Rằm tháng 7 với triết lý, tục thờ cúng tổ tiên, xá tội vong nhân hình thành lễ Vu lan-báo hiếu đã trở nên phổ biến.
Nhưng nét đẹp văn hóa này đã và đang bị biến tướng thành hủ tục, mê tín dị đoan ở nhiều nơi. Với suy nghĩ "trần sao âm vậy," nhiều người cho rằng, đốt càng nhiều tiền vàng, xe cộ, nhà cửa… thì càng thành tâm với người đã khuất.
Tại Hà Nội, những khu tập thể cũ, ngõ nhỏ không có nơi riêng để đốt vàng mã nên nhiều người tùy tiện đốt vàng mã ở bất cứ đâu. Lòng đường, vỉa hè, thậm chí ở hành lang, ban công nhà.
Điển hình, khoảng 11 giờ 30 phút ngày 31/5, bà L.T.T.H. (trú tại khu tập thể Thành Công, phường Thành Công, quận Ba Đình, Hà Nội) đốt vàng mã tại chiếu nghỉ cầu thang tầng 4 của khu tập thể. Khói và tàn tro bay khắp nơi làm ảnh hưởng đến sức khỏe, sinh hoạt của người dân lân cận và tiềm ẩn nguy cơ cháy, nổ.
Bà H. có hành vi sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt ở những nơi có quy định cấm (cầu thang bộ thoát nạn của khu tập thể).
Lực lượng chức năng lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính đối với bà H. về hành vi sử dụng nguồn lửa, nguồn nhiệt ở những nơi có quy định cấm, mức tiền phạt 4 triệu đồng, yêu cầu bà H. cam kết không tái phạm.
Trước đó, vào khoảng 12 giờ 45 phút ngày 4/2/2021, một đám cháy lớn bất ngờ bùng phát tại phòng trọ ở ngõ 73 phố Tam Khương (phường Khương Thượng, quận Đống Đa) khiến 4 người tử vong, thiêu trụi 3 xe máy cùng nhiều tài sản khác. Nguyên nhân của vụ hỏa hoạn bắt nguồn từ việc đốt vàng mã.
Công an thành phố Hà Nội thông tin, thực tế cho thấy, các vụ cháy do thắp hương thờ cúng, đốt vàng mã chủ yếu là do đốt không đúng nơi quy định; bố trí nơi thắp hương thờ cúng không đảm bảo khoảng cách, để quá nhiều vàng mã gần vị trí thắp hương, nến dẫn đến bắt cháy. Trong quá trình hóa vàng không có người trông coi để tàn lửa lan sang vật dụng xung quanh.
Để toàn dân có một mùa Vu lan báo hiếu an lành, an toàn, Công an thành phố Hà Nội khuyến cáo người dân nâng cao ý thức chấp hành các quy định về phòng cháy, chữa cháy; quản lý chặt chẽ và sử dụng an toàn nguồn lửa, nguồn nhiệt khi thắp hương, đốt vàng mã.
Người dân cần bố trí nơi thờ cúng hợp lý, bàn thờ phải làm bằng vật liệu khó cháy hoặc không cháy, có vách ngăn chống cháy lan sang khu vực xung quanh.
Đèn dầu, lư hương, nến phải đặt chắc chắn trên các vật không cháy, cách xa vật dễ cháy, đảm bảo không cháy lan khi chân hương trong lư hương cháy hoặc đèn dầu, nến bị rơi; trên bàn thờ nên bố trí ít các vật liệu dễ cháy.
Người dân cần đốt vàng mã đúng nơi quy định; không thắp hương và đốt vàng mã tại khu vực cấm sử dụng ngọn lửa , đốt vàng mã, thắp hương tại cơ sở sản xuất kinh doanh, cửa hàng xăng dầu, chợ, trung tâm thương mại.
Người dân thường xuyên tự kiểm tra an toàn phòng cháy, chữa cháy hệ thống điện, thiết bị tiêu thụ điện tại khu vực đặt bàn thờ, kịp thời phát hiện sơ hở, thiếu sót và có biện pháp khắc phục, trước khi rời khỏi nhà và trước khi đi ngủ phải kiểm tra nơi thờ cúng, ngắt thiết bị điện không cần thiết.
Người dân cần tham gia lớp tập huấn kiến thức, kỹ năng về phòng cháy và chữa cháy do cơ quan Công an, chính quyền địa phương tổ chức; chủ động trang bị tối thiểu một bình chữa cháy xách tay cho hộ gia đình, kịp thời xử lý khi có sự cố cháy, nổ xảy ra.
Khi xảy ra cháy, người dân nhanh chóng báo động cho mọi người xung quanh biết; ngắt nguồn điện; sử dụng phương tiện chữa cháy ban đầu như bình chữa cháy xách tay…, đồng thời gọi số điện thoại nóng 114, tích cực chữa cháy, cứu người bị nạn.
Tại khu vực đền, chùa cần tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức phòng cháy, chữa cháy cho những người phục vụ tại chỗ, phát trên loa tuyên truyền để người dân đến cúng, viếng có ý thức chấp hành phòng cháy, chữa cháy./.
Khuyến cáo người dân đốt vàng mã dịp Tết an toàn
Việc thắp hương, đốt vàng mã tại các đình, chùa, miếu, nơi tổ chức các hoạt động lễ, hội để thờ cúng… và hộ gia đình sẽ gia tăng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây cháy, nổ.