tuyến được đầu tư trong giai đoạn 2017-2020 có tổng chiều dài 654km trong đó chia thành 11 dự án thành phần đi qua 13 tỉnh, thành. Các đoạn đầu tuyến cao tốc từ Ninh Bình-Hà Tĩnh sẽ thu hút các nhà đầu tư lựa chọn khi đã bỏ tiền để chi một ‘tỷ lệ tiền marketing’ nghiên cứu thị trường kỹ, đặc biệt việc giải phóng mặt bằng có sự hỗ trợ của Nhà nước sẽ là phù hợp nhất.
[Dự án cao tốc Bắc-Nam: Tránh để ngân hàng ‘dị ứng với BOT’]
Khẳng định chủ trương đầu tư của Nhà nước là đúng, lựa chọn từng đoạn và phân kỳ đầu tư, ông Dũng cho rằng, dữ liệu đầu vào của dự án BOT này chính là lưu lượng xe đi lại, vận chuyển hàng hóa và mức độ tăng trưởng phải có nghiên cứu kỹ lưỡng. Nhà đầu tư tư nhân tham gia đầu tư khả thi từng đoạn vị trí và áp lực giao thông chỗ nào lớn nhất và khả thi nhất thì sẽ đầu tư.
“Nhà đầu tư bỏ tiền ra nên nghiên cứu kỹ càng, chứ không thể đầu tư rồi lại không có phương tiện chạy qua và không có doanh thu để thu hồi vốn,” vị Đại biểu này nhấn mạnh.
Thừa nhận khó nhất của dự án hiện nay chưa báo cáo khả thi, ông Dũng bày tỏ sự lo ngại khi đặt ra câu hỏi Nhà nước có đủ nguồn lực đồng hành cùng doanh nghiệp hay không, khoản tiền huy động từ bên ngoài ra sao?
“Ngoài 55.000 tỷ vốn trái phiếu Chính phủ để giải phóng mặt bằng,số tiền 63.000 tỷ còn lại huy động nguồn lực của tư nhân trong đó nhà đầu tư phải có vốn chủ sở hữu theo quy định từ 10 lên 15% (sẽ có khoảng 13.000/63.000 tỷ là vốn của nhà đầu tư). Vậy, khoản 50.000 tỷ đồng nhà đầu tư sẽ phải vay ngân hàng. Tuy nhiên, tín dụng trong nước nhất là vốn trung hạn và dài hạn ở mức độ đáp ứng nào đó chứ không thể đáp ứng được mà cần có tín dụng từ nhà đầu tư nước ngoài. Tín dụng trong nước toàn bộ thì khó khả thi,” ông Dũng đánh giá.
Đề cập đến khả năng huy động nguồn vốn từ nhà đầu tư nước ngoài, vị đại biểu Quốc hội này cho rằng, Chính phủ cần đưa cơ chế, chính sách, pháp luật ổn định để nhà đầu tư có niềm tin. Nhà đầu tư rất thích đầu tư hạ tầng BOT ở Việt Nam nhưng bản thân họ tự nhận thấy không có khả năng triển khai các thủ tục và trong khi các doanh nghiệp đầu tư trong nước lạ làm được nhưng khả năng tài chính và tiền vốn là có hạn. Vì thế, ông Dũng gợi ý nên có sự phối kết hợp nhà đầu tư trong nước và nước ngoài.
Hiện tại, có một số nhà đầu tư nước ngoài quan tâm và mong muốn mua lại các dự án giao thông ở Việt Nam. Việc này theo ông Dũng sẽ giúp nhà đầu tư BOT chuyển nhượng dự án cho nhà đầu tư nước ngoài để xoay dòng tiền đầu tư dự án khác.
["Không dễ để lựa chọn nhà đầu tư Dự án đường cao tốc Bắc-Nam"]
“Nhà đầu tư nước ngoài khi vào nước ta họ không triển khai được nhưng một số doanh ngiệp có sẵn dự án BOT đã đầu tư nên chỉ cần chuyển nhượng, quản lý. Quan trọng nhất là thủ tục Nhà nước phải tạo điều kiện gom vào bán vốn dự án cho nhà đầu tư nước ngoài trong khi để nhà đầu tư trong nước quản lý,” ông Dũng cho hay.
Trước đó, “Siêu dự án” đường cao tốc Bắc-Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020 sẽ có khoảng 118.716 tỷ đồng (so với phương án cũ là 130.216 tỷ đồng), trong đó nguồn vốn Nhà nước hỗ trợ khoảng 55.000 tỷ đồng bao gồm 14.155 tỷ đồng thực hiện giải phóng mặt bằng; 27.694 tỷ đồng hỗ trợ xây dựng các dự án đầu tư theo hình thức PPP; 13.151 tỷ đồng cho các đoạn đầu tư công. Nguồn vốn nhà đầu tư khoảng 63.716 tỷ đồng, bao gồm vốn chủ sở hữu khoảng 12.743 tỷ đồng, vốn vay khoảng 50.973 tỷ đồng.
“Công tác chuẩn bị đầu tư đối với các đoạn tuyến giai đoạn 2017-2020 sẽ được thực hiện trong hai năm 2017-2018, thời gian dự kiến khởi công năm 2019 và cơ bản hoàn thành vào năm 2021,” Tờ trình của Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải nêu rõ.
Trường hợp một số đoạn đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư không thành công, Bộ Giao thông Vận tải kiến nghị Quốc hội cho phép thực hiện giải phóng mặt bằng các đoạn đầu tư giai đoạn 2017-2020 (khoảng 14.155 tỷ đồng/654 km); giao Chính phủ báo cáo Quốc hội xem xét, quyết định phương án sử dụng phần vốn còn lại để tiếp tục đầu tư một số đoạn có nhu cầu cấp bách thuộc danh mục các dự án thành phần giai đoạn 2017-2020, điều chỉnh tiến độ thực hiện dự án (nếu cần thiết)./.