Cảm hứng nghệ thuật đương đại từ “bách khoa toàn thư” bằng đồng của Việt Nam

Hơn 130 tác phẩm lấy cảm hứng từ các họa tiết trên Cửu Đỉnh (9 đỉnh đồng thời nhà Nguyễn) vốn được coi như bách khoa toàn thư về Việt Nam thế kỷ 19, tạo nên những đối thoại về truyền thống-hiện đại.

Áo dài với họa tiết trang trí từ một trong 9 đỉnh đồng triều Nguyễn. (Ảnh: Đình Trung/Vietnam+)

162 họa tiết trên Cửu Đỉnh (9 đỉnh đồng) được đúc thời vua Minh Mạng đã trở thành cảm hứng sáng tạo nghệ thuật trong triển lãm “Âm Vọng.” Triển lãm kéo dài từ ngày 8-20/12 tại Văn Miếu-Quốc Tử Giám (Hà Nội).

Tác giả là nhóm giảng viên và sinh viên Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam, một nhà thiết kế thời trang và hai nghệ nhân gốm sứ Bát Tràng, với mong muốn tôn vinh và phát huy các giá trị di sản nghệ thuật của bậc tiền nhân.

Tác phẩm được trưng bày là 81 tranh khắc gỗ in trên giấy dó, loạt ván khắc gỗ, 21 tác phẩm gốm sứ và 10 tác phẩm trang phục thêu trên chất liệu nhung, lụa về các họa tiết trên 9 đỉnh đồng này.

Một tác phẩm tranh khắc gỗ từ họa tiết trên đỉnh đồng - ảnh dưới bên phải. (Ảnh: Ban tổ chức)

Giới nghiên cứu nhận định ngoài tính biểu tượng cho các vị vua nhà Nguyễn, Cửu Đỉnh còn được coi như bộ “Địa dư chí lược” của Việt Nam đầu thế kỷ 19.

Trải qua hơn 180 năm tồn tại, 162 họa tiết trên các đỉnh đồng chưa từng bị chỉnh sửa. Tất cả đã khắc họa rõ nét thế giới quan của người Việt bấy giờ, thông qua mô tả bằng hình các loại động-thực vật, các địa danh sông núi, biển đảo, vũ khí, phương tiện di chuyển… mang cái nhìn toàn cảnh như “bách khoa toàn thư” về một quốc gia giàu có và cường thịnh dưới thời vua Minh Mạng.

Nhờ giá trị lịch sử và văn hóa như thế, năm 2012, Cửu Đỉnh được công nhận là Bảo vật Quốc gia trong đợt 1. Tháng 5 năm 2024, các bản khắc nổi tiếp tục được UNESCO công nhận là Di sản Tư liệu Khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Đây là di sản tư liệu thứ 10 của Việt Nam được tổ chức này công nhận.

Phó Giáo sư, Tiến sỹ Trang Thanh Hiền, chủ nhiệm dự án “Âm Vọng” cho biết các tác phẩm được trưng bàt không chỉ dừng ở việc chuyển thể các thiết kế từ Cửu Đỉnh lên chất liệu mới (gỗ, gốm, vải), mà còn hướng đến sáng tạo, phát triển, tạo nên sự tiếp cận mới đậm giá trị đương đại.

“Chúng tôi mong muốn tiếp thị Cửu đỉnh bằng các hình thức mới, nhằm quảng bá một di sản đặc biệt của lịch sử, văn hóa Việt Nam,” chị chia sẻ.

Tranh khắc gỗ từ 162 họa tiết trên đỉnh đồng. (Ảnh: Đình Trung/Vietnam+)

Họa tiết hoa sen được "chuyển dịch" lên trang phục áo dài truyền thống. (Ảnh: Đình Trung/Vietnam+)

Những bản đúc nổi trên 9 đỉnh đồng ở Hoàng cung Huế là Di sản tư liệu thế giới

Cửu đỉnh được đúc vào năm 1835 và hoàn thành vào năm 1837 dưới thời vua Minh Mạng. Đây được xem là bộ bách khoa toàn thư bằng hình ảnh sống động về đất nước Việt Nam thời bấy giờ.

(Vietnam+)